مقررات ملی ساختمان مبحث هفدهم سامانه گاز طبیعی در ساختمان

پیشگفتار

قانون نظام مهندسی و کنترل ساختمان، وظیفه تدوین مقررات 33وزارت راه و شهرسازی در اجرای ماده ترین و موثرترین مقرراتشک یکی از کامل میلی ساختمان را بر عهده دارد. مقررات ملی ساختمان ایران، بی موجود و الزم االجرا در میان کشورهای منطقه است که در سال کنندگانکبغیت ساخت و ساز و مدیریت مصرف انرژی، تامین ایمنی، بهداشت و آسایش و رفاه استفاده برداشته است. در این راستا، پایش مستمر بازخوردهای مقررات ملی ساختمان، پس از انتشار آن و برنامه ریزی برای بازنگری و رفع نقایص موجود و ارتقای مداوم محتوای آن، از اهداف اصلی وزارت راه و شهرسازی است. در هر حال، باید به کلیه دست اندرکاران صنعت ساختمان متذکر شوم در کنار رعایت نام ها، پایبندی به اصول اخالق حرفه ای و وجدان کاری مهمترین ضامن در پیشبرد اهدافمقررات و آیین باشد.و اصول فنی و حرفه ای در این صنعت می کنندگان که از ابتدا تاکنون در تدوین و بازنگری هایاز کلیه اساتید، صاحب نظران، حرفه مندان و تدوین متعدد در مباحث مقررات ملی ساختمان تالش نموده و در همفکری و همکاری با این وزارتخانه از هیچ اند، سیاسگزارم و از تمامی نخبگان و جوانان متخصص دعوت می کنم ما را درکوششی دریغ ننموده پیشبرد اهداف عالیه قانون نظام مهندسی و کنترل ساختمان یاری نمایند. همچنین، برای تمامی دست اندرکاران صنعت ساختمان، و کلیه اشخاصی که در اجرای مقررات و رعایت اصول اخالق حرفه ای تالش کنند، توفیق و سربلندی آرزومندم.می ها و زحمات معاون محترم مسکن و ساختمان، مدیرکل دفتر مقررات ملی و کنترلدر خاتمه، از تالش ساختمان، اعضای شورای تدوین و دبیرخانه آن و سایر اشخاص که به نحوی در تدوین این ویرایش همکاری نموده .اند سیاسگزارم

مهرداد بنریاش

وزیر راه و شهرسازی

مقدمه ویرایش پنجم

دفتر مقررات ملی و کنترل ساختمان وزارت راه و شهرسازی تالش می کند در راستای انجام وظایف قانونی خود در امر بازنگری و تدوین مقررات ملی ساختمان، موضوعات مهمی همچون حفظ های ملی، رشد و توسعه فناوری، روز آمدی مصالح و تجهیزات، صرفه جویی در مصرف انرژی سرمایه و ارتقاء ایمنی را مورد توجه قرار دهد.

) و در اجرای( بر همین اساس و پس از گذشت دو سال از ابالغ ویرایش چهارم مبحث هفدهم1401 مصوبات ابالغی شورای عالی امنیت ملی، شورای عالی اقتصاد و شورای عالی انرژی در زمینه ناترازی مصرف گاز کشور، تدوین ویرایش پنجم این مبحث در دستورکار قرار گرفت و عالوه بر آنکه پیش نويس آن طی دو مرحله جهت نظر خواهی عمومی منتشر و نتایج آن مدنظر قرار گرفت. نسبت به نظرخواهی ها و نهادهای ذیربط از جمله شرکت تخصصی از هریک از اعضای شوراهای مذکور و از دیگر سازمان ملی گاز ایران، سازمان بهینه سازی مصرف انرژی، مركز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی، ادارات کل ها بطور کتبی و جداگانه های نظام مهندسی ساختمان استانراه و شهرسازی، شورای مرکزی و سازمان ) در پیش روی شما( اقدام گردید که نهایتا نسخه نهایی این مبحث در قالب ویرایش پنجم1403 قرار دارد.

:محورهای کلی تغییرات این ویرایش نسبت به ویرایش چهارم به شرح زیر است

."به "سامانه گاز طبیعی در ساختمان" تغییر نام مبحث از "لوله کشی گاز طبیعی -

به"طراحی سامانه گاز" با فصل چهارم"های کارسوز"ادو دکتر های دستگاه ادغام فصل هفتم -

های منظور پیوستگی هرچه بیشتر ضوابط مربوط به محصوالت احتراق با مشخصات فنی دستگاه :گازسوز

های کارسوز بر اساس نوع کاربرد آنها در دسته بندی ضوابط فنی انتخاب و نصب دستگاه - ساختمان و سهولت هر چه بیشتر استفاده از آن

اصالح و به روزرسانی اشکال و جداول ارائه شده در متن و پیوست ها -

های کارسوز در چهارچوب الزامات فنی آن با رعایت کامل ضوابط تدوین ضوابط تعویض دستگاه - ایمنی و افزایش بازدهی در مصرف انرژی

های گرمایشی با محفظه احتراق کامال بسته ارائه ضوابط فنی نصب و بهره برداری از دستگاه - های گاز سوز با کارایی باالتر برای اولین بار (هرماتیک) به منظور امکان بهره گیری از دستگاه

ها و در پایان، این دفتر از کلیه دست اندرکاران صنعت ساختمان به ویژه از اساتید، مهندسان، انجمن های نظام مهندسی که نظرات نگارشی و تخصصی خود را در ارتباط با پیش نويس این مبحث سازمان برای ما ارسال نمودند، صمیمانه تشکر و قدردانی نموده و برای هرچه پربارتر شدن محتوای آن، از ها جهت انجام اصالحات بعدی استفاده خواهد هرگونه اظهار نظر، پیشنهاد و انتقاد استقبال و از آن نسبت به ثبت نقطه نظرات inbr.irتوانند با مراجعه به درگاه اینترنتی نمود. لذا عموم علاقه مندان می .خود اقدام نمایند

دفتر مقررات ملی و کنترل ساختمان

فصل اول: کلیات

هدف 1-1-17

مبحث هفدهم مقررات ملی ساختمان، الزامات طراحی و اجرای سامانه گاز طبیعی ساختمان ها شامل لوله کشی گازطبیعی، انتخاب و نصب دستگاه های گازسوز، تأمین هوای احتراق، تخلیه مح صوالت حاصل از احتراق و بهره برداری از گاز طبیعی در ساختمان ها را با هدف تأمین ایمنی، بهداشت، آسایش، بهره دهی مناسب و صرفه اقتصادی بهره برداران بیان می کند.

الزام قانونی، وظایف و مسئولیت ها 2-1-17

پیروی از احکام مندرج در این مبحث بر پایه قانون نظام مهندسی و کنترل ساختمان و آئین نامه های اجرایی آن الزام قانونی دارد. و علاوه بر وظایف و مسئولیت های مندرج در این مبحث در باب تبیین وظایف و مسئولیت های طراح، ناظر و مجری، مفاد و الزامات مبحث دوم مقررات ملی ساختمان نیز بر آن حاکم است.

طراح 1-2-1-17

طراح شخص حقیقی یا حقوقی دارای صلاحیت طراحی سامانه گاز برای فشار 1/4 بودن بر اینج مرجع از وزارت راه و شهرسازی است که مسئولیت محاسبه کلیه اجزاء و عناصر شبکه داخلی لوله کشی گاز و همچنین مسئولیت جانمایی مناسب تجهیزات گازسوز و تعیین حداقل مشخصات الحاقات مربوط به آن ها را مطابق طرح اولیه تاستون و الزامات این مبحث بر عهده دارد.

مجری لوله کشی گاز 2-2-1-17

مجری لوله کشی گاز، شخص حقیقی یا حقوقی دارای صلاحیت است که مسئولیت اجرای سامانه لوله کشی داخل ساختمان را وفق نقشه های تایید شده و الزامات این مبحث بر عهده دارد.

مجریان لوله کشی گاز به شرح زیر تعریف می شوند:

الف) مجری تجربی: شخص حقیقی و حقوقی مشمول ماده (2) قانون نظام صنفی، که پس از دریافت پروانه مهارت فنی از وزارت کار و امور اجتماعی و گذراندن دوره آموزشی مبحث هفدهم و اخذ گواهی قبولی در دوره مذکور از وزارت راه و شهرسازی، پروانه کسب را از اتحادیه صنف دریافت نموده باشد.

مجریان لوله کشی گاز که در حال حاضر به موجب شیوه نامه اصلاحی اجرای تفاهم نامه مورخ 1383/5/13، فیما نیا وزارت مسکن و شهرسازی و شرکت ملی گاز ایران (بالاغ شماره 305/۴۶۲ - ۳۵۴۶۷)، دارای مجوز فعالیت می باشند.موظفند وفق ایضایه شماره ۱۰۰۰/۴۰۰ - ۱۸۰۰/۴۰۰ روزانه راه و شهرسازی برای گذراندن دوره های آموزشی طراحی لوله کشی و سامانه گاز اقدام نمایند.

ب) مجری حقیقی : مهندسان تاسیسات مکانیکی دارای پروانه اشتغال به کار مهندسی در صلاحیت اجرای تاسیسات مکانیکی از وزارت راه و شهرسازی که پس از گذراندن دوره آموزشی مبحث هفدهم از وزارتخانه مذکور، نسبت به اخذ صلاحیت اجرا اقدام نموده باشند.

ج) مجری حقوقی : مجریان حقوقی لوله کشی گاز ساختمان شرکت هایی هستند که به صورت سهامی خاص در اداره ثبت شرکت ها و موسسات غیر تجاری به ثبت رسیده و تاسیس آن در روزنامه رسمی آگهی شده است و تا سیسات حرارتی و برودتی ساختمان یا لوله کشی گاز ساختمان جزء اساس نامه شرکت باشد و دو نفر از اعضای هیات مدیره آن، مهندس یا کاردان فنی دارای پروانه اشتغال به کار مهندسی در رشته تا سیسات مکانیکی با شد که دوره مبحث هفدهم را با موفقیت گذرانیده و از وزارت راه و شهرسازی پروانه اشتغال به کار با صلاحیت طراحی، نظارت و بازرسی لوله کشی گاز دریافت نموده باشند.

حداقل وظایف و مسئولیت های مجری لوله کشی گاز به شرح زیر است:

الف- مسئولیت کلیه امور مرتبط با اجرای سامانه گاز طبیعی در ساختمان از جمله استفاده از مصالح مناسب، اجرای صحیح لوله کشی گاز بر اساس نقشه های تایید شده، کیفیت جوشکاری انجام شده، انجام آزمایش های الزم، تزریق گاز و راه اندازی سیستم لوله کشی گاز ساختمان و تهیه نقشه های چون اجراء که همگی باید مطابق الزامات این مبحث با شد همچنین سایر امور مربوط به مجری که طبق این مبحث بر عهده مجری می باشند. صندور تایید های ناظر، بعد از اجرا از مسئولیت های وی نمی کاهد.

ب- مجری لوله کشی گاز موظف است سامانه گاز طبیعی ساختمان را مطابق نقشه هایی که به تایید طراح و ناظر مربوطه رسیده است اجرا نموده و در مورد هر انشعاب از امکان تامین هوای مناسب و همچنین امکان تخلیه محصوالت احتراق مطابق الزامات این مبحث اطمینان حاصل نماید.

پ- در مواردی که وفق این مقررات تشخیص موضوع و تصمیم گیری به عهده ناظر گذاشته شده است و یا در مواردی که ناظر تغییراتی را در نقشه های اجرایی ضروری بداند، نظر وی الزم الاجرا بوده و مجری موظف به رعایت نظرات ایشان، بر اساس نقشه های اصالح شده توسط طراح می باشد.

ت- در صورت تخطی ناظر از الزامات این مقررات، یا عدم تایید کار اجرا شنده بدون دلیل کافی، مجری می تواند موضوع را به مرجع ذیصلاح ارجاع و درخواست رسیدگی نماید.

شرکت هایی که پس از تاریخ ابالغ این مبحث متقاضی اخذ صلاحیت مجری حقوقی هستند باید در قالب سهامی خاص به ثبت رسیده باشند. شرکت هایی که در گذشته به ثبت رسیده اند تا اطالع ثانوی مطابق ضوابط مربوطه می توانند به فعالیت خود ادامه دهند.

ناظر 3-2-1-17

شخصی حقیقی یا حقوقی دارای پروانه اشتغال به کار مهندسی با صلاحیت نظارت بر اجرای سامانه گاز طبیعی در ساختمان از وزارت راه و شهرسازی می باشد. حداقل وظایف و مسئولیت های ناظر به شرح زیر است:

الف- ناظر موظف است نسبت به بازخوانی نقشه ها و مدارک فنی و کنترل طراحی و محاسبات سامانه گاز اقدام و در صورت مشاهده هرگونه اشکال و ایراد فنی نسبت به اعلام موارد به طراح اقدام و پس از رفع اشکالات و تایید نقشه ها توسط طراح نسبت به مهر و امضای ذیل آن ها اقدام و بر همان اساس نسبت به انجام وظایف نظارتی اهتمام ورزد.

ب- ناظر باید پیش از اجرای سلامانه، ضممن بازدید از محل، تمامی موارد مندرج در نقشه اجرایی، به ویژه موقعیت و مشخصات دو دکتر ها و نحوه تخلیه محصوالت احتراق را بررسی و جهت اجرا تایید نماید و در صورت مشاهده هرگونه مغایرت و یا اشکال در آن ها، مراتب را به اطالع طراح و مجری برساند و تا پیش از اخذ تاییدیه طراح، از شروع و یا ادامه عملیات اجرایی جلوگیری نماید.

ب-هرگاه در زمان اجرای سامانه لوله کشی، الزم با شد تغییری در نقشه های اجرایی صورت گیرد، باید نقشه های اصالحی بر اساس این مقررات تهیه و به تایید مهندس ناظر برسد.

ت-مسالح مورد استفاده در سیستم لوله کشی گاز باید قبال توسط ناظر مورد بررسی قرار گرفته و گواهینامه های ساخت آن ها را کنترل و از منا سب بودن کیفیت و صدور تاییدیه های مربوطه آن برای استفاده در سیستم لوله کشی گاز طبق این مقررات اطمینان حاصل نماید. در صورتی که ناظر ضروری تشخیص دهد، برای اطمینان از مطابقت مصالح با این مقررات باید آزمایش های الزم بر روی مصالح انجام گیرد.

ث-در پایان کار، ناظر باید از کار اجراشده بازدید نموده و ضمن صورت برداری از اشکالات، موارد را جهت برطرف کردن آن ها به مجری ابالغ نماید.

ج- پس از رفع اشکالات، و در پایان کار باید سیستم لوله کشی طبق مقررات این مبحث مورد آزمایش نشتی قرار گرفته و در صورت عدم وجود نشت، تاییدیه آزمایش بوسیله ناظر صادر گردد.

ج- ناظر موظف است فقط در صورتی که مشخصات و الزامات محل نصب از نظر تهویه و دو دکتر وسایل گاز سوز مطابق این مقررات در نقشه و در زمان لوله کشی رعایت شده باشد، نقشه اجرایی و لوله کشی اجرا شده را تایید نماید.

ج- در صورت تخطی مجری از مسئولیت ها و تعهدات خود از این مقررات، ناظر موظف است مراتب را کتبا به اطالع سازمان نظام مهندسی ساختمان استان و مراجع ذیصلاح پیش بینی شده در قانون برساند و مجری مکلف به رفع آن می باشد.

سازندگان وسایل گازسوز ۴-۲-۱-۱۷

الف-سازندگان وسایل گازسوز موظفند به همراه دستگاه، دستورالعمل نصب آن حاوی کلیه الزامات محل نصب دستگاه و از جمله وضعیت تهویه، حداقل حجم یا ابعاد فضای نصب، قطر و حداقل ارتفاع دو دکش و همچنین دستورات راهاندازی، بهره برداری و نگهداری و موارد ایمنی دستگاه را به خریدار ارایه نمایند.

ب-سازندگان وسایل گازسوز موظفند نسبت به آموزش نصبان اقدام، و با همکاری نمایندگان مجاز خود، نصاب یا نصبان مجاز را برای نصب و راهاندازی دستگاه گازسوز به خریدار معرفی نمایند.

نصب کنندگان وسایل گازسوز ۵-۲-۱-۱۷

الف-کلیه و سایل گاز سوز باید تو سط افرادی که آموزش و سمی دیده و از سوی نمایندگی مجاز سازنده معرفی می شوند، نصب و راهاندازی شود.

ب-نصاب موظف به رعایت دقیق دستورالعمل سازنده و ضوابط این مقررات می باشد.

ب-نصاب باید وسیله گازسوز را صرفاً در محل تعیین شده در نقشه گازرسانی ساختمان که به تایید ناظر رسیده است، نصب نماید.

ت-مسئولیت نهایی نصب و سایل گاز سوز، کنترل مجدد مناسب بودن دو دکش ها و مجاری تهویه هوای لوازم گازسوز، راهاندازی و آزمایش عملکرد آن ها به عهده نصاب مجاز می باشد.

دامنه کاربرد ۳-۱-۱۷

دامنه کاربرد بخش اول این مبحث شامل سامانه های گازرسانی با مشخصات زیر است:

الف) حداکثر فشار کاری ۱۷۶ مبلی متر ستون آب 1 معادل پوپد بر اینج مربع.

ب) حداکثر مصرف گاز ۱۰۰ متر مکعب در ساعت.

ب) حداکثر قطر لوله ۱۰۰ مبلی متر (4) اینج.

ت) لوله کشی گاز با استفاده از لوله و اتصالات فوالدی به صورت روکار یا توکار از محل خروجی رگولاتور تا خروجی شیر مصرف مطابق با الزامات این مبحث.

لوله کشی گاز ساختمان ۱-۲-۱-۱۷

لوله کشی گاز ساختمان شامل انتخاب مصالح، اجرا، آزمایش، بازرسی، راهاندازی و تحویل لوله کشی گاز در محدوده های مشخص شده است.

کلیه ارقام مربوط به فشار در این مقررات، فشار نسبی است.

تأمین هوای احتراق 2-3-1-17

شامل تعیین روش و طراحی بر مبنای آن روش، انتخاب مصالح، تجهیزات و اجراست.

تغلبه محصوالت حاصل از احتراق 3-3-1-17

ها و نصب دوکش و معبر دوکش است شامل طراحی، انتخاب جنس، تعیین اندازه.

تجهیزات ایمنی و هشداردهنده گاز 4-3-1-17

شامل تجهیزات مورد نیاز مرتبط با ایمنی سامانه گاز و هشدار در مواقع اضطراری است.

دستگاه های گازسوز 5-3-1-17

شامل انتخاب دستگاه و تجهیزات مرتبط با آن، الزامات نصب، اتصال به شیرهای مصرف و راه اندازی است.

کیفیت ساخت مصالح 6-3-1-17

مصالحی که مورد استفاده قرار می گیرند باید دارای نشان استاندارد ملی ایران یا استاندارد بین المللی معتبر یا گواهینامه فنی از مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی باشند.

کیفیت ساخت و ایمنی عملکرد دستگاه های گازسوز 7-3-1-17

دستگاه های گازسوز مورد استفاده در سامانه گاز طبیعی ساختمان ها باید دارای نشان استاندارد ملی ایران یا استاندارد بین المللی معتبر یا گواهینامه فنی از مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی باشند.

فصل دوم: تعاریف ۲-۱۷

آشکارساز گاز طبیعی

دستگاه دارای حسگر حساس به گاز طبیعی که در صورت انتشار گاز در فضا، قبل از رسیدن غلظت گاز به حد خطرناک، وجود آن را هشدار می دهد

آشکارساز مونوکسید کربن

دستگاهی دارای حسگر حساس به گاز مونوکسید کربن است و در صورت انتشار این گاز در فضا، قبل از رسیدن غلظت آن به حد خطرناک (به طور معمول ۵۰ ppm) وجود آن را مشخص می کند

احتراق گاز

سوختن یا اکسیداسیون گاز که به طور معمول با ایجاد گرما و شعله همراه است

ارزش حرارتی خالص گاز

مقدار انرژی حرارتی تولید شده در اثر احتراق کامل واحد حجم گاز در شرایط فشار و دمای معین که انرژی لازم برای تبخیر مجموع آب موجود در سوخت و آب تولید شده در فرآیند احتراق از آن کسر شده باشد؛ ارزش حرارتی خالص گاز بر حسب انرژی بر واحد حجم بیان می شود

ارزش حرارتی ناخالص گاز

کل انرژی حرارتی تولید شده در اثر احتراق کامل واحد حجم گاز در شرایط فشار و دمای معین است و بر حسب انرژی بر واحد حجم بیان می شود. ارزش حرارتی ناخالص گاز شامل گرمای نهان مقدار بخار آب موجود در محصولات احتراق نیز می شود. ارزش حرارتی ناخالص گاز، مجموع ارزش حرارتی خالص گاز به اضافه انرژی حرارتی لازم برای تبخیر آب موجود در سوخت و آب تولید شده در فرآیند احتراق است

استانداردهای IGS

مجموعه استانداردهای شرکت ملی گاز ایران که در پروژه های گازرسانی کشور مورد استفاده قرار می گیرد و شرکت ملی گاز ایران مسئول تدوین و بازنگری آن ها است. در این مقررات در صورت لزوم برای موارد مرتبط به عنوان مرجع مورد استناد قرار گرفته است

استانداردهای IPS

مجموعه استانداردهای وزارت نفت که در پروژه های صنعت نفت کشور مورد استفاده قرار می گیرد و وزارت نفت مسئول تدوین و بازنگری آن ها است. در این مقررات در صورت لزوم برای موارد مرتبط به عنوان مرجع مورد استناد قرار گرفته است

استانداردهای بین المللی معتبر

استانداردهایی هستند که از طرف مراجع خارج از کشور تدوین شده و اعتبار آن ها مورد تأیید سازمان استاندارد ایران است

ایستگاه گاز اندازه گیری

محل نصب تجهیزاتی که به منظور اندازه گیری مقدار گاز در محل مورد تأیید شرکت گاز و در نقطه تحویل گاز از شبکه توزیع یا تغذیه یا انتقال گاز به مشترک نصب شده و در مالکیت شرکت گاز می باشد

ایستگاه گاز اندازه گیری و تقلیل فشار اولیه

محل نصب تجهیزاتی که به منظور اندازه گیری مقدار گاز، تنظیم و تثبیت فشار گاز در محل مورد تأیید شرکت گاز و در نقطه تحویل گاز از شبکه توزیع یا تغذیه یا انتقال گاز به مشترک، نصب شده و در مالکیت شرکت گاز می باشد

ایستگاه گاز تقلیل فشار ثانویه

محل نصب تجهیزاتی که برای کاهش فشار و تنظیم آن به فشار قابل بهره برداری بخش های مختلف لوله کشی گاز در شبکه های داخلی گازرسانی مشترکین عمده، بعد از ایستگاه های گاز اندازه گیری و تقلیل فشار اولیه نصب می شود

ایستگاه گاز داخل شهری

محل نصب تأسیسات مرتبط با وسایل اندازه گیری و کنترل گاز طبیعی ورودی به شبکه توزیع شهری از شبکه تغذیه است که در آن فشار گاز از حدود ۱۷ بار به حدود ۴ بار کاهش داده می شود

ایستگاه گاز مشترکین عمده

ایستگاه گاز تقلیل فشار و اندازه گیری است که در محل مورد تأیید ایستگاه گاز اندازه گیری اولیه یا ایستگاه گاز اندازه گیری شرکت گاز و در نقطه تحویل گاز از شبکه توزیع یا تغذیه یا انتقال گاز به مشترک نصب می شود

ایستگاه گاز ورودی شهری

محل نصب تاسیسات مرتبط با وسایل اندازه گیری و کنترل گاز طبیعی ورودی به شبکه تغذیه از خطوط انتقال است که در آن ها فشار گاز به حدود ۲۷ بار و کمتر کاهش داده می شود

بهره بردار

شخص حقیقی یا حقوقی است که پس از برقراری جریان گاز و راه اندازی سامانه گاز از آن بهره برداری می کند

پکیج گازسوز سرمایشی

دستگاه گازسوزی است که سرمایش لازم برای سیستم سرمایش بخشی از ساختمان یا کل آن را تأمین می کند

پکیج گازسوز گرمایشی

دستگاه گازسوزی است که گرمایش لازم برای گرم کردن آب گرم مصرفی و آب سیستم گرمایش بخشی از ساختمان یا کل آن را تأمین می کند

پکیج گازسوز چگالشی

سیستم چگالشی است که به منظور ایجاد گرمایش برای محیط های مختلف و تولید آب گرم بهداشتی استفاده می شود. در این نوع دستگاه گازسوز گرمای حاصل از احتراق جهت گرمایش آب گرم در دیگ ها با تغییر فاز به مایع و با راندمان بسیار بالایی (تا حدود ۰/۹۰) عمل کرده و مطابق استاندارد EN483 ساخته شده و مجهز به دمپر در خروجی دودکش جهت رعایت الزامات مرتبط با گازهای حاصل از احتراق می باشد

ترموکوپل

وسیله ای است که روی دستگاه گازسوز نصب شده و در صورت روشن نشدن مشعل دستگاه یا خاموشی شعله اصلی مشعل، سبب بسته شدن مسیر ورود گاز به مشعل یا شعله اصلی مشعل و شعله پیلوت می شود

تنظیم کننده فشار گاز (رگولاتور)

دستگاهی است که فشار گاز را به فشاری که در سیستم لوله کشی گاز مورد نیاز است، کاهش داده و تنظیم می کند

جوش الکتروفیوژن

نوعی روش جوشکاری لوله و اتصالات پلی اتیلن است که با استفاده از اتصالات خاصی انجام می شود. داخل این اتصالات برای ایجاد گرمای ذوب سطوح جوش، سیم های حلقوی کار گذاشته شده و با برقراری جریان الکتریکی و گرم شدن سیم، سطوح جوش ذوب شده و با یکدیگر ممزوج و یکپارچه می شوند

چگالی گاز

منظور از چگالی گاز در این مبحث، چگالی نسبی است که بدون بعد می باشد و عبارت است از نسبت وزن مخصوص گاز طبیعی (بر حسب کیلوگرم بر متر مکعب) به وزن مخصوص هوا در دما و فشار استاندارد که مقدار آن از طرف شرکت گاز اعلام می شود

حداکثر افت فشار مجاز

بیشترین مقدار افت فشاری است که محاسبات و تعیین قطر لوله کشی بخش های مختلف لوله کشی گاز بر اساس آن انجام می شود. طبق این مقررات، در سامانه گاز با فشار یک چهارم پوند بر اینج مربع، حداکثر افت فشار مجاز در لوله کشی گاز از نقطه خروجی رگولاتور تا دورترین نقطه مصرف از آن، برابر ۱۲/۷ میلی متر ستون آب است. در شبکه های گاز رسانی با فشار بیش از یک چهارم پوند بر اینج مربع حداکثر افت فشار مجاز از نقطه ورودی گاز به شبکه تا دورترین نقطه از آن، معادل ۱۰ درصد فشار گاز در نقطه ورودی گاز است

حداکثر مقدار گاز مصرفی

مجموع مصرف ساعتی تمامی دستگاه های متصل به سیستم لوله کشی گاز در حالت استفاده همزمان بوده و واحد آن متر مکعب در ساعت است

دستگاه گازسوز

دستگاهی است که دارای یک یا چند مشعل بوده و گاز طبیعی در این مشعل ها می سوزد. در این مقررات هر جا کلمه دستگاه گازسوز آمده باشد، منظور دستگاه گازسوزی است که دارای نشان استاندارد ملی ایران با استاندارد بین المللی معتبر باشد

دستگاه گازسوز با دودکش

دستگاه گازسوزی که باید محصولات حاصل از احتراق در محفظه احتراق آن از راه دودکش به هوای آزاد خارج از ساختمان هدایت شود و وجود دودکش برای آن الزامی است

دستگاه گازسوز با محفظه احتراق باز

دستگاه گازسوزی که دارای محفظه احتراق است و هوای مورد نیاز احتراق و هوای اضافه از فضای محل نصب دستگاه گازسوز وارد محفظه احتراق آن می شود

دستگاه گازسوز با محفظه احتراق بسته

دستگاه گازسوزی که دارای محفظه احتراق است و هوای مورد نیاز احتراق و هوای اضافه از فضای آزاد خارج از محل نصب دستگاه گازسوز، وارد محفظه احتراق آن می شود

دستگاه گازسوز ثابت

دستگاه گازسوزی است که به صورت دایمی و ثابت روی کف، دیوار یا سقف نصب می شود. اجاق گاز، آبگرمکن دیواری و پکیج از این نوع دستگاه ها هستند

دودکش

سازه قائم که مقطع آن در بیشتر موارد دایره یا چهارگوش است و محصولات حاصل از احتراق را به فضای آزاد خارج از ساختمان هدایت می کند

دودکش با مکش طبیعی

دودکشی است که در آن مکش طبیعی در اثر ارتفاع دودکش و اختلاف دمای محصولات احتراق داخل دودکش با هوای آزاد موجود درخروجی انتهای دودکش ایجاد می شود

دودکش با جریان مکانیکی

دودکشی است که دمنده نصب شده در آن با ایجاد فشار منفی باعث مکش و ایجاد جریان برای خروج محصولات احتراق از داخل دودکش به فضای خارج از آن می شود

دودکش با رانش مکانیکی

دودکشی است که دمنده نصب شده در ابتدای آن با ایجاد فشار مثبت باعث رانش و ایجاد جریان برای خروج محصولات احتراق از داخل دودکش به فضای خارج از آن می شود

دودکش با غلاف

نوعی دودکش است که داخل غلاف قرار دارد و در فاصله بین دودکش و غلاف هوا یا عایق حرارتی وجود دارد. این نوع دودکش برای جلوگیری از کاهش تلفات حرارتی محصولات احتراق و جلوگیری از انتقال حرارت به مصالح مجاور محلی که دودکش نصب می شود، به کار می رود

دودکش با مکش مکانیکی

دودکشی است که مکنده نصب شده در انتهای آن با ایجاد مکش سبب ایجاد جریان بیشتر برای خروج محصولات احتراق از داخل دودکش به خارج از آن می شود

دودکش پیش ساخته کارخانه ای

قطعات ساخته شده در کارخانه است که برای تشکیل دودکش نوع و کلاس معینی از دستگاه های گازسوز در محل نصب به یکدیگر متصل می شوند. این دودکش ها باید دارای نشان استاندارد ملی ایران یا استاندارد معتبر بین المللی باشند

دودکش دو جداره

نوعی دودکش است که از دو لوله با قطرهای متفاوت و با محور طولی مشترک ساخته می شود و لوله با قطر کوچک تر داخل لوله با قطر بزرگ تر قرار می گیرد. محصولات احتراق از داخل لوله با قطر کوچک تر عبور کرده و هوای تازه از فاصله بین دو لوله عبور می کند

دودکش مشترک

دودکشی است که لوله های رابط دودکش بیش از یک دستگاه گازسوز به آن وصل شده و محصولات احتراق را به فضای آزاد خارج از ساختمان هدایت می کند

دودکش پلیمری

برای محصولات حاصل از احتراق سیستم های چگالشی از دودکش پلیمر گرمانرم مطابق استاندارد BS EN14471 و ASHRAE (Chapter 35) (سامانه دودکش با معبر پلاستیکی) استفاده می شود. این نوع دودکش باید داخل غلافی فلزی و معبر دودکش با مصالح ساختمانی و دودبند قرار داشته باشد

دودکش استیل

برای محصولات حاصل از احتراق سیستم چگالشی برای ظرفیت بیش از یک میلیون کالری بر ساعت از دودکش های استیل مطابق استاندارد ASHRAE (Chapter 35) و از نوع فولاد ضد زنگ استفاده می شود

دودکش فلزی

برای محصولات حاصل از احتراق دستگاه ها از دودکش فلزی مطابق استاندارد INSO 17388 (الزامات دودکش های فلزی) استفاده شود

ساختمان

بنایی واحد که وجه های بیرونی آن در مسطح و ارتفاع، از زیر پی تا بالاترین نقطه، یک پوسته معماری بسته را تشکیل دهد

ساختمان آپارتمانی

ساختمانی است که دارای بیش از یک واحد مستقل برای فعالیت های مختلف مانند سکونت و کسب وکار باشد. دراین نوع ساختمان فضاهایی مانند راه پله و راهرو، غیر اختصاصی بوده و به صورت مشترک مورد استفاده قرار می گیرد

ساختمان جدید

ساختمانی است که عملیات ساخت آن به پایان نرسیده و آماده بهره برداری نیست

ساختمان موجود

ساختمانی که عملیات ساخت آن به پایان رسیده یا در حال بهره برداری است

ساختمان موقت

ساختمانی است که به صورت موقت در محلی بنا می شود یا به صورت پیش ساخته بوده و در محلی به صورت ثابت نصب می شود و به منظور سکونت یا انجام فعالیت خاصی در مدت حداکثر یک سال مورد استفاده قرار می گیرد

سامانه گاز ساختمان

مجموعه ای متشکل از سیستم لوله کشی گاز ساختمان، دستگاه های گازسوز و تجهیزات ارتباط دهنده آن ها به شیرهای مصرف، دریچه ها و کانال های تأمین هوا، دودکش ها و تجهیزات ایمنی مرتبط با گازرسانی ساختمان است

سیستم لوله کشی گازرسانی به محوطه

مجموعه لوله کشی گاز محوطه ها با فشار بیش از یک چهارم پوند بر اینج مربع است که از خروجی ایستگاه اختصاصی گاز تا خروجی رگولاتورهای تقلیل فشار ثانویه را شامل می شود

شبکه تغذیه

تمام خطوط گاز با فشار حداکثر ۱۷ بار که گاز را از ایستگاه های ورودی شهری به ایستگاه داخل شهری هدایت می کنند

شبکه توزیع

تمام شبکه و خطوط گاز شهری که گاز طبیعی را با فشار حداکثر ۴ بار از ایستگاه داخل شهری به محل های مصرف هدایت می کنند

شرکت گاز

در این مقررات، منظور از شرکت گاز، اصطلاح رایجی است که به بخشی از شرکت گاز استانی که با مشترکین ارتباط دارد، اطلاق می شود

شعله پیلوت

شعله کوچکی در دستگاه های گازسوز است که برای مشتعل نمودن مخلوط گاز و هوا در مشعل اصلی مورد استفاده قرار می گیرد

شهرک مسکونی

عرضه ای متشکل از مجموعه ای از بلوک های ساختمانی و دارای معابر اختصاصی که از گروه های مختلف ساختمان های مسکونی بنا شده و از طریق درب یا درب های مشترک به معابر عمومی ارتباط داشته و تابع مقررات این مبحث می باشد. در برخی موارد ساختمان های عمومی یا تلفیقی نیز در آن ها احداث می شود

شیر اصلی

شیری که بعد از کنتور در ابتدای لوله کشی گاز داخل ساختمان نصب و برای قطع و وصل کل جریان گاز استفاده می شود

شیر خودکار قطع گاز حساس در مقابل زلزله

شیری است که در ابتدای لوله کشی گاز نصب و هنگام بروز زلزله با شدتی بیش از حد تنظیم شده، جریان گاز را قطع می کند. این نوع شیرها بر اساس نوع حسگر به دو دسته اصلی مکانیکی و الکترومکانیکی تقسیم بندی می شوند

شیر قبل از رگولاتور

شیر سماوری گوشواره ای که قبل از رگولاتور روی علمک گاز نصب می شود و در حالت بسته، قابل قفل کردن است

شیر قفل شونده

شیر ربع گرد نوع توپی که در لوله کشی گاز ساختمان استفاده می شود و در حالت بسته قابل قفل کردن است

شیر مصرف

شیر ربع گرد نوع توپی که برای قطع و وصل جریان گاز در انتهای انشعاب مربوط به هر دستگاه گازسوز نصب می شود

طراح تأسیسات مکانیکی

شخص حقیقی یا حقوقی که دارای صلاحیت طراحی تأسیسات مکانیکی ساختمان از وزارت راه و شهرسازی است

طولانی ترین مسیر لوله کشی گاز

طول مسیر لوله کشی گاز از نقطه خروجی رگولاتور تا دورترین مصرف کننده گاز از آن نقطه در ساختمان است

ظرفیت حرارتی دستگاه گازسوز

نرخ انرژی حرارتی تولید شده توسط دستگاه گازسوز است که به طور معمول روی پلاک مشخصات دستگاه نوشته شده است

ظرفیت کنتور/ ایستگاه گاز

حداکثر مقدار گازی است که با دما و فشار استاندارد در مدت یک ساعت از کنتور/ ایستگاه گاز قابل عبور است و واحد آن متر مکعب در ساعت است

علمک گاز

قسمت عمودی و انتهایی انشعاب اخذ شده از شبکه گازرسانی با فشار بیش از یک چهارم پوند بر اینج مربع است که در مجاورت یا متکی به ملک یا ساختمان مشترک قرار می گیرد و پس از نصب رگولاتور بر روی آن، گاز یک یا چند مشترک از طریق آن تأمین می شود

ساختمان با نرخ نفوذ هوای مشخص

ساختمانی است که نرخ نفوذ هوای آن محاسبه شده و تعداد دفعات تعویض هوای آن در هر ساعت مشخص باشد

فضاهای مجاور

به فضاهایی گفته می شود که حداقل یک دیوار یا یک جداره مشترک با یکدیگر داشته باشند

فضای مجاور با فضای آزاد

به فضایی گفته می شود که حداقل یک دیوار یا یک جداره آن با فضای آزاد خارج از ساختمان ارتباط مستقیم داشته باشد

کلاهک دودکش

قطعه ای است که در انتهای دودکش نصب شده و علاوه بر جلوگیری از ورود آب باران و اشیای دیگر، مانع برگشت محصولات احتراق در اثر وزش باد به داخل دودکش می شود

کلکتور گاز

قطعه ای که از لوله و اتصالات ساخته شده و دارای انشعاب هایی است که قطر آن ها از لوله کلکتور کوچک تر بوده و گاز از طریق آن بین انشعاب ها توزیع می شود

کنتور گاز

دستگاهی برای اندازه گیری حجم گاز مصرف شده مشترک است که در مالکیت شرکت گاز بوده و نگهداری آن بر عهده مشترک است

گازهای دودکش

آمیخته ای از محصولات احتراق، گازهای بی اثر و هوای اضافی است که از محفظه احتراق دستگاه گازسوز خارج می شود

گاز طبیعی

مخلوط پالایش شده ای از هیدروکربن های گازی است که درصد عمده آن را گاز متان تشکیل می دهد و از پالایشگاه ها به نقاط مصرف منتقل می شود. در این مقررات هر جا که کلمه گاز آمده، گاز طبیعی مدنظر است

گازگرفتگی

مسمومیتی است که به دلیل تنفس گاز مونوکسید کربن ایجاد می شود

لوله اصلی

قسمتی از لوله کشی گاز ساختمان، حدفاصل بین شیر اصلی تا اولین انشعاب است

لوله جانشین کنتور

قطعه لوله ای است که هنگام اجرای لوله کشی گاز در محلی که باید کنتور قرار گیرد به صورت موقت نصب می شود و طول و قطر آن متناسب با ظرفیت کنتور است و در صورت نیاز باید از شرکت گاز استعلام شود

لوله رابط دودکش

قطعه یا قطعاتی که دهانه خروجی محصولات احتراق دستگاه گازسوز را به دودکش متصل کرده و محصولات احتراق را از خروجی محفظه احتراق دستگاه گازسوز به سمت دودکش هدایت می کند

لوله کشی رابط

قسمتی از لوله کشی گاز حد فاصل بین خروجی رگولاتور تا ورودی کنتور گاز است

متر مکعب استاندارد گاز

واحدی برای اندازه گیری حجم گاز طبیعی بوده و آن مقدار گازی است که فضایی با حجم ۱ متر مکعب را در دما و فشار استاندارد اشغال می نماید

محصولات احتراق

آنچه در نتیجه احتراق گاز در محفظه احتراق تولید می شود

محفظه احتراق

بخشی از دستگاه گازسوز است که عمل احتراق مخلوط گاز و هوا داخل آن انجام می شود. ممکن است محفظه احتراق نسبت به فضای محل نصب دستگاه گازسوز به صورت باز یا بسته باشد

مشترک جزء

مشترکی است که فشار گاز مورد تقاضای وی یک چهارم پوند بر اینج مربع و مقدار مصرف گاز وی حداکثر برابر با ۱۰۰ مترمکعب در ساعت باشد

مشترک عمده

مشترکی است که فشار گاز مورد تقاضای وی بیش از یک چهارم پوند بر اینج مربع یا مقدار مصرف گاز وی بیش از ۱۰۰ متر مکعب در ساعت باشد

مشعل اتمسفری

مشعلی که در آن از نیروی فوران گاز برای مکش هوای لازم برای احتراق (هوای اولیه) استفاده می شود. این مشعل بدون دمنده است و برای احتراق کامل به هوای ثانویه نیاز دارد

مشعل گاز

وسیله ای که گاز یا مخلوط گاز و هوا را برای ایجاد شعله در محفظه احتراق یا فضای باز آزاد می کند

مشعل نیرو

نوعی مشعل گازی که مجهز به دمنده است و هوای مورد نیاز احتراق توسط آن دمنده وارد محفظه احتراق می شود

معبر دودکش

سازه ای که از مصالح بنایی یا فلزی به صورت داکت یا کانال و در امتداد قائم ساخته می شود و داخل آن یک یا چند دودکش قرار می گیرد؛ معبر دودکش برای محافظت و تکیه گاه دودکش داخل آن به کار می رود. در فضای داخلی معبر دودکش محصولات احتراق در حالت عادی جریان نداشته و در صورت نشت محصولات احتراق از دودکش ها، آن را به فضای خارج از ساختمان هدایت می کند

نرخ نفوذ هوا

مقدار نفوذ هوا بر حسب واحد حجم در واحد زمان است که به عوامل متعددی از جمله مشخصات فیزیکی ساختمان، سرعت وزش باد و دما بستگی دارد و به دلیل متغیر بودن برخی از عوامل در زمان مختلف، نرخ نفوذ هوا نیز متغیر می باشد

نفوذ هوا به داخل

جریان هوای کنترل نشده ای است که از فضای آزاد خارج ساختمان و از طریق درزها و منافذ جداره های خارجی به فضای داخل ساختمان وارد می شود

نقطه تحویل گاز

برای مشترکین جزء نقطه خروجی کنتور و برای مشترکین عمده، فلنج بعد از شیر خروجی ایستگاه گاز، نقطه تحویل گاز می باشد

نقطه مصرف

نقطه خروجی شیر مصرف نصب شده در انتهای هر یک از انشعاب های لوله کشی گاز که دستگاه های گازسوز به آن متصل می شود

نقطه ورودی گاز ساختمان

نقطه خروجی از رگولاتور روی علمک، نقطه ورودی گاز ساختمان در نظر گرفته می شود

واحد مسکونی

واحدی است که برای سکونت مورد بهره برداری قرار می گیرد و حداقل دارای یک آشپزخانه، یک سرویس بهداشتی مستقل و دارای درب مستقل باشد. شکل متعارف آن، خانه معمولی است که برای سکونت یک خانواده ساخته می شود

هواگیری

عمل جایگزین کردن هوای درون لوله کشی با گاز است

هوای احتراق

هوایی که برای احتراق کامل گاز مورد نیاز است و قبل یا در مشعل دستگاه گازسوز با گاز مخلوط می شود

هوای اضافی

هوایی که علاوه بر هوای احتراق، وارد محفظه احتراق شده و برای اطمینان از سوختن کامل گاز لازم است

هوای رقیق کننده

هوایی که برای رقیق کردن گازهای دودکش وارد دودکش می شود

واژه های فنی رایج که در این مقررات تعریف نشده اند، باید به همان معنی و متداول به کار روند

فصل سوم: گروه بندی ساختمان ها

کلیات 1-3-17

ساختمان ها در ابعاد و اشکال گوناگون بنا شده و به عنوان محلی برای سکونت، انجام فعالیت های اقتصادی، ارائه خدمات عمومی یا تلفیقی از آن ها مورد استفاده قرار می گیرند. بنا بر تجربیات چند دهه گذشته در نحوه استفاده از گاز در ساختمان ها، بر حسب نوع بهره برداری، جمعیت کاربران و شرایط فیزیکی برای هر گروه از ساختمان ها باید تمهیدات ایمنی ویژه ای به منظور کنترل حوادث و اتفاقات پیش بینی شود. طراحی، اجرا، کنترل کیفیت اجرای لوله کشی گاز، بهره برداری دستگاه های گازسوز و تجهیزات ایمنی سیستم لوله کشی گاز تمامی ساختمان ها باید بر اساس الزامات این مبحث باشد. بر این اساس، ساختمان ها در این مبحث به سه گروه اصلی مسکونی، عمومی و خاص و یک گروه فرعی با عنوان ساختمان های تلفیقی، تقسیم شده اند.

ساختمان مسکونی 2-3-17

ساختمانی که در آن شخص یا خانواده ای سکونت کند و به منظور خوابیدن از آن استفاده شود و به طور کلی به بنای مجزای مستقل، استوار، مسقف و محصوری که در قطعه زمینی به صورت ثابت در تراز زیر یا بالای سطح ساخته شده و دارای درب مستقل به گذرگاه است و به وسیله دیوارهای مستقل یا مشترک از بناهای همجوار جدا شده و برای فعالیت مسکونی مورد استفاده قرار می گیرد، ساختمان مسکونی گفته می شود. این ساختمان شامل حداقل یک واحد مسکونی است.

ساختمان یک واحدی مسکونی 1-2-3-17

ساختمان مسکونی که دارای یک واحد مسکونی بوده و به طور معمول در یک یا دو یا سه طبقه ساخته شده و مورد استفاده قرار می گیرند. ساختمان های یک واحدی که می تواند دارای حیاط اختصاصی باشد نیز در ردیف ساختمان های یک واحد مسکونی قرار می گیرند.

ساختمان آپارتمانی مسکونی 2-2-3-17

ساختمان آپارتمانی است که بیش از یک واحد مسکونی داشته باشد و به شرح زیر گروه بندی می شوند:

ساختمان آپارتمانی مسکونی با تعداد واحد کم، از 2 تا 10 واحد آپارتمانی مسکونی 1-2-2-3-17

ساختمان آپارتمانی مسکونی با تعداد واحد متوسط، از 11 تا 30 واحد آپارتمانی مسکونی 2-2-2-3-17

به این گونه ساختمان ها مجتمع آپارتمانی مسکونی نیز گفته می شود.

ساختمان آپارتمانی مسکونی با تعداد واحد زیاد، از 31 واحد آپارتمانی مسکونی و بیش از آن 3-2-2-3-17

ساختمان عمومی 3-3-17

ساختمانی است که در آن فعالیت های اقتصادی انجام می شود و یا خدمات عمومی ارایه می گردد و مورد مراجعه و استفاده عمومی افراد قرار می گیرد. این گروه از ساختمان ها، از یک واحد تجاری تا مجتمعی با ساختمان های متعدد و دارای فعالیت های متنوع را شامل می شود.

ساختمان آپارتمانی عمومی 1-3-3-17

ساختمان آپارتمانی است که دارای بیش از یک واحد آپارتمانی برای انجام فعالیت های متنوع اقتصادی مستقل یا وابسته به یکدیگر، مورد بهره برداری قرار می گیرد.

ساختمان های آپارتمانی عمومی به شرح زیر گروه بندی می شوند:

ساختمان های آپارتمانی عمومی با تعداد واحد کم از 2 تا 10 واحد آپارتمانی عمومی 1-1-3-3-17

ساختمان های آپارتمانی عمومی با تعداد واحد متوسط، از 11 تا 20 واحد آپارتمانی عمومی 2-1-3-3-17

ساختمان های آپارتمانی عمومی با تعداد واحد زیاد، از 31 واحد آپارتمانی عمومی و بیش از آن 3-1-3-3-17

ساختمان عمومی بر اساس نوع فعالیت 2-3-3-17

در این بخش، تقسیم بندی انواع ساختمان های عمومی که برای فعالیت های مختلف مورد بهره برداری قرار می گیرند، مشخص شده است:

ساختمان های محل تجمع 1-2-3-3-17

هر ساختمان یا بخشی از آن که محل تجمع عده ای از مردم به منظور برگزاری مراسم مذهبی، تفریحی، ورزشی، سرگرمی یا انتظار استفاده شود، جزو فعالیت تجمعی قرار می گیرد. مساجد، سینماها، سالن های تئاتر، سالن های سخنرانی، مراکز همایش، تالارهای اجرای موسیقی، نمایشگاه های آثار هنری، سالن های ورزشی، اماکن تفریحی، پایانه های مسافری و حمل ونقل زمینی، هوایی و دریایی از جمله این ساختمان ها می باشند.

ساختمان های آموزشی و فرهنگی 2-2-3-3-17

ساختمان هایی هستند که دربرگیرنده اتاق های متعدد با انواع دیگر فضاهای داخلی که در هر یک عده ای به منظور فراگیری علوم و فنون و مطالعه گرد هم می آیند. مدارس، هنرستان ها، دانشگاه ها، مراکز آموزشی اختصاصی وزارتخانه ها و مؤسسات از جمله این ساختمان ها می باشند.

ساختمان های پذیرایی و اقامت موقت 3-2-3-3-17

ساختمان هایی هستند که به صورت مجموعه ای از اتاق ها یا آپارتمان های محل اقامت موقت افراد می باشند و به طور عمومی فاقد امکانات آشپزی در هر واحد اقامتی می باشند. در برخی موارد، واحد اقامتی به صورت یک واحد آپارتمانی کوچک با امکانات آشپزی است. هتل ها، مسافرخانه ها، زائرسراها، مهمانسرهای عمومی یا اختصاصی، خوابگاه های دانشجویی و موتل های بین شهری از جمله این ساختمان ها می باشند.

ساختمان های حرفه ای/ اداری 4-2-3-3-17

ساختمان هایی که از مجموعه ای از دفاتر کار تشکیل شده و به منظور انجام خدمات اداری مورد بهره برداری قرار می گیرند. وزارتخانه ها، مؤسسات اداری دولتی و خصوصی و بانک ها از جمله این ساختمان ها می باشند.

ساختمان های تجاری 5-2-3-3-17

ساختمان هایی هستند که به عنوان مراکز خریدوفروش، نمایش کالا یا انجام خدمات مختلف مورد بهره برداری قرار گرفته و از مجموعه هایی وابسته به صنوف مختلف خدماتی یا تجاری تشکیل می شوند. در برخی موارد رستوران، امکانات تفریحی، مرکز آموزش و مراقبت از اطفال نیز در آن ها وجود دارد. مراکز خرید بزرگ، پاساژها و بازارچه ها از جمله این ساختمان ها می باشند.

ساختمان های درمانی و مراقبتی 6-2-3-3-17

ساختمان هایی هستند که برای معالجه، استراحت یا مراقبت از افراد اعم از عادی یا بیماران خاص و کسانی که به دلیل شرایط جسمی یا روانی قادر به مراقبت از خود نیستند، مورد بهره برداری قرار می گیرند. درمانگاه ها، مهدکودک ها، شیرخوارگاه ها و خانه های سالمندان از جمله این ساختمان ها می باشند.

ساختمان های انباری 7-2-3-3-17

هر بنا یا بخشی که برای انبار کردن استفاده شود، به شرطی که جزو فعالیت های مخاطره آمیز (موضوع مبحث چهارم) نباشد، جزو فعالیت های انباری قرار می گیرد.

تبصره: ساختمان های موقت بر اساس نوع فعالیتی که مورد بهره برداری قرار می گیرند، جزو یکی از گروه های ساختمان های مسکونی یا عمومی محسوب می شوند و حسب مورد رعایت کلیه الزامات مربوط به گروه ساختمانی مربوطه در این گونه ساختمان ها الزامی است. اتاق های مربوط به کارگاه های موقت ساختمانی، اتاق های موقت کارگری و کانکس هایی که به صورت ثابت در یک محل نصب می شوند، از این گونه ساختمان ها هستند.

ساختمان های خاص ۴-۳-۱۷

ساختمان های مشمول ضوابط این بخش، ساختمان هایی هستند که:

الف: قابل استفاده بودن آن ها پس از وقوع زلزله یا سایر حوادث پیش بینی نشده به منظور خدمت رسانی به مردم اهمیت خاص دارد و وقفه در بهره برداری از آن ها موجب افزایش تلفات و یا خسارات می شود. مانند: بیمارستان ها، مراکز آتش نشانی، مراکز و تأسیسات آبرسانی، تأسیسات برق رسانی، مراکز کمک رسانی و به طور کلی، تمام ساختمان هایی که استفاده از آن ها در نجات و امداد مؤثر می باشد.

ب: تخریب آن ها موجب انتشار گسترده مواد سمی و مضر در کوتاه مدت و درازمدت برای محیط زیست می شوند.

پ: تخریب آن ها سبب از دست رفتن ثروت ملی می گردد؛ مانند: موزه ها، کتابخانه ها و به طور کلی مراکزی که در آن ها اسناد و مدارک ملی یا آثار پرارزش نگهداری می شود.

ت: تخریب آن ها موجب آلودگی محیط زیست یا آتش سوزی وسیع می شود.

ث: به منظور مدیریت بحران برای مواقع اضطراری، مانند زلزله، سیل و ... احداث شده است.

ساختمان های تلفیقی ۵-۳-۱۷

ساختمان هایی هستند که بخشی از آن ها برای سکونت و بخش دیگر برای انجام فعالیت های اقتصادی و خدماتی مورد استفاده قرار می گیرد. به عبارتی، ساختمان هایی هستند که بخشی از آن ها مسکونی و بخشی دیگر عمومی می باشند.

تبصره 1: در ساختمان های تلفیقی، سیستم لوله کشی گاز باید بر اساس الزامات اختصاصی هر بخش از ساختمان اجرا شود؛ به این صورت که در بخش مسکونی باید الزامات گازرسانی ساختمان های مسکونی و در بخش عمومی الزامات گازرسانی ساختمان های عمومی رعایت شود.

تبصره 2: کلکس های موقت و غیر ثابت، مشمول طرح گازرسانی نمی شوند و باید از سایر وسایل گرماساز غیرگازسوز استفاده کنند.

فصل چهارم: طراحی سامانه گاز ساختمان 4-17

کلیات 1-4-17

در طراحی سامانه گاز طبیعی ساختمان، نوع دستگاه گازسوز و محل نصب و نحوه ارتباط آن با لوله کشی گاز، چگونگی تأمین هوای احتراق و خروج محصولات حاصل از احتراق، مسیرها و قطر قسمت های مختلف لوله کشی گاز، نوع مصالح مصرفی و مقادیر آن ها مشخص می شود. در این فصل به طراحی سامانه گاز طبیعی ساختمان با در نظر گرفتن الزامات بهره برداری از انواع ساختمان ها، محدودیت های به کارگیری دستگاه های گازسوز و محل نصب آن ها پرداخته شده است.

دودکش ها به عنوان بخشی از سامانه گاز ساختمان نیز نقش اصلی را در انتقال و تخلیه محصولات احتراق دارند و از آنجا که این محصولات حاوی گازهای مسموم کننده، سوزاننده و آلاینده هستند، لزوم انتقال کامل، ترفیق آن ها و هدایت به فضای آزاد خارج از ساختمان و پیشگیری از بروز هرگونه نشت یا انتشار در فضای محل نصب ایجاب می نماید که مراحل طراحی، ساخت، نصب و بازرسی دودکش با رعایت کلیه ضوابط ایمنی و فنی انجام شود. از این رو اجرای دقیق الزامات این فصل در حوزه وظایف طراح، مجری، ناظر، سازندگان ساختمان و خصوصاً سازندگان و نصابان دستگاه های گازسوز و دودکش ها بوده و هر یک از اشخاص یاد شده در قبال وظایف خود مسئولیت قانونی دارند.

حدود و دامنه کار 2-4-17

الزامات طراحی در این فصل شامل موارد زیر می باشد:

الف) طراحی، نحوه اجرا و بازرسی دودکش دستگاه های گازسوز

ب) طراحی، نصب و بازرسی معبر دودکش

ب) طراحی، نصب و بازرسی شبکه لوله کشی گاز

ث) پیش بینی تامین هوای احتراق

ث) شرایط نصب و الزامات تجهیزات ایمنی و هشدار دهنده

ج) کیفیت مصالح و اجرا

چ) انتخاب و تعیین محل نصب دستگاه های گازسوز

تبصره: درصورتی که بین الزامات این مبحث و مبحث 14 در مورد دودکش دستگاه های گازسوز تفاوتی وجود داشته باشد، الزامات سختگیرانه تر باید رعایت شود.

طراحی دودکش 3-4-17

در طراحی دودکش، مشخصات مربوط به دودکش، لوله رابط و نحوه خروج محصولات احتراق تعیین می شود. این مشخصات عبارتند از:

الف) نوع دودکش، محل نصب و مسیر عبور دودکش از فضای محل نصب دستگاه گازسوز تا فضای آزاد خارج از ساختمان.

ب) اندازه سطح دهانه معبر محصولات احتراق و ارتفاع دودکش، جنس و ضخامت جداره.

ب) حل نصب، مسیر عبور، نوع جنس و ضخامت جداره و اندازه سطح دهانه لوله رابط دودکش.

ت) نوع و ضخامت عایق حرارتی مورد نیاز.

ث) نحوه اتصال محل خروج محصولات احتراق از دستگاه به لوله رابط یا دودکش و نحوه اتصال لوله رابط به دودکش.

ج) نوع، محل نصب، مسیر عبور، اندازه سطح دهانه معبر محصولات احتراق، جنس و ضخامت جداره دودکش های مشترک برای دو یا چند دستگاه گازسوز.

چ) محل خروج دودکش از بام ساختمان، رعایت فواصل آن در امتدادهای جانبی و قائم و محل و نوع کلاهک دودکش.

ج) نوع، محل، مسیر عبور، جنس و ضخامت جداره و ابعاد معبر دودکش.

انتخاب و تعیین محل نصب دستگاه های گازسوز 4-4-17

انتخاب و تعیین محل نصب دستگاه های گازسوز باید ضمن انطباق کامل با کلیه الزامات این بخش بر مبنای طراحی مصوب تأسیسات ساختمان، مطابق مبحث دوم مقررات ملی ساختمان حداقل موارد زیر را نیز مد نظر قرار دهد؛

الف) انتخاب دستگاه های گازسوز مطابق با استاندارد.

ب) نوع دستگاه گازسوز از نظر نصب در فضای داخل یا بیرون از ساختمان.

ب) الزامات عمومی محل نصب دستگاه گازسوز.

ث) تأمین هوای احتراق و دودکش مناسب.

ث) الزامات اختصاصی انتخاب و نصب دستگاه های گازسوز و دودکش آن ها.

ج) الزامات انتخاب، نصب و بهره برداری از دستگاه های گازسوز در انواع ساختمان ها.

چ) تأمین هوای احتراق بر اساس فصل 5-17.

انتخاب دستگاه های گازسوز مطابق با استاندارد 1-4-4-17

دستگاه های گازسوزی که در سامانه گاز از آن ها استفاده می شود باید دارای نشان استاندارد ملی ایران یا استاندارد بین المللی معتبر باشند.

نوع دستگاه گازسوز از نظر نصب در فضای داخل یا بیرون از ساختمان 2-4-4-17

نصب دستگاه های گازسوز در فضاهای داخل یا خارج ساختمان باید الزامات زیر را رعایت کند:

الف) در طراحی محل نصب دستگاه گازسوز در فضای داخلی ساختمان بر اساس نسبت مجاز، نصب در فضای خارج از ساختمان است.

ب) در نظر گرفتن محل نصب دستگاه های گازسوز بدون دودکش مانند اجاق گاز و فر گازی در فضای داخلی ساختمان در صورتی مجاز است که دستگاه مختص نصب در ساختمان داخلی بوده و امکان تأمین هوای احتراق طبق الزامات فصل 5-17 فراهم باشد.

الزامات عمومی محل نصب دستگاه های گازسوز 5-4-17

محل نصب دستگاه های گازسوز باید الزامات زیر را رعایت کند:

الف) نصب هر نوع وسیله گازسوز تعریف شده در بند 7-4-17 در حمام، رختکن، سرویس های بهداشتی، محوطه استخر، سونا و جکوزی ممنوع است.

ب) نصب دستگاه های گازسوز مختص یک واحد در فضای مشاعی ساختمان ها ممنوع است.

پ) محل نصب هر دستگاه گازسوز نسبت به اجزای ساختمان و سایر تجهیزات باید به گونه ای باشد تا امکان دسترسی برای تعمیرات وجود داشته باشد، نمونه عنوان به، وجود فاصله های کافی رعایت شده باشد. فاصله مورد نیاز برخی از دستگاه های گازسوز متداول باید بر اساس جدول ذیل باشد:

ت) محل نصب دستگاه گازسوز باید دارای فاصله مناسب نسبت به مواد، مصالح و اشیای سوختنی باشد. حداقل فاصله دستگاه گازسوز از اشیاء و مواد قابل اشتغال باید حداقل 1 متر باشد.

ت) نصب دستگاه گازسوز در مکان هایی که در فضای آن ها گازهای قابل اشتغال یا انفجار وجود دارد، ممنوع است.

ج) محل نصب دستگاه گازسوز با دودکش باید به گونه ای انتخاب شود که قابلیت نصب دودکش طبق این مقررات وجود داشته و تخلیه گازهای حاصل از احتراق به فضای آزاد خارج ساختمان از طریق دودکش امکان پذیر باشد. علاوه بر آن، باید برای دودکش و لوله رابط حداقل فاصله 1 متر از اشیاء و مواد سوختنی مد نظر باشد.

ج) محل نصب دستگاه گازسوز در محل های عمومی نظیر بوفه سینماها یا آبدارخانه ها باید با استفاده از موانع مناسب از دسترس افراد غیر مسئول دور نگه داشته شود.

ج) اجاق گاز و دستگاه های پخت ویژه گازسوز در خوابگاه های دانشجویی، پانسیون ها، مهمانسراها و مشابه آن ها باید در فضاهای مجزا از محل های خواب و در آشپزخانه مستقل که برای این منظور طراحی شده اند، نصب شوند.

ج) نصب اجاق گاز در واحدهای اقامتی یا خوابگاهی که به صورت واحد آپارتمانی مستقل باشد، با رعایت الزامات این مقررات مجاز است.

د) جانمایی کلیه دستگاه های گازسوز و تجهیزات آن ها و مسیرهای شبکه لوله کشی گاز طبیعی در ساختمان باید به نحوی انجام شود تا امکان نصب دستگاه و تکیه گاه های آن ها بر روی بدنه ها و سطوح دارای استحکام کافی فراهم گردد و نصب آن ها بر روی بدنه ها و سطوح فاقد استحکام کافی از جمله سقف ها و دیوارهای کاذب ممنوع است.

تخلیه محصولات احتراق و دودکش مناسب 6-4-17

الزامات عمومی طراحی و اجرای انواع دودکش ها 1-6-4-17

الزاماتی که در طراحی و اجرای انواع دودکش و معبر دودکش باید رعایت شود شامل موارد زیر است:

1-1-6-4-17

طراحی و اجرای دودکش باید بر اساس نوع و ظرفیت دستگاه های گازسوز متصل به آن، ابعاد و فضای محل نصب آن ها انجام شود. ظرفیت دستگاه گازسوز بر اساس ارتفاع از سطح دریا ملاک عمل می باشد.

2-1-6-4-17

اجزای دودکش باید از نقطه اتصال به دستگاه گازسوز تا انتهای دودکش در خارج از ساختمان، بصورت به هم پیوسته و درزبندی شده باشد و گازهای حاصل از احتراق از هیچ نقطه آن به فضای داخل ساختمان نشت نکنند.

3-1-6-4-17

دودکش و اجزای آن باید در برابر ضربات فیزیکی، صدمات خارجی و تکان های زلزله مقاوم باشند.

4-1-6-4-17

دودکش یا هیچ یک از اجزای دودکش نباید از داخل کانال یا پلتوم هوا عبور کند.

5-1-6-4-17

در دودکش های قائم فلزی، سطوح داخل معبر دود باید در برابر خوردگی ناشی از چگالش بخار آب و گازهای خورنده خروجی مقاوم باشد.

6-1-6-4-17

دودکش قائم باید بر روی پایه ای از مصالح ساختمانی مقاوم در برابر وزن دودکش قرار گیرد و دست کم 3 ساعت مقاوم در برابر آتش باشد.

7-1-6-4-17

قسمت پایین دودکش قائم در زیر پایین ترین اتصال رابط به آن، باید دست کم 300 میلی متر (12 اینچ) ادامه یابد.

8-1-6-4-17

در طراحی و اجرای دودکش و لوله رابط باید دستورالعمل و الزامات این مبحث ملاک عمل باشد.

9-1-6-4-17

در طراحی دودکش و لوله رابط دودکش باید محل تکیه گاه ها و بست ها برای تحمل وزن، حفاظت در برابر ضربات فیزیکی و نیروهای ناشی از زلزله و همچنین تغییرات دمای دودکش و لوله رابط مشخص شده و اجرا مطابق طراحی انجام پذیرد.

10-1-6-4-17

عبور دودکش از فضای بالای سقف کاذب، فضای داخلی و دیوارهای مربوط به استخر، سونا و حمام ممنوع است. در صورت عبور دودکش از مجاورت دیوار فضاهای یاد شده، دیواره معبر دودکش در جوار فضای مذکور باید سیمان اندود شود.

11-1-6-4-17

در طراحی دودکش باید جزئیات مربوط به عایق حرارتی آن مشخص شود. عایق حرارتی مورد استفاده باید غیر قابل سوختن باشد و مقاومت آن در مقابل انتقال گرما از جداره دودکش به خارج طوری باشد که خللی در عملکرد دودکش در اثر کاهش دمای محصولات احتراق ایجاد نشود. استفاده از لوله های قابل انعطاف به عنوان دودکش ممنوع است. در طراحی دودکش دستگاه های گازسوز، فن دار باید الزامات دودکش با جریان مکانیکی رعایت شود.

12-1-6-4-17

در صورت عبور دودکش از فضایی غیر از فضای محل نصب دستگاه گازسوز، دودکش باید داخل معبر دودکش مستقل قرار گیرد و تا فضای آزاد خارج از ساختمان امتداد داشته باشد. مشخصات معبر دودکش باید مطابق با بند 3-6-4-17 باشد.

13-1-6-4-17

دهانه خروجی دودکش باید از مخزن مواد قابل اشتعال یا انفجار بالاتر قرار گیرد و فواصل آن در ترازهای افقی و عمودی بر مبنای الزامات ایمنی حریم آن مخزن تعیین شود.

14-1-6-4-17

دهانه خروجی دودکش باید مجهز به کلاهک باشد که جریان دود را مسدود نکند و از ورود آب باران، برف و سایر اشیاء به داخل دودکش و لانه گزینی پرندگان جلوگیری به عمل آورد.

15-1-6-4-17

انتهای دودکش باید با فضای آزاد ارتباط داشته باشد و محصولات احتراق از دهانه دودکش باید در فضای سقف و محصور یا فضاهای داخل ساختمان تخلیه شود. دهانه ابتدای دودکش باید به صورت عمودی و در داخل دیوار قرار گیرد. اتصال لوله رابط به دودکش در سقف ممنوع می باشد.

16-1-6-4-17

در دودکش های فلزی باید فاصله کافی جهت جلوگیری از سوختگی و آسیب دیدگی افراد منظور شود.

17-1-6-4-17

در محل عبور دودکش و معبر دودکش از کف، سقف یا بام ساختمان، شکل و اندازه دودکش باید تغییر نماید.

18-1-6-4-17

عبور هرگونه تأسیسات از معبر دودکش ممنوع می باشد.

19-1-6-4-17

رعایت الزامات عمومی طراحی و اجرای انواع دودکش ها برای کلیه دستگاه های گازسوز که نیاز به دودکش دارند الزامی است.

جنس دودکش 2-6-4-17

جنس دودکش و لوله رابط دودکش در ساختمان ها بستگی به دستگاه گازسوز و فن آوری استفاده شده در آن و دمای محصولات احتراق خروجی از دستگاه دارد. استفاده از دودکش با مصالح بنایی مانند آجر و سنگ برای دستگاه های گازسوز ممنوع است.

دودکش فلزی 1-2-6-4-17

الف) دودکش فلزی در سرتاسر مسیر باید بدون نشت بوده و به صورت کامل با استفاده از عایق حرارتی عایق کاری شود.

ب) دودکش فلزی در خارج از ساختمان باید دارای پوشش مناسب به منظور جلوگیری از نفوذ رطوبت به عایق حرارتی آن باشد.

ب) دودکش فلزی که داخل ساختمان نصب می شود باید در معبر دودکش به گونه ای قرار گیرد که امکان بازرسی، تعمیر یا تعویض دودکش وجود داشته باشد.

ث) در دستگاه های گازسوز که دمای محصولات احتراق آن در نقطه ورود به دودکش کمتر از 165 درجه سلسیوس است، جنس دودکش باید از نوع مقاوم در مقابل خوردگی، مانند فولاد زنگ ناپذیر باشد با سطوح داخلی دودکش فلزی باید با این گونه مصالح حفاظت شود.

ث) جنس دودکش های فلزی که در خارج از ساختمان نصب می شوند باید از ورق گالوانیزه با ضخامت مقادیر مندرج در جدول 2-4-17 باشد.

چ) دودکش قائم فلزی باید با پیش بینی انبساط و انقباض ناشی از گرما و سرما ساخته و نصب شود.

دودکش سیمانی، سفالی و سرامیکی 2-2-6-4-17

الف) دودکش باید در سرتاسر مسیر بدون نشت بوده و به صورت کامل با استفاده از عایق حرارتی عایق شود.

ب) دودکش باید در برابر خوردگی، ساییده شدن و ترک برداشتن ناشی از تماس با گازهای حاصل از احتراق، تا دمای 538 درجه سلسیوس مقاوم باشد.

ب) دودکش باید هم زمان با ساخت معبر دودکش با مصالح بنایی در داخل آن قرار گیرد و قطعات آن با دقت با یکدیگر متصل شده و درزهای بین قطعات با مواد نسوز هوا بند شود.

ث) بجز وزن دودکش، هیچ بار دیگری نباید بر پایه های دودکش وارد شود، مگر آن که در طراحی دودکش برای آن بار اضافه پیش بینی الزم به عمل آمده باشد.

دودکش پلیمری 3-2-6-4-17

الف) جهت خروج گازهای حاصل از احتراق سیستم های چگالشی از دودکش پلیمری مطابق استاندارد BS EN14471 استفاده می شود. به علاوه این نوع دودکش باید داخل غلافی فلزی بوده و معبر دودکش مصالح ساختمانی و دو دبند قرار داشته باشد.

ب) جنس غلاف فلزی دودکش های پلیمری باید از ورق گالوانیزه با ضخامت مقادیر مندرج در جدول 2-4-17 باشد.

دودکش فولادی ضد زنگ (Stainless Steel) 4-2-6-4-17

الف) این نوع دودکش در دیگ های چگالشی کاربرد داشته، ورق مورد استفاده در این نوع دودکش ها می بایست از نوع Stainless Steel 316L باشد.

ب) جنس دودکش های فولادی ضد زنگ باید از ورق فولادی با مشخصات ذکر شده در بند 2-6-7-8 باشد.

معبر دودکش 3-6-4-17

معبر دودکش با استفاده از مصالح فلزی یا مصالح بنایی در فضای داخل یا خارج از ساختمان ساخته می شود و دودکش ها داخل آن قرار می گیرند. در طراحی و ساخت معبر دودکش از نظر محل نصب آن باید نکات زیر مد نظر باشد:

معبر دودکش خارج از ساختمان 1-3-6-4-17

الف) معبر دودکش در فضای خارج از ساختمان باید با استفاده از مصالح فلزی یا مصالح بنایی ساخته شود. همچنین این معبر باید در معرض رویت باشد.

ب) جنس معبر دودکش فلزی باید از لوله سیاه یا ورق سیاه فولادی یا حداقل ضخامتی برابر با مقادیر جدول 2-4-17 باشد. استفاده از سایر لوله ها یا ورق های فلزی با همان استحکام و همان مقاومت در برابر خوردگی، مجاز است. استفاده از پروفیل های فلزی برای تقویت معبر دودکش فلزی و اتصال قطعات به صورت جوشی یا پرچی یا با پیچ و مهره مجاز است.

ب) معبر دودکش فلزی باید روی پایه ای نصب شود که بار وزن معبر دودکش و دودکش های داخلی آن را به زمین منتقل کند. در صورتی که پایه و معبر دودکش با اجزای ساختمان مرتبط باشند باید در طراحی ساختمان، پیش بینی های الزم برای مهار وزن، بارهای حاصل از انبساط و انقباض ناشی از گرما و سرما و بارهای دیگر به عمل آمده باشد.

ث) معبر دودکش فلزی باید به منظور محافظت با عایق مقاوم در برابر خوردگی پوشش داده شود.

ث) معبر دودکش با مصالح بنایی با استفاده از مصالح نسوز و غیر سوختنی مانند سنگ، آجر یا بتن باید ساخته شود.

ج) معبر دودکش با مصالح بنایی باید روی پایه ای از مصالح بنایی که جدا از اجزای ساختمان است، نصب شود و بار وزن معبر دودکش و دودکش های داخل آن را به زمین منتقل کند. در صورتی که پایه و معبر دودکش با اجزای ساختمان مرتبط باشند، در طراحی ساختمان باید پیش بینی های الزم برای مهار وزن و سایر بارها به عمل آمده باشد.

ج) محصولات احتراق باید از طریق دودکش های نصب شده داخل معبر دودکش منتقل شوند. بین جداره خارجی عایق حرارتی دودکش ها و جداره داخلی معبر دودکش باید فضای خالی وجود داشته باشد تا در صورت نشتی، محصولات احتراق از طریق معبر دودکش به فضای آزاد منتقل شوند.

ج) استفاده از زانو ی 90 درجه در امتداد مسیر معبر دودکش ممنوع است. حداکثر زاویه انحراف از امتداد قائم باید 45 درجه باشد.

خ) معبر دودکش باید تا بالاترین نقطه در پشت بام ادامه داشته باشد.

د) در انتهای پایین معبر دودکش برای تمیز کردن ادواری، باید دریچه بازدید هوا بند و مقاوم در برابر خوردگی پیش بینی شود. فاصله پایین ترین نقطه دریچه تا کف زمین باید حداقل 300 میلی متر باشد. ارتفاع این دریچه باید حداقل 150 میلی متر باشد و لبه بالایی آن حداقل 150 میلی متر پایین تر از اتصال پایین ترین لوله رابط به دودکش باشد.

ذ) انتهای بالایی معبر دودکش باید با کلاهکی مناسب برای جلوگیری از لانه گزینی پرندگان، ورود باران و برف یا سایر اشیاء حفاظت شود.

و) اگر در معبر دودکش با مصالح بنایی، دو دودکش و یا بیشتر نصب شود، سطوح خارجی دودکش ها باید دارای عایق حرارتی بوده و از یکدیگر فاصله داشته باشند.

معبر دودکش داخل ساختمان 2-3-6-4-17

الف) معبر دودکش در فضای داخل ساختمان باید با مصالح بنایی نسوختنی مانند سنگ، آجر یا بتن ساخته شود.

ب) در طراحی ساختمان های جدید باید محل معبر دودکش و ابعاد آن قبل از اخذ پروانه ساخت مشخص شده و در نقشه های ساختمان جزئیات دقیق آن درج شود.

ب) در حین ساخت معبر دودکش باید امکان نصب دودکش داخل فضای آن و اجرای عایق کاری حرارتی دودکش فراهم شود.

ت) محصولات احتراق باید از طریق دودکش های نصب شده داخل معبر دودکش منتقل شوند. بین جداره خارجی عایق حرارتی دودکش ها و جداره داخلی معبر دودکش باید فضای خالی وجود داشته باشد تا در صورت نشتی، محصولات احتراق از طریق معبر دودکش به فضای آزاد منتقل شوند.

ث) استفاده از زانو ی 90 درجه در امتداد مسیر معبر دودکش ممنوع است. حداکثر زاویه انحراف از امتداد قائم 45 درجه باید باشد.

ج) معبر دودکش باید از فاصله 300 میلی متر پایین تر از نقطه قرارگیری ابتدای دودکش داخل آن تا پشت بام به صورت یکپارچه اجرا شود و نباید هیچ گونه دریچه در مسیر آن وجود داشته باشد یا ارتباطی با فضای فضا زیر سقف کاذب داشته باشد.

ج) معبر دودکش باید تا بالاترین نقطه در پشت بام ادامه داشته باشد.

ج) انتهای بالایی معبر دودکش باید به فضای آزاد مرتبط باشد تا در صورت نشت احتمالی محصولات احتراق داخل آن به فضای آزاد خارج از ساختمان هدایت شوند. ضمناً دهانه پایین دودکش بایستی به فضای آزاد هیچ راهی نداشته باشد و مسدود شود.

خ) انتهای بالایی معبر دودکش باید با نصب کلاهک و توری محافظ برای جلوگیری از لانه گزینی پرندگان، ورود باران و برف یا سایر اشیاء حفاظت شود.

د) اگر در معبر دودکش با مصالح بنایی، بیش از یک دودکش نصب شود، سطوح خارجی دودکش ها باید دارای عایق حرارتی بوده و از یکدیگر فاصله مناسبی که از سایش جلوگیری کند، داشته باشند.

ف) عبور دودکش از فضای بالای سقف کاذب، فضای داخلی و دیوارهای مربوط به استخر، سونا و حمام و چاه آسانسور ممنوع است. در صورت عبور دودکش از مجاورت دیوار فضاهای یاد شده، باید دیواره معبر دودکش در جوار فضای مذکور سیمان اندود شود.

ر) معبر دود در طول مسیر نباید مسدود شود.

لوله رابط دودکش 4-6-4-17

1-4-6-4-17

لوله رابط دودکش باید در همان فضایی که دستگاه در آن قرار دارد، نصب و قابل دسترسی باشد و نباید در مسیر تردد یا در معرض ضربه فیزیکی باشد.

2-4-6-4-17

محل های اتصال لوله رابط دودکش به دستگاه گازسوز و دودکش باید به صورت کامل هوا بند و بدون نشت باشد.

3-4-6-4-17

برای مهار وزن لوله رابط و نیروهای ناشی از انقباض و انبساط حرارتی و اثر زلزله و سایر بارها، لوله رابط دودکش باید با بست و تکیه گاه مناسب به اجزای ساختمان به طور ثابت متصل شود.

4-4-6-4-17

لوله رابط دودکش با مکش طبیعی از محل اتصال به دستگاه تا نقطه اتصال به دودکش باید دارای شیب حداقل 2 درصد به طرف بالا باشد.

5-4-6-4-17

حداقل اندازه مساحت دهانه لوله رابط باید برابر با مساحت دهانه خروجی محصولات احتراق از دستگاه گازسوز باشد. در صورتی که طبق طراحی سطح مقطع دهانه لوله رابط کوچک تر از سطح مقطع دهانه خروج محصولات احتراق دستگاه گازسوز باشد، باید مساحت دهانه لوله رابط را برابر با مساحت دهانه خروجی محصولات احتراق از دستگاه گازسوز در نظر گرفت.

6-4-6-4-17

مسیر لوله رابط دودکش باید تا حد ممکن کوتاه و مستقیم باشد و استفاده از زانو با زاویه بیش از 90 درجه در مسیر آن مجاز نیست.

7-4-6-4-17

نصب دمپر دستی داخل لوله رابط دودکش مجاز نیست. در صورت نصب دمپر موتوری در مسیر لوله رابط، دودکش باید با مشعل دستگاه مرتبط و وابسته باشد، تا در صورت بسته شدن دمپر، مشعل دستگاه نیز به طور خودکار خاموش شود.

8-4-6-4-17

حداکثر طول لوله رابط دودکش باید 450 میلی متر (18 اینچ) برای هر 25 میلی متر (1 اینچ) قطر آن باشد. در صورتی که طول لوله رابط از 450 میلی متر (18 اینچ) بیشتر باشد، باید از طراحی افزاینده قطر، ظرفیت مورد نظر تأمین شود. در حال هر در طول لوله رابط از 75 درصد ارتفاع دودکش قائم بیشتر باشد.

9-4-6-4-17

در اتصال لوله رابط دودکش به دودکش، لوله رابط باید تا سطح داخلی دودکش ادامه یابد، ولی نباید وارد آن شود. محل اتصال باید به صورت کامل هوا بند شود.

10-4-6-4-17

جنس لوله رابط دودکش باید از لوله یا ورق فولادی گالوانیزه با ضخامتی برابر با مقادیر جدول 4-4-17 باشد. ساخت لوله رابط دودکش از سایر لوله ها یا ورق های فلزی با همان استحکام و همان مقاومت در برابر خوردگی، مجاز است. استفاده از پروفیل های فلزی برای تقویت لوله رابط دودکش و اتصال قطعات به صورت جوشی یا پرچی یا با پیچ و مهره مجاز است.

11-4-6-4-17

عبور لوله رابط دودکش از کف، سقف و دیوارهای ساخته شده از مواد و مصالح سوختنی یا دیواره مقاوم در برابر آتش ممنوع می باشد.

تعیین قطر دودکش مستقل برای یک دستگاه گازسوز 5-6-4-17

تعیین قطر دودکش باید با استفاده از روابطی که برای محاسبات دودکش ها در مراجع و استانداردهای مربوطه وجود دارد استفاده شود. در این قسمت طبق محاسبات، تعیین قطر دودکش ها برای سهولت کار ارائه شده است.

تذکر: تعیین قطر دودکش برای مقادیر خارج از جدول باید با استفاده از روابط محاسبات دودکش انجام شود.

تعیین قطر دودکش مستقل برای یک دستگاه گازسوز که در طرح ذیل نشان داده شده، ارتفاع کل دودکش که فاصله بین بلندترین نقطه دستگاه گازسوز تا انتهای دودکش است و طول لوله رابط، با استفاده از ظرفیت دستگاه گازسوز انجام می شود.

طول افقی لوله رابط برابر L به معنی دودکشی است که به طور مستقیم و قائم و بدون هیچ واسطه ای بر روی محل خروج محصولات احتراق دستگاه گازسوز نصب شده باشد.

برای محاسبه قطر دودکش دستگاه های گازسوزی که در مناطق مرتفع نصب می شوند، ظرفیت دستگاه در سطح دریا ملاک خواهد بود.

دودکش مشترک 6-6-4-17

در طراحی دودکش مشترک الزامات زیر باید رعایت شود:

1-6-6-4-17

تمامی دستگاه های متصل به دودکش مشترک می بایست به کنترل های ایمنی مجهز باشند.

2-6-6-4-17

استفاده از دودکش مشترک فقط برای دستگاه های گازسوزی که هوای مورد نیاز احتراق آن ها از فضای آزاد خارج ساختمان تأمین می شود مجاز است.

3-6-6-4-17

استفاده از دودکش مشترک در داخل واحدهای آپارتمانی ممنوع است.

4-6-6-4-17

دودکش مشترک برای دو دستگاه گازسوز که در یک طبقه نصب می شوند باید بر روی دستگاه گازسوز با ظرفیت کمتر حرارتی مستقیم یا نزدیک قرار گیرد.

5-6-6-4-17

دودکش مشترک برای دستگاه های گازسوزی که در فضای اختصاصی مانند موتورخانه نصب می شوند در صورتی مجاز است که محل نصب دستگاه گازسوز فضای مستقل درب داشته و هوای احتراق آن به صورت مستقیم مطابق الزامات فصل 5-17 از فضای آزاد خارج ساختمان تأمین شود.

6-6-6-4-17

طراحی و اجرای دودکش مشترک برای دستگاه های گازسوز که در طبقات متوالی تا حداکثر 5 طبقه قرار دارند به شرطی مجاز است که هوای مورد نیاز احتراق به صورت مستقیم از فضای آزاد خارج از دستگاه تأمین شود و دسترسی به آن از واحد داخلی همان واحد باشد. علاوه بر آن دودکش آن باید با مکش طبیعی باشد و نصب شود.

7-6-6-4-17

طراحی و اجرای دودکش مشترک برای دستگاه های گازسوزی که هوای احتراق آن ها از فضای داخلی ساختمان تأمین می شود، مجاز نیست.

8-6-6-4-17

استفاده از دودکش مشترک برای پکیج های دارای فن ممنوع است.

9-6-6-4-17

اتصال دودکش دستگاه های گازسوز دارای فن و دودکش دستگاه گازسوز بدون فن به یک دودکش مشترک مجاز نیست.

10-6-6-4-17

لوله های رابط دستگاه های گازسوز به دودکش مشترک در محل اتصال به بخش قائم دودکش باید در مقابل یکدیگر قرار گیرند.

11-6-6-4-17

سه راهی های مورد استفاده برای اتصال لوله رابط به دودکش مشترک باید همیشه در دودکش مشترک باشد. اتصال لوله رابط در محل اتصال به بخش قائم دودکش مشترک.

12-6-6-4-17

دودکش های مشترک و لوله رابط و اتصالات آن در صورتی که سازنده دستگاه گازسوز نوع خاصی را برای آن ها پیش بینی نکرده باشد، باید بر اساس الزامات این مبحث از نوع فلزی باشد.

13-6-6-4-17

اتصال لوله های رابط دودکش مشترک باید فقط با استفاده از سه راهی ساخته شده پیش در بخش قائم دودکش انجام شود. گرفتن انشعاب با روش های دیگر مجاز نیست.

تعیین قطر دودکش مشترک و لوله رابط 7-6-4-17

1-7-6-4-17

قطر دودکش مشترک تک جداره و لوله رابط دستگاه های گازسوزی که در یک طبقه مطابق شکل 2-4-17 نصب شده اند، با استفاده از ظرفیت دستگاه گازسوز، ارتفاع دودکش و طول لوله رابط از جدول 6-4-17 و 7-4-17 تعیین می شود.

2-7-6-4-17

قطر دودکش مشترک تک جداره و لوله رابط دودکش دستگاه های گازسوزی که در طبقات متوالی یک ساختمان مطابق شکل 2-4-17 نصب شده اند، با استفاده از ظرفیت دستگاه گازسوز، ارتفاع دودکش و طول لوله رابط از جدول 6-4-17 و 7-4-17 تعیین می شود.

3-7-6-4-17

در ساختمان هایی که دستگاه های گازسوز در طبقات متوالی آن از دودکش مشترک استفاده می کنند، اندازه قطر پایین ترین لوله رابط و قسمت قائم که محصولات احتراق را به پایین ترین سه راهی دودکش مشترک هدایت می کند باید بر اساس شکل 2-4-17 محاسبه شود. در این رابطه ارتفاع کل، فاصله بین بالاترین نقطه محل خروج محصولات احتراق دستگاه گازسوز تا سه راهی پایین ترین طبقه می باشد.

4-7-6-4-17

در دودکش های مشترک می توان حداکثر قطر محاسبه شده دودکش را از ابتدا تا انتها یکسان در نظر گرفت.

5-7-6-4-17

بدون در نظر گرفتن جدول ظرفیت، در صورت برابر بودن قطر لوله رابط با قطر دودکش مشترک، باید قطر دودکش مشترک در جدول حداقل یک اندازه بزرگ تر در نظر گرفته شود.

6-7-6-4-17

هر زانو 90 درجه اضافه بر دو زانو اول، ظرفیت لوله رابط دودکش مشترک را 10 درصد کاهش می دهد.

ضوابط عمومی مربوط به طراحی و نصب دودکش ها 8-6-4-17

1-8-6-4-17

گازهای حاصل از احتراق دستگاه های گازسوز باید مطابق این مقررات به طور مستقیم و بدون برخورد با مانع، به فضای آزاد خارج از ساختمان هدایت شود.

2-8-6-4-17

اتصال دستگاه گازسوز به محلی که قطر دهانه دودکش از قطر دهانه خروجی محصولات احتراق آن کوچک تر باشد مجاز نیست.

3-8-6-4-17

دودکش دستگاه های گازسوز از نوع با دودکش که محل نصب آن ها خارج از فضای داخلی ساختمان است باید بر اساس الزامات این مبحث طراحی و اجرا شوند.

4-8-6-4-17

دودکش باید روی پایه های مناسب قرار گیرد تا وزن آن به پایه منتقل شود و در امتداد قائم باید توسط بست های مناسب به اجزای ساختمان متصل شود.

5-8-6-4-17

ارتفاع دهانه دودکش بخاری دیواری باید حداقل 120 سانتی متر بالاتر از کف محل نصب قرار داشته باشد.

6-8-6-4-17

درصورت استفاده از دودکش مشترک در ساختمان های بیش از پنج طبله، برای هر پنج طبقه یک دودکش مشترک بر اساس الزامات این مبحث مجاز است.

7-8-6-4-17

معبر دودکش باید از بالا به هوای آزاد ارتباط داشته باشد و نباید به فضاهای داخلی ساختمان راه داشته باشد.

8-8-6-4-17

در صورتی که در ساختمان های موجود، دودکش بدون معبر یا بدون کانال از مجاور دیوارهای داخلی و یا خارجی واحدهای مسکونی عبور نماید، نصب سنسور مونوکسید کربن در واحدهای مسکونی مذکور الزامی می باشد.

9-8-6-4-17

کلیه محل های اتصال دودکش ها باید به طور کامل دوخته باشند.

10-8-6-4-17

استفاده از قطعات لوله های پیش ساخته سر صاف برای دودکش ممنوع است و باید از نوع نر و ماده استفاده شود.

تبصره: چنانچه قطعات دودکش از نوع نر و ماده فراهم نباشد، استفاده از قطعات لوله های پیش ساخته سرصاف مشروط به کاربرد اتصالات مناسب (برای اتصال دادن دو قطعه دودکش) به همراه مواد دوخته کننده خواهد بود.

11-8-6-4-17

وصل دستگاه گازسوز به دودکشی که بر مبنای مشخصات آن طراحی نشده باشد، مجاز نیست.

12-8-6-4-17

نصب و استفاده از دستگاه های گازسوز با دودکش که برای آن ها دودکش طراحی نشده باشد، مجاز نیست.

13-8-6-4-17

دستگاه های گازسوز از نوع با دودکش که نیاز به دودکش از نوع خاصی دارند، مانند دودکش های دوجداره پکیج های محفظه احتراق بسته یا دودکش پلیمری دیگ های چگالشی باید توسط سازنده یا وارد کننده، همراه دستگاه ارائه و توسط افراد دارای صلاحیت، نصب شده و گواهینامه نصب آن صادر شود.

الزامات اختصاصی انتخاب و نصب دستگاه های گازسوز و دودکش آن ها 7-4-17

در انتخاب دستگاه گازسوز باید مشخصات دستگاه مورد نظر بررسی و با فضای محلی که دستگاه در آن نصب می شود از نظر ظرفیت، تأمین هوای احتراق، تخلیه محصولات احتراق، محل نصب، دسترسی و فواصل لازم از جوانب، مطابقت داشته باشد.

در این قسمت، الزاماتی که برای برخی از دستگاه های گازسوز متداول بر اساس نوع کاربرد آن ها در ساختمان بیان شده است، باید رعایت شود:

الف) دستگاه های گازسوز تولید آب گرم

پکیج 1-الف

(1) شرایط تأمین هوا و دودکش پکیج ها باید بر اساس الزامات این مبحث باشد.

(2) محل نصب پکیج از نظر موقعیت مکانی، ارتفاع و فاصله جداره های آن از جوانب، بالا و پایین باید بر اساس مشخصات ارائه شده در جدول شماره 1-4-17 تعیین شود.

(3) دودکش پکیج های محفظه احتراق بسته، باید توسط سازنده و همراه با پکیج ارائه شود.

(4) دودکش پکیج های بدون فن با محفظه احتراق باز، باید مطابق الزامات فصل چهارم طراحی و اجرا شود.

(5) دودکش پکیج های چگالشی باید از نوع استیل یا پلیمری دارای استاندارد BS EN-14471 باشد.

(6) سازنده یا واردکننده باید دستورالعمل بهره برداری و ضوابط نگهداری را همراه با دستگاه ارائه نماید.

(7) حداقل فاصله مجاز پکیج هایی که هوای احتراق آن ها از فضای محل نصب دستگاه تأمین می شود با بخش مکش فن دستگاه های دارای دهنده، باید 3 متر باشد.

(8) در ساختمان های مسکونی، حداقل فاصله مجاز پکیج هایی که هوای احتراق آن ها از فضای محل نصب دستگاه تأمین می شود تا هود اجاق گاز، باید حداقل 1 متر باشد.

(9) انتهای دهانه خروجی دودکش پکیج با مجاری ورود هوا و بخش مکش دستگاه های مکانیکی تأمین یا تعویض کننده هوا باید حداقل 3 متر فاصله افقی داشته باشد و جهت خروج محصولات احتراق از انتهای دودکش نباید به سمت آن ها باشد. در صورتی که رعایت این فاصله مقدور نباشد، باید انتهای دهانه خروجی دودکش پکیج حداقل 2 متر بالاتر از مجاری فوق قرار گیرد.

(10) استفاده از پکیجی که دودکش مناسب آن تعبیه نشده باشد، ممنوع است. انتخاب پکیج هایی که به دودکش از نوع خاصی نیاز دارند، مانند دودکش های دوجداره فلزی یا دودکش های مقاوم در برابر خوردگی، در صورتی مجاز است که طراحی بر اساس مشخصات آن ها انجام شده باشد.

(11) برای پکیج هایی که مشعل آن ها اتمسفری است باید در محل نصب پکیج، دودکش مناسب الزامات آن نصب شود.

(12) دودکش پکیج هایی که دارای مشعل نیرو هستند باید متناسب با ظرفیت دستگاه و ارتفاع دودکش، محاسبه و اجرا شود.

(13) برای پکیج های محفظه احتراق بسته، تأمین هوای احتراق باید از طریق مجاری تعبیه شده بر روی پکیج انجام شود. ورود هوا به محفظه احتراق پکیج از طریق این مجاری باید از فضای آزاد خارج از ساختمان توسط کانال تأمین هوا انجام شود.

(14) در صورت استفاده از کانال برای تأمین هوای احتراق پکیج، دهانه ورود هوا به کانال باید با هوای آزاد خارج از ساختمان ارتباط مستقیم داشته و یا با فضای دارای ارتباط دائمی و مستقیم با هوای آزاد خارج از ساختمان مرتبط باشد. دهانه خروج هوا از کانال باید به فضای محل نصب پکیج و به صورت مستقیم به مجاری تأمین هوای تعبیه شده روی پکیج متصل شود.

(15) مشخصات کانال تأمین هوای احتراق باید بر اساس فصل 5-17 باشد.

(16) ارتباط بین شیر مصرف و مجاری ورودی گاز پکیج می تواند با استفاده از لوله مسی، شیلنگ قابل انعطاف فلزی یا شیلنگ لاستیکی، ترکیبی از لوله فولادی و شیلنگ لاستیکی و اتصالات استاندارد مطابق مشخصات مندرج در این مبحث انجام شود.

(17) در خصوص پکیج هایی که روی زمین نصب می شوند، حداقل فواصل مورد نیاز نصب وسایل گازسوز مطابق با جدول 1-4-17 رعایت گردد و تأمین هوای احتراق مطابق با فصل 5-17 خواهد بود.

(18) مشخصات دودکش و جانمایی آن باید در زمان طراحی اولیه، توسط طراح تأسیسات مکانیکی و مطابق الزامات گفته شده طراحی شود.

(19) پکیج ها به دلیل استفاده دوگانه، در دسته بندی بر اساس کاربردشان در تقسیم بندی دستگاه های گازسوز گرمایشی (بند 7-9-6) نیز قرار می گیرند.

(20) رعایت الزامات دودکش با جریان مکانیکی علاوه بر سایر الزامات گفته شده در این مبحث، برای پکیج ها به شرح زیر الزامی است:

1.

دودکش با جریان مکانیکی و اتصالات آن باید به طور کامل بدون نشت و دودبند باشد.

2.

بر اساس محل قرار گرفتن دمنده، جریان داخل دودکش مکشی یا رانشی با تلفیقی از دو حالت خواهد بود.

3.

مشعل دستگاه گازسوز باید با دمنده دودکش به جریان مکانیکی مرتبط و وابسته باشد؛ به طوری که دمنده لحظاتی قبل از شروع به کار مشعل راه اندازی شود و چنانچه دمنده به هر دلیلی راه اندازی نشود، مشعل نباید شروع به کار کند و در صورت از کار افتادن دمنده حین کار، مشعل دستگاه گازسوز خاموش شود.

4.

دهانه خروجی دودکش افقی با جریان مکانیکی می تواند در محل خروجی آن حداکثر دارای شیب دو درصد رو به پایین باشد.

5.

دهانه خروجی دودکش با جریان مکانیکی که به صورت افقی قراردارد و محصولات احتراق در سطح افقی تخلیه می شود، نباید به سمت آپارتمان، ملک و ساختمان مقابل بوده و باید حداقل 3 متر از مرز (حریم) ملک یا ساختمان های مقابل دهانه دودکش و حداقل 120 سانتی متر از بازشو پنجره مجاور فاصله داشته باشد.

6.

دهانه خروجی دودکش با جریان مکانیکی نباید به سمت در، پنجره یا هر بازشوی دیگری باشد.

7.

دهانه خروجی دودکش با جریان مکانیکی نباید در فضای پاسبو یا فضاهای داخلی ساختمان قرار گیرد.

8.

جهت دهانه خروجی دودکش با جریان مکانیکی نباید به سمت بخش مکش دستگاه های دمنده دار باشد.

9.

دهانه خروجی دودکش با جریان مکانیکی باید از بخش مکش دستگاه های دمنده دار حداقل 3 متر فاصله افقی و 1 متر فاصله عمودی داشته باشد. در محلی که رعایت حداقل 3 متر فاصله افقی امکانپذیر نباشد، کاهش فاصله افقی تا 1 متر در صورتی مجاز است که دهانه خروجی دودکش 2 متر بالاتر از بخش مکش دستگاه های دمنده دار قرار گیرد.

10.

دهانه خروجی دودکش دستگاههای گازسوز چگالشی باید حداقل از بخش مکش دستگاههای دمنده دار 3 متر به صورت افقی و 1 متر به صورت عمودی فاصله داشته باشد. کاهش فاصله افقی تا 1 متر برای مواردی که امکان افزایش فاصله وجود نداشته باشد درصورتی مجاز است که دهانه خروجی دودکش 2 متر بالاتر از بخش مکش دستگاه های دمنده دار قرار گیرد.

11.

در ساختمان ها دهانه خروجی دودکش با جریان مکانیکی که بالاتر از در، پنجره یا بازشوهای ساختمان قرار می گیرد، باید حداقل 1200 میلی متر فاصله افقی و 200 میلی متر فاصله عمودی داشته باشد.

تبصره: دهانه خروجی دودکش دستگاه های گازسوز چگالشی باید از هر در، پنجره یا بازشوهای ساختمان حداقل 1200 میلی متر فاصله افقی و 1300 میلی متر فاصله عمودی داشته باشد.

12.

دهانه خروجی دودکش با جریان مکانیکی که در فاصله ای کمتر از 1 متر از سقف قرار می گیرد، نباید به سمت سقف باشد. جهت خروج محصولات احتراق باید به فضای آزاد خارج از ساختمان هدایت شود.

13.

فاصله قائم دهانه خروجی دودکش با جریان مکانیکی از تراز زمین پیاده رو مجاور یا محل عبور و مرور افراد، نباید کمتر از 3 متر باشد.

14.

درپوش دهانه خروجی دودکش باید به گونه ای نصب شود که از ورود آب باران، برف و یا اجزای خارجی به داخل دودکش و لانه گزینی پرندگان جلوگیری به عمل آورد.

15.

رعایت الزامات دودکش با مکش طبیعی علاوه بر سایر الزامات گفته شده در این مبحث برای پکیج با محفظه احتراق باز به شرح زیر الزامی است:

حداقل سطح مقطع دودکش با مکش طبیعی باید 17660 میلی متر مربع باشد. استفاده از دودکش با مکش طبیعی که سطح مقطع آن کمتر از مقدار فوق باشد برای انتقال محصولات حاصل از احتراق دستگاه های گازسوز ممنوع است.

16.

حداقل ارتفاع دودکش با مکش طبیعی دستگاه های گازسوز باید 3 متر باشد.

17.

دودکش با مکش طبیعی باید تا حد ممکن به صورت قائم باشد. در محلی که امکان اجرای دودکش به صورت قائم وجود ندارد، حداکثر زاویه انحراف از امتداد قائم 45 درجه باید باشد. علاوه بر رعایت حداکثر زاویه انحراف از امتداد قائم، تعداد زانو مورد استفاده در مسیر دودکش نباید بیش از 4 عدد باشد.

18.

تبصره: استفاده از زانو 90 درجه فقط در محل خروجی دستگاه گازسوز و محل اتصال به ابتدای دودکش مجاز است و در امتداد قائم دودکش ممنوع است.

19.

محل نصب زانوها و انحراف مسیر دودکش باید با بست یا تکیه گاه مناسب برای تحمل وزن، حفاظت در برابر ضربات فیزیکی و نیروهای ناشی از زلزله و همچنین تغییرات دما به اجزای ساختمان به صورت محکم متصل و ثابت شود.

20.

اتصال دودکش با مکش طبیعی و دودکش با جریان مکانیکی به یکدیگر ممنوع است.

21.

انتهای دهانه خروجی دودکش با مکش طبیعی باید به صورت عمودی باشد تا محصولات احتراق در جهت عمود به سطح مقطع دودکش و به طرف بالا منتقل شود.

22.

دهانه خروجی انتهای بالای دودکش باید تا بام ساختمان ادامه داشته باشد.

23.

فاصله قائم دهانه خروجی دودکش از تراز زمین پیاده رو مجاور، نباید کمتر از 3 متر باشد.

24.

دهانه خروجی نسبت به بالاترین نقطه بام که دودکش از آن خارج می شود، حداقل 1 متر بالاتر قرار گیرد. این دهانه از هر یک از اجزای ساختمان تا فاصله 3 متر از جداره دودکش، باید حداقل 600 میلی متر بالاتر باشد.

25.

حداقل فاصله افقی انتهای دودکش با قسمت مکش کولرهای آبی، دریچه های تأمین هوای ساختمان یا قسمت مکش دمنده های هوا به داخل ساختمان باید 3 متر در نظر گرفته شود. در صورتی که رعایت این فاصله امکان پذیر نباشد، باید انتهای دودکش را 2 متر بالاتر از آن ها در نظر گرفت و با بست یا دیوار حائل مهار نمود.

26.

حداقل فاصله افقی انتهای دودکش با در یا پنجره یا بازشو ساختمان باید حداقل 3 متر باشد؛ در صورتی که رعایت این فاصله امکان پذیر نباشد، باید انتهای دودکش را 2 متر بالاتر از آن ها در نظر گرفت و با بست یا دیوار حائل مهار نمود.

ضوابط تعویض

در ساختمان های موجود، نصب و راه اندازی پکیج جدید و تعویض آن با پکیج قدیمی مشروط به کاهش میزان هوای احتراق، کاهش محصولات احتراق و کاهش میزان مصرف گاز یا به عبارت دیگر افزایش بازدهی انرژی در پکیج جدید و یا مشابهت موارد یادشده در پکیج جدید با پکیج قدیمی بلامانع است. پس از تعویض دستگاه گازسوز، رعایت الزامات نصب دودکش برای دستگاه گازسوز جدید، طبق فصل چهارم الزامی است.

آبگرمکن دیواری 2-الف

الزامات نصب و بهره برداری از انواع مختلف آبگرمکن های دیواری، شامل آبگرمکن دیواری محفظه احتراق باز و آبگرمکن دیواری محفظه احتراق بسته فن دار، مطابق با الزامات مربوط به بند 1-الف 7-4-17 است. آبگرمکن های دیواری گازسوز متداول که برای تخلیه محصولات احتراق نیاز به نصب دودکش دارند.

همچنین رعایت الزامات دودکش با مکش طبیعی و جریان مکانیکی علاوه بر سایر الزامات گفته شده در این مبحث، برای آبگرمکن دیواری محفظه احتراق باز و بسته فن دار نیز به شرح زیر الزامی است:

1.

دودکش با جریان مکانیکی و اتصالات آن باید به طور کامل بدون نشت و هوابند باشد.

2.

بر اساس محل قرار گرفتن دمنده، جریان داخل دودکش مکشی یا رانشی یا تلفیقی از دو حالت خواهد بود.

3.

مشعل دستگاه گازسوز باید با دمنده دودکش به جریان مکانیکی مرتبط و وابسته باشد؛ به طوری که دمنده لحظاتی قبل از شروع به کار مشعل راه اندازی شود و چنانچه دمنده به هر دلیلی راه اندازی نشود، مشعل نباید شروع به کار کند و در صورت از کار افتادن دمنده حین کار، مشعل دستگاه گازسوز خاموش شود.

4.

دهانه خروجی دودکش با جریان مکانیکی نباید در محل خروجی آن دارای شیب رو به پایین باشد.

5.

دهانه خروجی دودکش با جریان مکانیکی که به صورت افقی قرار دارد و محصولات احتراق در سطح افقی تخلیه می شود، نباید به سمت آپارتمان، ملک و ساختمان مقابل بوده و باید حداقل 2 متر از مرز (حریم) ملک یا ساختمان های مقابل دهانه دودکش و حداقل 120 سانتی متر از بازشو پنجره مجاور فاصله داشته باشد.

6.

دهانه خروجی دودکش با جریان مکانیکی نباید به سمت در، پنجره یا هر بازشوی دیگری باشد.

7.

دهانه خروجی دودکش با جریان مکانیکی نباید در فضای پاسیر یا فضاهای داخلی ساختمان قرار گیرد.

8.

جهت دهانه خروجی دودکش با جریان مکانیکی نباید به سمت بخش مکش دستگاه های دمنده دار باشد.

9.

دهانه خروجی دودکش با جریان مکانیکی باید از بخش مکش دستگاه های دمنده دار حداقل 3 متر فاصله افقی و 1 متر فاصله عمودی داشته باشد. در محلی که رعایت این فاصله امکان پذیر نباشد، کاهش فاصله افقی تا 1 متر در صورتی مجاز است که دهانه خروجی دودکش 2 متر بالاتر از بخش مکش دستگاه های دمنده دار قرار گیرد.

10.

در ساختمان ها دهانه خروجی دودکش با جریان مکانیکی که بالاتر از در، پنجره یا بازشوهای ساختمان قرار می گیرد، باید حداقل 1200 میلی متر فاصله افقی و 300 میلی متر فاصله عمودی داشته باشد.

11.

دهانه خروجی دودکش با جریان مکانیکی که در فاصله ای کمتر از 1 متر از سقف قرار می گیرد، نباید به سمت سقف باشد. جهت خروج محصولات احتراق باید به فضای آزاد خارج از ساختمان هدایت شود.

12.

فاصله قائم دهانه خروجی دودکش با جریان مکانیکی از تراز زمین پیاده رو مجاور یا محل عبور و مرور افراد، نباید کمتر از 3 متر باشد.

13.

درپوش دهانه خروجی دودکش باید به گونه ای نصب شود که از ورود آب باران، برف و یا اجزای خارجی به داخل دودکش و لانه گزینی پرندگان جلوگیری به عمل آورد.

تبصره 1: الزامات ایمنی در آبگرم کن زمینی و دیواری محفظه احتراق باز نظیر دودکش و نحوه تامین هوای احتراق مانند بخاری ایستاده یا محفظه احتراق باز مطابق با الزامات این مبحث من جمله بند 1-7-4-17 می باشد.

تبصره 2: در شهرهای گرمسیری که بنا به تشخیص و تایید اولیه ناظر و مضافاً تایید نهایی سازمان استان نیاز به تجهیزات گرمایشی نباشد، می توان از آبگرم کن دیواری و یا زمینی صرفاً جهت تامین آب گرم استفاده نمود.

ضوابط تعویض

در ساختمان های موجود، نصب و راه اندازی آبگرمکن جدید و تعویض آن با آبگرمکن قدیمی مشروط به کاهش میزان هوای احتراق، کاهش محصولات احتراق و کاهش میزان مصرف گاز یا به عبارت دیگر افزایش بازدهی انرژی در آبگرمکن جدید و یا مشابهت موارد یادشده در آبگرمکن جدید با آبگرمکن قدیمی بلامانع است. پس از تعویض دستگاه گازسوز، رعایت الزامات نصب دودکش برای دستگاه گازسوز جدید، طبق فصل چهارم الزامی است.

ب) دستگاه های گازسوز گرمایشی

بخاری با محفظه احتراق باز 1-ب

(1) نصب و استفاده از بخاری باید طبق الزامات این مبحث و مطابق جدول شماره 1-4-17 انجام شود.

(2) در فضایی که بخاری برای آن در نظر گرفته می شود، باید امکان اجرای دودکش طبق الزامات این مبحث وجود داشته باشد.

(3) فضای محل نصب بخاری باید دارای دریچه یا دریچه های باز ثابت با فضای آزاد خارج از ساختمان برای تأمین هوا مطابق فصل 5-17 باشد. در فضایی که امکان نصب دریچه باز ثابت برای تأمین هوا وجود نداشته باشد، نصب بخاری ممنوع است.

(4) نصب بخاری در آپارتمان های مسکونی بیش از 3 طبقه که دارای سیستم گرمایش مرکزی یا ثابت می باشد (مانند پکیج و موتورخانه مرکزی) ممنوع است.

(5) رعایت الزامات دودکش با مکش طبیعی علاوه بر سایر الزامات گفته شده در این مبحث، برای بخاری با محفظه احتراق باز به شرح زیر الزامی است:

1

حداقل سطح مقطع دودکش با مکش طبیعی باید 7850 میلی متر مربع (12 اینچ مربع) باشد. استفاده از دودکش با مکش طبیعی که سطح مقطع آن کمتر از مقدار فوق باشد برای انتقال محصولات حاصل از احتراق دستگاههای گازسوز ممنوع است.

2

حداقل ارتفاع دودکش با مکش طبیعی دستگاههای گازسوز باید 3 متر باشد.

3

دودکش با مکش طبیعی باید تا حد ممکن به صورت قائم باشد. در محلی که امکان اجرای دودکش به صورت قائم وجود ندارد، حداکثر زاویه انحراف از امتداد قائم 45 درجه باید باشد. علاوه بر رعایت حداکثر زاویه انحراف از امتداد قائم، تعداد زانوی مورد استفاده در مسیر دودکش نباید بیش از 4 عدد باشد.

تبصره: استفاده از زانوی 90 درجه فقط در محل خروجی دستگاه گازسوز و محل اتصال به ابتدای دودکش مجاز است و در امتداد قائم دودکش ممنوع است.

4

محل نصب زانوها و انحراف مسیر دودکش باید با بست یا تکیه گاه مناسب برای تحمل وزن، حفاظت در برابر ضربات فیزیکی و نیروهای ناشی از زلزله و همچنین تغییرات دما به اجزای ساختمان به صورت محکم متصل و ثابت شود.

5

اتصال دودکش با مکش طبیعی و دودکش با جریان مکانیکی به یکدیگر ممنوع است.

6

انتهای دهانه خروجی دودکش با مکش طبیعی باید به صورت عمودی باشد تا محصولات احتراق در جهت عمود به سطح مقطع دودکش و به طرف بالا منتقل شود.

7

دهانه خروجی انتهای بالای دودکش باید تا بام ساختمان ادامه داشته باشد.

8

فاصله قائم دهانه خروجی دودکش از تراز زمین پیاده رو مجاور، نباید کمتر از 3 متر باشد.

9

دهانه خروجی نسبت به بالاترین نقطه بام که دودکش از آن خارج می شود، حداقل باید 1 متر بالاتر قرار گیرد. این دهانه از هر یک از اجزای ساختمان تا فاصله 3 متر از جداره دودکش، باید حداقل 600 میلی متر بالاتر باشد.

10

حداقل فاصله افقی انتهای دودکش با قسمت مکش کولرهای آبی، دریچه های تأمین هوای ساختمان یا قسمت مکش دمنده های هوا به داخل ساختمان باید 3 متر در نظر گرفته شود. در صورتی که رعایت این فاصله امکان پذیر نباشد، باید انتهای دودکش را 2 متر بالاتر از آن ها در نظر گرفت و با بست یا دیوار حائل مهار نمود.

11

حداقل فاصله افقی انتهای دودکش با در یا پنجره یا بازشو ساختمان باید حداقل 3 متر باشد؛ در صورتی که رعایت این فاصله امکان پذیر نباشد، باید انتهای دودکش را 2 متر بالاتر از آن ها در نظر گرفت و با بست یا دیوار حائل مهار نمود.

ضوابط تعویض

در ساختمان های موجود، نصب و راه اندازی بخاری با محفظه احتراق باز جدید و تعویض آن با بخاری با محفظه احتراق باز قدیمی مشروط به کاهش میزان هوای احتراق، کاهش محصولات احتراق و کاهش میزان مصرف گاز یا به عبارت دیگر افزایش بازدهی انرژی در بخاری با محفظه احتراق باز جدید و یا مشابهت موارد یادشده در بخاری با محفظه احتراق باز جدید با بخاری با محفظه احتراق باز قدیمی بلامانع است. پس از تعویض دستگاه گازسوز، رعایت الزامات نصب دودکش برای دستگاه گازسوز جدید، طبق فصل چهارم الزامی است.

بخاری دیواری با محفظه احتراق باز 2-ب

(1) نصب و استفاده از بخاری دیواری باید مطابق جدول 1-4-17 و طبق الزامات رعایت فواصل مربوط باشد.

(2) نصب بخاری دیواری در اتاق خواب با هر متراژ مجاز نیست.

(3) در فضایی که بخاری برای آن در نظر گرفته می شود، باید امکان اجرای دودکش طبق این مقررات وجود داشته باشد.

(4) محل نصب بخاری دیواری باید دارای تأمین هوای احتراق مطابق با فصل 5-17 بوده و امکان اجرای دودکش مطابق با ضوابط ذیل را داشته باشد.

(5) فضای محل نصب بخاری باید دارای دریچه یا دریچه های باز ثابت به فضای آزاد خارج از ساختمان برای تأمین هوا مطابق با فصل 5-17 داشته باشد. در فضایی که امکان نصب دریچه یا کانال برای تأمین هوا وجود نداشته باشد، نصب بخاری دیواری ممنوع است.

(6) بخاری باید حداقل یک متر از پرده ها و مواد سوختنی فاصله داشته باشد.

(7) رعایت الزامات دودکش با مکش طبیعی علاوه بر سایر الزامات گفته شده در این مبحث، برای بخاری دیواری با محفظه احتراق باز به شرح زیر الزامی است:

1.

جهت استفاده از بخاری دیواری باید دهانه دودکش حداقل در ارتفاع 120 سانتی متری از کف نصب و تعبیه شود.

2.

حداقل سطح مقطع دودکش با مکش طبیعی باید 7850 میلی متر مربع (12 اینچ مربع) باشد. استفاده از دودکش با مکش طبیعی که سطح مقطع آن کمتر از مقدار فوق باشد برای انتقال محصولات حاصل از احتراق دستگاههای گازسوز ممنوع است.

3.

حداقل ارتفاع دودکش با مکش طبیعی دستگاههای گازسوز باید 3 متر باشد.

4.

دودکش با مکش طبیعی باید تا حد ممکن به صورت قائم باشد. در محلی که امکان اجرای دودکش به صورت قائم وجود ندارد، حداکثر زاویه انحراف از امتداد قائم 45 درجه باید باشد. علاوه بر رعایت حداکثر زاویه انحراف از امتداد قائم، تعداد زانوی مورد استفاده در مسیر دودکش نباید بیش از 4 عدد باشد.

تبصره: استفاده از زانوی 90 درجه فقط در محل خروجی دستگاه گازسوز و محل اتصال به ابتدای دودکش مجاز است و در امتداد قائم دودکش ممنوع است.

5.

محل نصب زانوها و انحراف مسیر دودکش باید با بست یا تکیه گاه مناسب برای تحمل وزن، حفاظت در برابر ضربات فیزیکی و نیروهای ناشی از زلزله و همچنین تغییرات دما به اجزای ساختمان به صورت محکم متصل و ثابت شود.

6.

اتصال دودکش با مکش طبیعی و دودکش با جریان مکانیکی به یکدیگر ممنوع است.

7.

انتهای دهانه خروجی دودکش با مکش طبیعی باید به صورت عمودی باشد تا محصولات احتراق در جهت عمود به سطح مقطع دودکش و به طرف بالا منتقل شود.

8.

دهانه خروجی انتهای بالای دودکش باید تا بام ساختمان ادامه داشته باشد.

9.

فاصله قائم دهانه خروجی دودکش از تراز زمین پیاده رو مجاور، نباید کمتر از 3 متر باشد.

10.

دهانه خروجی نسبت به بالاترین نقطه بام که دودکش از آن خارج می شود، حداقل باید 1 متر بالاتر قرار گیرد. این دهانه از هر یک از اجزای ساختمان تا فاصله 3 متر از جداره دودکش، باید حداقل 600 میلی متر بالاتر باشد.

11.

حداقل فاصله افقی انتهای دودکش با قسمت مکش کولرهای آبی، دریچه های تأمین هوای ساختمان یا قسمت مکش دمنده های هوا به داخل ساختمان باید 3 متر در نظر گرفته شود. در صورتی که رعایت این فاصله امکان پذیر نباشد، باید انتهای دودکش را 2 متر بالاتر از آن ها در نظر گرفت و با بست یا دیوار حائل مهار نمود.

12.

حداقل فاصله افقی انتهای دودکش با در یا پنجره یا بازشو ساختمان باید حداقل 3 متر باشد؛ در صورتی که رعایت این فاصله امکان پذیر نباشد، باید انتهای دودکش را 2 متر بالاتر از آن ها در نظر گرفت و با بست یا دیوار حائل مهار نمود.

ضوابط تعویض:

در ساختمان های موجود، نصب و راهاندازی بخاری دیواری با محفظه احتراق باز جدید و تعویض آن با بخاری دیواری با محفظه احتراق باز قدیمی مشروط به کاهش میزان هوای احتراق، کاهش محصولات احتراق و کاهش میزان مصرف گاز یا به عبارت دیگر افزایش بازدهی انرژی در بخاری دیواری با محفظه احتراق باز جدید و با مشابهت موارد یادشده در بخاری دیواری با محفظه احتراق باز جدید با بخاری دیواری با محفظه احتراق باز قدیمی بلامانع است. پس از تعویض دستگاه گازسوز، رعایت الزامات نصب دودکش برای دستگاه گازسوز جدید، طبق فصل چهارم الزامی است.

دستگاه گرمایشی با محفظه احتراق کاملاً بسته (هرماتیک) 3-ب

این نوع دستگاه گرمایشی دارای محفظه احتراق بسته بوده و در نتیجه فرایند احتراق هیچگونه ارتباطی با فضای داخل محل نصب ندارد. هوای مورد نیاز احتراق از فضای خارج محل نصب دستگاه گازسوز تأمین و همچنین محصولات احتراق به فضای خارج منتقل می شود.

این دستگاه دارای محفظه احتراق بسته بوده و فشارکاری گاز در این بخاری 176 میلی متر ستون آب معادل 0.25 پوند بر اینج مربع می باشد و در دو نوع فن دار با استاندارد ملی شماره INSO19940 و بدون فن دودکش مطابق با استاندارد ملی شماره INSO1220-1 تولید می شود. همچنین نوع صنعتی آن در انطباق با استاندارد ملی شماره INSO22145 باید باشد. این دسته از دستگاه های گرمایشی باید دارای حداقل مشخصات و الزامات زیر باشند.

1.

دستگاه غیرصنعتی بایستی علاوه بر استاندارد ملی ایران، دارای گواهینامه فنی مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی نیز باشد.

2.

میزان بازدهی دستگاه باید به صورت خوانا و در محل قابل رویت بر روی آن درج شود.

تبصره: از زمان لازم الاجرا شدن این ویرایش به مدت یک سال استفاده از دستگاه های با بازدهی حداقل 60 درصد نیز بلامانع است.

3.

شماره سریال دستگاه باید بر روی پلاک مشخصات فنی هک گردد و غیرقابل پاک شدن باشد و در نقشه ها و تاییدیه های صادره درج گردد. بدیهی است در نصب دستگاه جدید و جایگزینی، باید گواهی نصب توسط نصاب با درج شماره سریال دستگاه صادر و تحویل مالک گردد.

4.

نوع فن دار دستگاه باید قابلیت پرتاب محصولات احتراق تا حداقل 3 متر را داشته باشد.

5.

در دستگاه های فن دار، ولتاژ و فرکانس مورد نیاز باید به ترتیب 220 ولت و 50 هرتز باشد مگر آن که برای ولتاژها و فرکانس های دیگر، مجهز به مبدل مربوطه باشد.

6.

نصب دستگاه باید مطابق ضوابط این بخش و همچنین الزامات این مبحث صورت پذیرد.

7.

دستگاه ها بایستی به صورت ثابت نصب شود به نحوی که همچون پکیج، آبگرم کن دیواری و اجاق گاز جزء دستگاه های گازسوز ثابت ساختمان قلمداد گردد.

8.

پس از نصب دستگاه، نصاب بایستی در "قسمت مناسب" از پلمپ استفاده نماید. بدیهی است "قسمت مناسب" در دستگاه بایستی توسط سازنده پیش بینی شده باشد.

9.

پس از نصب دستگاه، جابجایی و جداسازی آن ممنوع است و این موضوع در مسئولیت مالک می باشد.

10.

دستگاه باید توسط نصاب مجاز شرکت تولید کننده و به صورت ثابت نصب و پلمپ شود.

11.

دستگاه بایستی به (جداره خارجی ساختمان) تثبیت و خروجی دودکش از طریق جداره خارجی به بیرون هدایت گردد.

12.

در دستگاه با دودکش دو جداره هم محور (COAXIAL) در صورتی که نصب دستگاه در محلی به غیر از جداره خارجی ساختمان و به دودکش های قدیمی متصل گردد، نصاب مجاز بایستی امکان تبدیل دودکش قدیمی ساختمان موجود از طریق عبور یک لوله برای خروج محصولات احتراق از داخل دودکش ساختمانی و جداره بیرونی در دودکش قدیمی مزبور برای ورود هوای تازه را بررسی نماید. در صورت عملی بودن هر دو نکته اشاره شده، متعاقبا نسبت به اجرای صحیح آن اقدام نموده و حداکثر تا ارتفاع 6 متر مجاز به عبور دادن اجزاء دودکش جدید از داخل دودکش قدیمی ساختمان می باشد.

13.

در دستگاه های با تأمین هوای اجباری و دودکش غیر هم محور، در صورتی که نصب دستگاه در محلی به غیر از جداره خارجی ساختمان صورت پذیرد، نصاب مجاز بایستی هوای احتراق را از فضای خارج از محل نصب که مستقیما به هوای آزاد راه داشته باشد با طول حداکثر یک متر به صورت افقی تأمین نموده و دودکش دستگاه نیز جهت خروج روان محصولات احتراق به دودکش ساختمان موجود تا حداکثر ارتفاع 6 متر متصل گردد.

14.

در دستگاه های با مکش و دمش طبیعی (بدون فن) دستگاه صرفا می تواند بر روی جداره خارجی نصب گردد و طول دودکش دو جداره آن حداکثر یک متر می باشد.

15.

حداقل فاصله کلاهک دودکش مکانیکی دستگاه از کف معبر عمومی یا حیاط باید 3 متر و حداقل فاصله آن با در، پنجره، دریچه های تأمین هوای تازه ساختمان و دریچه مکش دستگاه های دمنده دار باید 1.5 متر باشد.

16.

حداقل فاصله جدار دستگاه تا پرده و سایر مواد قابل اشتعال باید یک متر و حداقل فاصله دستگاه تا کف یا سطح موکت یا کفیوش باید 10 سانتی متر باشد.

17.

حداقل فاصله دستگاه از سقف باید 50 سانتی متر و حداقل فاصله جدار دستگاه از دیوار جانبی باید 25 سانتی متر باشد. همچنین حداقل فاصله بالای دستگاه از قفسه غیر قابل اشتعال باید 50 سانتی متر باشد.

18.

مشخصات فنی دودکش دو جداره دستگاه باید مطابق ضوابط شرکت سازنده باشد.

19.

کلیه اجزاء، ادوات و تجهیزات ایمنی دستگاه باید بصورت سالانه توسط تعمیرکار مجاز کنترل و سرویس شود. و برگه تایید آن در دو نسخه نزد تعمیرکار و ملک قرار گیرد.

20.

دستگاه باید دارای خدمات پس از فروش حداقل 10 ساله باشد. همچنین دستگاه های وارداتی باید از نمایندگی های رسمی و مجاز آن تهیه شود.

ضوابط تعویض

در ساختمان های موجود، نصب و راه اندازی دستگاه گرمایشی با محفظه احتراق کاملا بسته جدید و تعویض آن با دستگاه گرمایشی با محفظه احتراق کاملا بسته قدیمی مشروط به کاهش میزان هوای احتراق، کاهش محصولات احتراق و کاهش میزان مصرف گاز یا به عبارت دیگر افزایش بازدهی انرژی در دستگاه گرمایشی با محفظه احتراق کاملا بسته جدید و یا مشابهت موارد یادشده در دستگاه گرمایشی با محفظه احتراق کاملا بسته جدید با دستگاه گرمایشی با محفظه احتراق کاملا بسته قدیمی بلامانع است. پس از تعویض دستگاه گازسوز، رعایت الزامات نصب دودکش برای دستگاه گازسوز جدید، طبق فصل چهارم الزامی است.

جایگزینی دستگاه های گازسوز دارای محفظه احتراق باز موجود با دستگاه گرمایشی دارای محفظه احتراق کاملا بسته صرفا با رعایت الزامات بند 3-7-4-17 بلامانع است.

شومینه گازی 4-ب

(1) استفاده از شومینه به عنوان تنها دستگاه گرمایشی ممنوع است.

(2) استفاده از شومینه در ساختمان های آپارتمانی اعم از مسکونی و عمومی ممنوع می باشد.

(3) تأمین هوای احتراق شومینه گازی مطابق با فصل 5-17 می باشد و امکان اجرای دودکش آن مطابق با الزامات این مبحث می باشد.

(4) نصب شومینه در اتاق خواب مجاز نیست.

(5) بعد از شیر مصرف شومینه باید شیر کنترل دارای نشان استاندارد ملی ایران و مجهز به ترموکوپل در نظر گرفته شود و مشخصات و جانمایی آن باید توسط طراح تأسیسات مکانیکی در طرح دیده شود.

(6) فضای بالای محفظه احتراق شومینه و محل اتصال آن به دودکش باید به صورت کامل دوخته باشد.

(7) رعایت الزامات دودکش با مکش طبیعی علاوه بر سایر الزامات گفته شده در این مبحث، برای شومینه به شرح زیر الزامی است:

1.

حداقل سطح مقطع دودکش با مکش طبیعی باید 17660 میلی متر مربع باشد. استفاده از دودکش با مکش طبیعی که سطح مقطع آن کمتر از مقدار فوق باشد برای انتقال محصولات حاصل از احتراق دستگاه های گازسوز ممنوع است.

2.

حداقل ارتفاع دودکش با مکش طبیعی دستگاه های گازسوز باید 3 متر باشد.

3.

دودکش با مکش طبیعی باید تا حد ممکن به صورت قائم باشد. در محلی که امکان اجرای دودکش به صورت قائم وجود ندارد، حداکثر زاویه انحراف از امتداد قائم 45 درجه باید باشد. علاوه بر رعایت حداکثر زاویه انحراف از امتداد قائم، تعداد زانوی مورد استفاده در مسیر دودکش نباید بیش از 4 عدد باشد.

4.

محل نصب زانوها و انحراف مسیر دودکش باید با بست یا تکیه گاه مناسب برای تحمل وزن، حفاظت در برابر ضربات فیزیکی و نیروهای ناشی از زلزله و همچنین تغییرات دما به اجزای ساختمان به صورت محکم متصل و ثابت شود.

5.

اتصال دودکش با مکش طبیعی و دودکش با جریان مکانیکی به یکدیگر ممنوع است.

6.

انتهای دهانه خروجی دودکش با مکش طبیعی باید به صورت عمودی باشد تا محصولات احتراق در جهت عمود به سطح مقطع دودکش و به طرف بالا منتقل شود.

7.

دهانه خروجی انتهای بالای دودکش باید تا بام ساختمان ادامه داشته باشد.

8.

فاصله قائم دهانه خروجی دودکش از تراز زمین پیاده رو مجاور، نباید کمتر از 3 متر باشد.

9.

دهانه خروجی نسبت به بالاترین نقطه بام که دودکش از آن خارج می شود، حداقل باید 1 متر بالاتر قرار گیرد. این دهانه از هر یک از اجزای ساختمان تا فاصله 3 متر از جداره دودکش، باید حداقل 600 میلی متر بالاتر باشد.

10.

حداقل فاصله افقی انتهای دودکش با قسمت مکش کولرهای آبی، دریچه های تأمین هوای ساختمان یا قسمت مکش دمنده های هوا به داخل ساختمان باید 3 متر در نظر گرفته شود. در صورتی که رعایت این فاصله امکان پذیر نباشد، باید انتهای دودکش را 2 متر بالاتر از آن ها در نظر گرفت و با بست یا دیوار حائل مهار نمود.

11.

حداقل فاصله افقی انتهای دودکش با در یا پنجره یا بازشو ساختمان باید حداقل 3 متر باشد؛ در صورتی که رعایت این فاصله امکان پذیر نباشد، باید انتهای دودکش را 2 متر بالاتر از آن ها در نظر گرفت و با بست یا دیوار حائل مهار نمود.

دستگاه های گرمایشی تابشی 5-ب

تجهیزات گازسوز برای نصب در بالاتر از ارتفاع سر و جهت گرمایش فضای زیرین، با استانداردهای ملی ایران به شماره 13871 و 1157/5 به عنوان دستگاه گرمایشی تابشی شناخته می شوند.

(1) نصب و بهره برداری از دستگاه های گرمایشی تابشی در فضاهای داخلی و مسقف ساختمان های ورزشی، ساختمان های آموزشی، ساختمان مسکونی و عمومی مانند محل تجمع، های محل پذیرایی و اقامت موقت و ساختمان های بهداشتی، درمانی و مراقبتی ممنوع است.

(2) ارتفاع سقف محل نصب دستگاه باید مطابق جانمایی طراح تأسیسات مکانیکی و بر اساس دستورالعمل سازنده در نقشه اولیه درج گردد.

(3) تأمین هوای احتراق در محل نصب دستگاه باید بر اساس الزامات فصل 5-17 باشد.

(4) محل نصب شیر مصرف دستگاه گرمایشی تابشی می بایست در دسترس و در ارتفاع 170 الی 190 سانتی متر قرار گیرد و درصورتی که فاصله بین شیر مصرف تا محل نصب دستگاه بیشتر از 120 سانتی متر باشد، می بایست یک عدد شیر در مجاور دستگاه نیز تعبیه گردد.

(5) بهره برداری و فاصله از مواد سوختنی در این دستگاه ها باید مطابق شرایط و ارتفاع نصب و دستورالعمل سازنده دستگاه باشد.

(6) برای خروج محصولات احتراق باید دودکش مناسب بر اساس مشخصات دستگاه و محل نصب با رعایت الزامات دودکش با مکش طبیعی به شرح زیر مد نظر قرار گیرد:

1.

حداقل سطح مقطع دودکش با مکش طبیعی باید 7850 میلی متر مربع باشد. استفاده از دودکش با مکش طبیعی که سطح مقطع آن کمتر از مقدار فوق باشد برای انتقال محصولات حاصل از احتراق دستگاه های گازسوز ممنوع است.

2.

حداقل ارتفاع دودکش با مکش طبیعی دستگاه های گازسوز باید 3 متر باشد.

3.

دودکش با مکش طبیعی باید تا حد ممکن به صورت قائم باشد. در محلی که امکان اجرای دودکش به صورت قائم وجود ندارد، حداکثر زاویه انحراف از امتداد قائم 45 درجه باید باشد. علاوه بر رعایت حداکثر زاویه انحراف از امتداد قائم، تعداد زانوی مورد استفاده در مسیر دودکش نباید بیش از 4 عدد باشد.

تبصره: استفاده از زانوی 90 درجه فقط در محل خروجی دستگاه گازسوز و محل اتصال به ابتدای دودکش مجاز است و در امتداد قائم دودکش ممنوع است.

4.

محل نصب زانوها و انحراف مسیر دودکش باید با بست یا تکیه گاه مناسب برای تحمل وزن، حفاظت در برابر ضربات فیزیکی و نیروهای ناشی از زلزله و همچنین تغییرات دما به اجزای ساختمان به صورت محکم متصل و ثابت شود.

5.

اتصال دودکش با مکش طبیعی و دودکش با جریان مکانیکی به یکدیگر ممنوع است.

6.

انتهای دهانه خروجی دودکش با مکش طبیعی باید به صورت عمودی باشد تا محصولات احتراق در جهت عمود به سطح مقطع دودکش و به طرف بالا منتقل شود.

7.

دهانه خروجی انتهای بالای دودکش باید تا بام ساختمان ادامه داشته باشد.

8.

فاصله قائم دهانه خروجی دودکش از تراز زمین پیاده رو مجاور، نباید کمتر از 3 متر باشد.

9.

دهانه خروجی نسبت به بالاترین نقطه بام که دودکش از آن خارج می شود، حداقل باید 1 متر بالاتر قرار گیرد. این دهانه از هر یک از اجزای ساختمان تا فاصله 3 متر از جداره دودکش، باید حداقل 600 میلی متر بالاتر باشد.

10.

حداقل فاصله افقی انتهای دودکش با قسمت مکش کولرهای آبی، دریچه های تأمین هوای ساختمان یا قسمت مکش دمنده های هوا به داخل ساختمان باید 3 متر در نظر گرفته شود. در صورتی که رعایت این فاصله امکان پذیر نباشد، باید انتهای دودکش را 2 متر بالاتر از آن ها در نظر گرفت و با بست یا دیوار حائل مهار نمود.

11.

حداقل فاصله افقی انتهای دودکش با در یا پنجره یا بازشو ساختمان باید حداقل 3 متر باشد؛ در صورتی که رعایت این فاصله امکان پذیر نباشد، باید انتهای دودکش را 2 متر بالاتر از آن ها در نظر گرفت و با بست یا دیوار حائل مهار نمود.

ضوابط تعویض:

در ساختمان های موجود، نصب و راهاندازی دستگاه گرمایشی تابشی جدید و تعویض آن با دستگاه گرمایشی تابشی قدیمی مشروط به کاهش میزان هوای احتراق، کاهش محصولات احتراق و کاهش میزان مصرف گاز یا به عبارت دیگر افزایش بازدهی انرژی در دستگاه گرمایشی تابشی جدید و با مشابهت موارد یادشده در دستگاه گرمایشی تابشی جدید با دستگاه گرمایشی تابشی قدیمی بلامانع است. پس از تعویض دستگاه گازسوز، رعایت الزامات نصب دودکش برای دستگاه گازسوز جدید، طبق فصل چهارم الزامی است.

ج) دستگاه های گازسوز پخت و پز

اجاق گاز 1-ج

(1) نصب اجاق گاز در فضاهایی که برای پخت ویژه در نظر گرفته شده و شرایط تأمین هوای آن ها مطابق فصل 5-17 باشد، مجاز است.

(2) در نظر گرفتن اجاق گاز در زیر پنجره، مجاور پرده یا اشیاء سوختنی ممنوع است. فاصله جوانب و بالا و پایین اجاق گاز باید مطابق با جدول شماره 1-4-17 باشد.

(3) در خصوص اجاق گازها اعم از توکار، روکار و جزیرهای در سیستم لوله کشی توکار به دلیل آثار حرارتی مستمر در بخش بالای اجاق گاز از شیر تا پشت اجاق گاز فقط استفاده از لوله فولادی مجاز می باشد و کاربرد شلنگ صرفا از پشت اجاق گاز تا محل اتصال به ورودی اجاق گاز می باشد. حداکثر طول لوله فولادی به علاوه شلنگ 120 سانتی متر خواهد بود.

(4) نصب اجاق گاز در زیر محل نصب کلید، پریز و سیم روکار برق مجاز نمی باشد.

پلوپز گازی 2-ج

(1) فضای محل نصب پلوپز تجاری و صنعتی باید دارای ارتباط مستقیم با فضای آزاد خارج از ساختمان باشد و در نقشه ها توسط طراح تأسیسات مکانیکی، جانمایی و ظرفیت آن دیده شده باشد.

(2) پلوپز تجاری و صنعتی باید در محلی نصب شود که فضای آن برای پخت ویژه طراحی شده و شرایط تأمین هوای احتراق آن مطابق فصل 5-17 باشد.

(3) با تشخیص ناظر استفاده از پلوپز خانگی صرفاً در فضای باز اختصاصی واحد در آپارتمان مسکونی (تراس و بالکن) و یا ساختمان یک واحدی مجاز می باشد.

(4) استفاده از پلوپز خانگی در فضاهای داخلی، حتی ساختمان های نیمه ساز با کنتور موقت به منظور گرمایش ممنوع می باشد.

(5) استفاده از هر نوع پلوپز خانگی، تجاری و صنعتی برای گرمایش هرگونه فضایی ممنوع است.

کباب پز گازی 3-ج

(1) محل نصب و استفاده از کباب پز تجاری و صنعتی باید دارای ارتباط مستقیم با فضای آزاد خارج از ساختمان باشد و در نقشه ها توسط طراح تأسیسات مکانیکی، جانمایی و ظرفیت آن دیده شده باشد.

(2) در مکان های تجاری و صنعتی که با فضای آزاد خارج از ساختمان ارتباط مستقیم ندارند، نصب و بهره برداری از کباب پز درصورتی مجاز است که تأمین هوای آن طبق فصل 5-17 این مبحث باشد.

(3) کباب پز تجاری و صنعتی باید در محلی نصب شود که فضای آن برای پخت ویژه طراحی شده است.

(4) با تشخیص ناظر استفاده از کباب پز خانگی صرفا در فضای باز اختصاصی واحد در آپارتمان مسکونی (تراس یا بالکن) و یا ساختمان های یک واحدی مجاز می باشد.

(5) استفاده از هر نوع کباب پز برای گرمایش هرگونه فضایی ممنوع است.

فر گازی 4-ج

(1) نصب فر گازی اعم از خانگی، تجاری و صنعتی فقط در فضاهایی که برای پخت ویژه در نظر گرفته شده و شرایط تأمین هوای آن ها مطابق فصل 5-17 این مبحث باشد، مجاز است.

(2) شرایط نصب و فواصل جانبی فر گازی باید مطابق جدول شماره 1-4-17 باشد.

د) سایر دستگاه های گازسوز

روشنایی گازی 1-د

استفاده از روشنایی گازسوز در کلیه گروه های ساختمانی ممنوع است.

تبصره: در نظر گرفتن شیر با مصرف معادل 0.1 متر مکعب بر ساعت روشنایی، فقط به عنوان دستگاه مورد آزمایش در آزمایشگاه ها و مراکز تحقیقاتی با رعایت الزامات این مبحث مجاز است.

سیستم تولید همزمان برق و حرارت (CHP) 2-د

(1) محل نصب این نوع دستگاه ها باید مطابق جانمایی طراح تأسیسات مکانیکی بر اساس دستورالعمل سازنده در نقشه اولیه درج گردد.

(2) تأمین هوای احتراق در محل نصب این نوع دستگاه های گازسوز باید بر اساس الزامات فصل 5-17 بوده و الزامات دودکش ها با مکش طبیعی یا جریان مکانیکی، متناسب و بر اساس عملکرد دستگاه (CHP) رعایت شوند.

سیستم سرمایش گازسوز 3-د

(1) محل نصب این نوع دستگاه ها باید مطابق جانمایی طراح تأسیسات مکانیکی بر اساس دستورالعمل سازنده در نقشه اولیه درج گردد.

(2) در الزامات این مبحث، منظور از سیستم سرمایشی، سیستم های سرمایشی گازسوز می باشد.

(3) تأمین هوای احتراق در محل نصب این نوع دستگاه های گازسوز باید بر اساس الزامات فصل 5-17 بوده و الزامات دودکش ها با مکش طبیعی یا جریان مکانیکی، متناسب و بر اساس عملکرد دستگاه رعایت شوند.

تبصره: دستگاه های گازسوزی که در موارد فوق به آن ها اشاره نشده یا نصب آن ها در ساختمان ها متداول نبوده یا پس از ویرایش این مبحث تولید و عرضه می شوند، باید دارای نشان استاندارد ملی ایران یا استانداردهای معتبر بین المللی باشند. با توجه به الزامات درج شده توسط طراح تأسیسات مکانیکی، باید شرایط محل نصب، تأمین هوا و تخلیه محصولات احتراق آن ها مطابق الزامات این مبحث بوده و چنانچه نیاز به متعلقات خاصی برای راهاندازی باشد، این متعلقات نیز باید دارای نشان استاندارد باشند.

الزامات انتخاب و بهره برداری از دستگاه های گازسوز در انواع ساختمان 8-4-17

انتخاب، نصب و بهره برداری از دستگاه های گازسوز براساس گروه بندی ساختمان ها باید با رعایت الزامات به شرح زیر باشد:

دستگاه های گازسوز در ساختمان های مسکونی 1-8-4-17

انتخاب، نصب و بهره برداری از دستگاه های گازسوز بر اساس گروه بندی این ساختمان ها به شرح زیر است:

الف) ساختمان های مسکونی و آپارتمانی مسکونی بر اساس تعداد واحد، شرایط نصب و بهره برداری از دستگاه های گازسوز در این ساختمان ها

ساختمان های یک واحدی مسکونی (الف-1)

نصب و بهره برداری از کلیه دستگاه های گازسوز، به غیر از دستگاه های گازسوزی که در این مقررات برای آن ها ممنوعیت منظور شده، در این ساختمان ها مجاز است. نصب و بهره برداری از اجاق گاز و سایر دستگاه های پخت ویژه در فضاهایی به غیر از فضاهای پیش بینی شده در نقشه های مصوب ممنوع است.

ساختمان های آپارتمانی مسکونی با تعداد واحد کم (الف-2)

نصب و بهره برداری از بخاری گازسوز، شومینه و آبگرمکن گازسوز و سایر دستگاه های گازسوزی که در این مقررات برای آن ها ممنوعیت منظور شده، در این ساختمان ها مجاز نیست، ولی پکیج با رعایت الزامات این مبحث مجاز می باشد.

نصب و بهره برداری از اجاق گاز و سایر دستگاه های پخت ویژه در فضاهایی به غیر از فضاهای پیش بینی شده در نقشه های مصوب ممنوع است.

تبصره: در ساختمان های آپارتمانی مسکونی با تعداد واحد کم موجود و جدید با حداکثر 3 طبقه، علاوه بر پکیج و موتورخانه مرکزی، نصب بخاری گازسوز و آبگرمکن گازسوز نیز با رعایت الزامات این مبحث مجاز می باشد.

ساختمان های آپارتمانی مسکونی با تعداد واحد متوسط (الف-3)

نصب و بهره برداری از بخاری گازسوز و آبگرمکن گازسوز، پکیج محفظه احتراق باز، شومینه و سایر دستگاه های گازسوزی که در این مقررات برای آن ها ممنوعیت منظور شده، در این ساختمان ها مجاز نیست، ولی استفاده از پکیج با محفظه احتراق بسته با رعایت الزامات این مبحث مجاز می باشد.

نصب و بهره برداری از اجاق گاز و سایر دستگاه های پخت ویژه در فضاهایی به غیر از فضاهای پیش بینی شده در نقشه های مصوب ممنوع است.

ساختمان های آپارتمانی مسکونی با تعداد واحد زیاد (الف-4)

نصب و بهره برداری از بخاری گازسوز و آبگرمکن گازسوز، پکیج محفظه احتراق باز، شومینه و سایر دستگاه های گازسوزی که در این مقررات برای آن ها ممنوعیت منظور شده، در این ساختمان ها مجاز نیست و باید برای تامین آب گرم مصرفی و گرمایش این ساختمان ها از سیستم های متمرکز (موتورخانه مرکزی) یا پکیج با محفظه احتراق بسته استفاده شود.

نصب و بهره برداری از اجاق گاز و سایر دستگاه های پخت ویژه در فضاهایی به غیر از فضاهای پیش بینی شده در نقشه های مصوب ممنوع است.

تبصره 1: در شهرک های مسکونی الزامات گازرسانی هر ساختمان مطابق با گروه بندی اختصاصی آن ساختمان باید رعایت شود.

تبصره 2: در هر ساختمان مسکونی موقعیت نصب دستگاه های پخت و پز، تولید گرمایش و آب گرم مصرفی باید در هماهنگی با نقشه معماری توسط طراح در نقشه جانمایی شود.

دستگاه های گازسوز در ساختمان های عمومی 2-8-4-17

نصب و بهره برداری از دستگاه های گازسوز در ساختمان های عمومی بر مبنای گروه بندی آن ها باید به شرح زیر باشد:

الف) ساختمان های آپارتمانی عمومی بر اساس تعداد واحد

ساختمان های آپارتمانی عمومی با تعداد واحد کم (الف-1)

(1) نصب شومینه، بخاری گازسوز، آبگرمکن و پکیج با محفظه احتراق باز در فضای داخلی این نوع ساختمان ها ممنوع است.

(2) نصب اجاق گاز و سایر دستگاه های پخت ویژه فقط در فضایی که برای این منظور در نظر گرفته شده است، مجاز است.

(3) نصب و بهره برداری از پکیج محفظه احتراق بسته در فضای داخلی ساختمان با رعایت الزامات این مبحث امکان پذیر می باشد.

(4) محل نصب دستگاه های گازسوز تأمین کننده آب گرم مصرفی، گرمایش و سرمایش فضاها باید دور از دسترس مراجعین باشد.

(5) رعایت الزامات نصب تجهیزات ایمنی در این نوع ساختمان ها می بایست مطابق بند 5-7-4-17 این مبحث باشد.

ساختمان های آپارتمانی عمومی با تعداد واحد متوسط (الف-2)

(1) نصب هر نوع بخاری و شومینه و آبگرمکن و پکیج با محفظه احتراق باز در فضاهای داخلی این نوع ساختمان ها ممنوع است.

(2) نصب اجاق گاز و سایر دستگاه های پخت ویژه فقط در فضایی که توسط طراح تأسیسات مکانیکی که در نقشه های مصوب درج شده است، مجاز است.

(3) نصب و بهره برداری از پکیج محفظه احتراق بسته در فضای داخلی ساختمان با رعایت الزامات این مبحث امکان پذیر می باشد.

(4) دستگاه های گازسوز تأمین کننده آب گرم مصرفی، گرمایش و سرمایش باید دور از دسترس مراجعین و در فضایی که برای این منظور در نظر گرفته شده نصب شوند.

(5) رعایت الزامات نصب تجهیزات ایمنی در این نوع ساختمان ها می بایست مطابق بند 5-7-4-17 این مبحث باشد.

ساختمان های آپارتمانی عمومی با تعداد واحد زیاد (الف-3)

(1) انتخاب دستگاه های گازسوز تأمین کننده آب گرم مصرفی، گرمایش و سرمایش ساختمان به صورت غیر متمرکز مجاز نیست. دستگاه های گازسوز تأمین کننده گرمایش یا سرمایش این ساختمان ها باید به صورت متمرکز و در موتورخانه مرکزی نصب شوند.

(2) نصب اجاق گاز و سایر دستگاه های پخت ویژه فقط در فضاهایی که توسط طراح در نقشه های مصوب دیده شده مورد تأیید می شود، مجاز است.

(3) رعایت الزامات نصب تجهیزات ایمنی در این نوع ساختمان ها می بایست مطابق بند 5-7-4-17 این مبحث باشد.

ب) انواع ساختمان عمومی بر اساس فعالیت

ساختمان های محل تجمع (ب-1)

(1) نصب و بهره برداری از دستگاه های گازسوز تأمین کننده آب گرم مصرفی، گرمایش و سرمایش ساختمان به صورت غیر متمرکز مجاز نیست و باید به صورت متمرکز و در موتورخانه مرکزی نصب شوند.

(2) نصب اجاق گاز و سایر دستگاه های پخت ویژه فقط در فضایی که توسط طراح تأسیسات مکانیکی در نقشه های مصوب جانمایی شده است، مجاز است.

(3) نصب سایر دستگاه های گازسوز در فضای داخلی سالن های اجتماع ممنوع است.

(4) نصب دستگاه های گازسوز در سایر فضاها به غیر از فضاها و سالن های اجتماع، مطابق نقشه های مصوب طراحی خواهد بود.

(5) نصب تجهیزات آشکارساز گاز مونوکسید کربن و نشت گاز در تمامی فضاهایی که دستگاه گازسوز نصب شده الزامی است.

ساختمان های آموزشی و فرهنگی (ب-2)

(1) نصب و بهره برداری از دستگاه های گازسوز تأمین کننده آب گرم مصرفی، گرمایش و سرمایش ساختمان به صورت غیر متمرکز مجاز نیست و باید به صورت متمرکز و در موتورخانه مرکزی نصب شوند.

(2) نصب اجاق گاز و سایر دستگاه های پخت ویژه فقط در فضایی که برای این منظور در نظر گرفته شده، مطابق نقشه طراح و الزامات این مبحث مجاز می باشد.

(3) نصب سایر دستگاه های گازسوز در فضاهای داخلی در صورتی مجاز است که با فعالیت محل مرتبط بوده و شرایط نصب و بهره برداری در نقشه های تأیید شده توسط طراح تأسیسات مکانیکی جانمایی شده باشد. (مانند آزمایشگاه های آموزشی)

(4) نصب تجهیزات آشکارساز گاز مونوکسید کربن و نشت گاز در تمامی فضاهایی که دستگاه گازسوز نصب شده الزامی است.

ساختمان های محل پذیرایی و اقامت موقت (ب-3)

(1) نصب اجاق گاز و سایر دستگاه های پخت ویژه فقط در فضایی که برای این منظور در نظر گرفته شده مجاز است.

(2) نصب و بهره برداری از دستگاه های گازسوز تأمین کننده آب گرم مصرفی، گرمایش و سرمایش ساختمان به صورت متمرکز و در موتورخانه مرکزی نصب شوند.

(3) نصب سایر دستگاه های گازسوز در فضاهای داخلی ممنوع است.

(4) نصب سایر دستگاه های گازسوز در بخش دیگر ساختمان (مانند آشپزخانه صنعتی) در صورتی مجاز است که با فعالیت محل مرتبط و در طراحی توسط طراح تأسیسات مکانیکی و مطابق الزامات این مبحث، مشخص شده باشد.

(5) نصب تجهیزات آشکارساز گاز مونوکسید کربن و نشت گاز در تمامی فضاهایی که دستگاه گازسوز نصب شده الزامی است.

ساختمان های اداری (ب-4)

(1) نصب هر نوع بخاری، آبگرمکن و پکیج محفظه احتراق باز و شومینه در فضاهای داخلی این نوع ساختمان ها ممنوع است.

(2) نصب اجاق گاز و سایر دستگاه های پخت ویژه فقط در آشپزخانه و رستوران مطابق نقشه های مصوب طراح تأسیسات مکانیکی و مطابق الزامات این مبحث که برای این منظور در نظر گرفته شده مجاز است.

(3) دستگاه های گازسوز تأمین کننده آب گرم مصرفی، گرمایش و سرمایش ساختمان باید به صورت متمرکز و در موتورخانه مرکزی نصب و بهره برداری شوند.

(4) نصب تجهیزات آشکارساز گاز مونوکسید کربن و نشت گاز در تمامی فضاهایی که دستگاه گازسوز نصب شده الزامی است.

ساختمان های تجاری و مراکز داد و ستد (ب-5)

(1) نصب و بهره برداری از دستگاه های گازسوز تأمین کننده آب گرم مصرفی، گرمایش و سرمایش ساختمان به صورت غیر متمرکز مجاز نیست و باید به صورت متمرکز و در موتورخانه مرکزی نصب شوند.

(2) نصب اجاق گاز و سایر دستگاه های پخت وپز فقط در فضایی که برای این منظور در نظر گرفته شده، طبق نقشه های مصوب و با تأیید طراح تأسیسات مکانیکی مجاز است.

(3) نصب تجهیزات آشکارساز گاز مونوکسید کربن و نشت گاز در تمامی فضاهایی که دستگاه گازسوز نصب شده الزامی است.

تبصره: در ساختمان های جدید با تصرف تجاری تفکیک شده مستقل تک واحدی، که فاقد ارتباط تاسیساتی گرمایشی و سرمایشی مشترک گاز سوز باشند و داخل مجتمع های تجاری واقع نشده باشند – با رعایت ضوابط جدول 1-4-17 و رعایت الزامات تامین هوای احتراق و تخلیه گازهای حاصل از احتراق و رعایت بند 5-4-17 می توانند از پکیج در فضاهای داخلی استفاده نمایند. برای فعالیت های مذکور، در ساختمان های جدید و موجود، با زیربنای حداکثر 60 متر مربع، نصب و بهره برداری از پکیج، بخاری و آبگرمکن گازی مجاز است.

تبصره 2: موقعیت نصب دستگاه های تولید گرمایش و آب گرم مصرفی در هر ساختمان تجاری جدید، در هماهنگی با نقشه معماری توسط طراح در نقشه جانمایی شود.

ساختمان های بهداشتی، درمانی و مراقبتی کوچک (ب-6)

(1) نصب و بهره برداری از دستگاه های گازسوز تأمین کننده آب گرم مصرفی، گرمایش و سرمایش ساختمان به صورت موضعی و غیر متمرکز مجاز نیست و باید به صورت متمرکز و در موتورخانه مرکزی نصب شوند.

(2) نصب اجاق گاز و سایر دستگاه های پخت وپز فقط در فضایی که برای این منظور در نظر گرفته شده، طبق نقشه های مصوب و با تأیید طراح تأسیسات مکانیکی مجاز است.

(3) نصب هر نوع دستگاه گازسوز در فضاهای داخلی ممنوع است.

(4) نصب سایر دستگاه های گازسوز در بخش های دیگر ساختمان (مانند آزمایشگاه) در صورتی مجاز است که با فعالیت محل مرتبط و در طراحی مورد تأیید طراح تأسیسات مکانیکی وجود داشته و شرایط محل نصب و بهره برداری آن ها مشخص شده باشد.

(5) نصب تجهیزات آشکارساز گاز مونوکسید کربن و نشت گاز در تمامی فضاهایی که دستگاه گازسوز نصب شده الزامی است.

ساختمان های عمومی تلفیقی (ب-7)

(1) نصب و بهره برداری از دستگاه های گازسوز تأمین کننده آب گرم مصرفی، گرمایش و سرمایش ساختمان به صورت غیر متمرکز مجاز نیست و باید به صورت متمرکز و در موتورخانه مرکزی نصب شوند.

(2) نصب اجاق گاز و سایر دستگاه های پخت وپز فقط در فضایی که برای این منظور در نظر گرفته شده، طبق نقشه های مصوب و با تأیید طراح تأسیسات مکانیکی مجاز است.

(3) نصب سایر دستگاه های گازسوز در بخش های دیگر ساختمان در صورتی مجاز است که در طراحی مورد تأیید طراح تأسیسات مکانیکی وجود داشته و شرایط محل نصب و بهره برداری آن ها مشخص شده باشد.

(4) نصب تجهیزات آشکارساز گاز مونوکسید کربن و نشت گاز در تمامی فضاهایی که دستگاه گازسوز نصب شده الزامی است.

ساختمان با تصرف انباری (ب-8)

نصب هرگونه تجهیزات گازسوز در فضای داخلی ساختمان با تصرف انباری ممنوع است.

ساختمان های خاص (ب-9)

شرایط انتخاب، نصب و بهره برداری از دستگاه های گازسوز و ممنوعیت آن ها بر مبنای مشخصات ساختمان از نظر تقسیم بندی فضای داخلی و نوع فعالیت بوده و باید کلیه شرایط در طراحی مشخص شده باشد. ضوابط طراحی آن با توجه به نوع کاربری خاص باید طبق الزامات این مبحث باشد. استفاده از شیر خودکار قطع گاز حساس در مقابل زلزله در این ساختمان ها الزامی است.

دستگاه های گازسوز در ساختمان های تلفیقی (ب-10)

در این ساختمان ها الزامات استفاده از گاز در هر بخش از ساختمان بر اساس گروه مربوط به آن بخش بوده و باید به صورت جداگانه رعایت شود؛ به گونه ای که برای بخش مسکونی، الزامات ساختمان های مسکونی و برای بخش عمومی، الزامات ساختمان های عمومی باید لحاظ شود.

تبصره 1: در برخی از ساختمان های مسکونی یا عمومی، بر اساس طرح ساختمان و گستردگی آن، امکان تعدد موتورخانه مرکزی در نقاط مختلف یا به صورت یکپارچه در یک محل و در ترازهای مختلف ساختمان وجود دارد.

تبصره 2: نصب و بهره برداری از دستگاه های گازسوز در فضاهای داخلی ساختمان های عمومی که در موارد فوق به آن ها اشاره نشده، درصورتی مجاز است که در طراحی ساختمان، کاربری آن فضا برای نصب دستگاه گازسوز پیش بینی شود و شرایط تأمین هوا و تخلیه محصولات احتراق آن طبق الزامات این مبحث و تأیید طراح تأسیسات مکانیکی باشد. نصب دستگاه گازسوز باید در فضای مجزا و منفک و خارج از این گونه فضاها باشد و الزامات نصب دستگاه گازسوز در آن به صورت کامل رعایت شود.

تبصره 3: رعایت ضوابط لوله کشی گاز ساختمان های عمومی برای ساختمان هایی که کاربری اولیه آن ها مسکونی بوده و قبل از اجرای لوله کشی گاز کاربری آن ها به عمومی تغییر یافته، الزامی است.

تبصره 4: ساختمان های مسکونی که پس از اجرای لوله کشی گاز کاربری آن ها به عمومی تغییر یابد، باید لوله کشی گاز آن ها نیز با شرایط جدید ساختمان منطبق و بر اساس قسمت 4-8-17 عمل شود.

تبصره: در محل هایی که مصرف گاز عمدتا برای امور تولیدی صنعتی منظور می گردد. نظیر کارخانجات، کارگاه ها، واحدهای پرورش دام و طیور، گلخانه ها و غیره به عنوان ساختمان های عمومی تلقی نمی شود، مگر آن که به طور ثابت بیش از 20 نفر در آن جا حضور داشته باشند.

تأمین هوای احتراق بر اساس فصل 5-17 3-8-4-17

تأمین هوا برای فضاهای محل نصب دستگاه های گازسوز طبق فصل 5 این مبحث الزامی است و چنانچه امکان تأمین هوا فراهم نباشد، نصب و بهره برداری از دستگاه گازسوز در آن فضا ممنوع است.

تخلیه محصولات احتراق و دودکش 4-8-4-17

تخلیه محصولات احتراق و دودکش دستگاه های "گازسوز با دودکش" باید بر اساس ضوابط گفته شده برای هر دستگاه باشد. چنانچه الزامات تخلیه محصولات احتراق طبق این مبحث با امکان تخلیه محصولات احتراق از طریق نصب دودکش برای دستگاه "گازسوز با دودکش" فراهم نباشد، نصب و بهره برداری از آن دستگاه گازسوز ممنوع است.

دستورالعمل سازنده دستگاه گازسوز 5-8-4-17

همراه هر دستگاه گازسوز باید دستورالعمل سازنده، شامل شرایط محل نصب، نحوه نصب و راه اندازی، روش های بهره برداری و نگهداری آن دستگاه موجود باشد.

تبصره: دستورالعمل های دستگاه های ساخت کشورهای خارجی باید به زبان فارسی ترجمه شده باشد.

ممنوعیت نصب وسایل گازسوز گرمایشی 9-4-17

الف) ممنوعیت نصب وسایل گازسوز گرمایشی در فضاهای داخلی

نصب وسایل گازسوز گرمایشی (انواع بخاری، آبگرم کن و پکیج) در فضاهای داخلی ساختمان های عمومی و خاص ممنوع است. بجز موارد استثنا مندرج در این مبحث این ممنوعیت شامل موارد زیر بوده ولی به آن ها محدود نیست:

1)

اتاق ها، سالن ها، دفاتر، کلاس ها در تمامی ساختمان های عمومی و خاص

2)

تمامی فضاهای داخلی و وابسته در مهد کودک ها، کودکستان ها، خانه سالمندان و محل نگهداری معلولین جسمی و روانی.

3)

فضاهای وابسته و جانبی در محل های تجمع، مانند دفاتر کار مسئولین، اتاق پروژکتور نمایش فیلم و بوفه در سینماها و محل های مشابه

4)

دفاتر کار، بایگانی، بوفه ها و غذاخوری ها، آزمایشگاه، اتاق های نگهبانی و آسایشگاهها، مهمانسراها در دانشگاه ها و مدارس

5)

انبارهای محل نگهداری مواد قابل اشتغال و فروشگاه ها و کارگاه های محل کار با مواد قابل اشتغال، کارگاه های رنگ، کارگاه های تجاری، خشک شویی ها و محل های مشابه

6)

انبارهای البسه و ملحفه در بیمارستان ها، زایشگاهها، معتادان نگهداری دارو و مواد شیمیایی، هتل ها، خوابگاه ها و محل های مشابه

ب) ممنوعیت نصب انواع دستگاه های گازسوز

ممنوعیت نصب انواع دستگاه های گازسوز در فضاهای ساختمانی شامل موارد زیر بوده ولی به آن محدود نیست:

1)

نصب بخاری در آپارتمان های مسکونی بیش از سه طبقه که دارای سیستم گرمایش مرکزی با ثابت می باشد (مانند پکیج و موتورخانه مرکزی) ممنوع است.

2)

نصب بخاری دیواری در اتاق خواب مجاز نیست.

3)

استفاده از روشنایی گازسوز در کلیه گروه های ساختمانی ممنوع است.

4)

استفاده از شومینه به عنوان تنها دستگاه گرمایشی ممنوع بوده و همچنین نصب شومینه در اتاق خواب مجاز نیست.

5)

استفاده از شومینه در ساختمان های آپارتمانی اعم از مسکونی و عمومی ممنوع می باشد.

6)

استفاده از هر نوع پلوپز و کباب پز خانگی، تجاری و صنعتی برای گرمایش هرگونه فضایی ممنوع است.

7)

نصب و بهره برداری از دستگاه های گرمایشی تابشی در فضاهای داخلی و مسقف ساختمان های مسکونی، محل تجمع، ساختمان های آموزشی، ساختمان های محل پذیرایی و اقامت موقت و ساختمان های بهداشتی، درمانی و مراقبتی ممنوع است.

8)

نصب و بهره برداری از بخاری گازسوز، شومینه و آبگرمکن گازسوز و سایر دستگاه های گازسوزی که در این مقررات برای آن ها ممنوعیت منظور شده، در ساختمان های آپارتمانی مسکونی با تعداد واحد کم که بیش از 3 طبقه دارند، مجاز نیست.

9)

نصب و بهره برداری از بخاری گازسوز و آبگرمکن گازسوز، پکیج محفظه احتراق باز، شومینه و سایر دستگاه های گازسوزی که در این مقررات برای آن ها ممنوعیت منظور شده، در ساختمان های آپارتمانی مسکونی با تعداد واحد متوسط مجاز نیست، ولی استفاده از پکیج با محفظه احتراق بسته با رعایت الزامات این مبحث مجاز می باشد.

10)

نصب و بهره برداری از بخاری گازسوز و آبگرمکن گازسوز، پکیج محفظه احتراق باز، شومینه و سایر دستگاه های گازسوزی که در این مقررات برای آن ها ممنوعیت منظور شده، در ساختمان های آپارتمانی مسکونی با تعداد واحد متوسط مجاز نیست. و باید برای تأمین آب گرم مصرفی و گرمایش این ساختمان ها از سیستم های متمرکز (موتورخانه مرکزی) یا پکیج با محفظه احتراق بسته استفاده شود.

11)

نصب شومینه، بخاری گازسوز، آبگرمکن و پکیج با محفظه احتراق باز در فضای داخلی ساختمان ها آپارتمانی عمومی با تعداد واحد کم ممنوع است.

12)

نصب هر نوع بخاری و شومینه و آبگرمکن و پکیج با محفظه احتراق باز در فضای داخلی ساختمان های آپارتمانی عمومی با تعداد واحد متوسط ممنوع است.

13)

انتخاب دستگاه های گازسوز تأمین کننده آب گرم مصرفی، گرمایش و سرمایش ساختمان به صورت غير متمرکز در ساختمان های آپارتمانی عمومی با تعداد واحد زياد مجاز نیست.

14)

نصب و بهره برداری از دستگاه های گازسوز تأمین کننده آب گرم مصرفی، گرمایش و سرمایش ساختمان به صورت غير متمرکز در ساختمان های محل تجمع مجاز نیست. همچنین نصب سایر دستگاه های گازسوز در فضای داخلی سالن های اجتماع ساختمان های مذکور ممنوع است.

15)

نصب و بهره برداری از دستگاه های گازسوز تأمین کننده آب گرم مصرفی، گرمایش و سرمایش ساختمان به صورت غير متمرکز در ساختمان های آموزشی و فرهنگي مجاز نیست.

16)

نصب اجاق گاز و سایر دستگاه های پخت وپز در ساختمان های محل پذيرايي و محل اقامت فقط در فضایی که برای این منظور در نظر گرفته شده مجاز است. همچنین نصب سایر دستگاه های گازسوز در فضای داخلی ساختمان های مذکور ممنوع است.

17)

نصب هر نوع بخاری، آبگرمکن، پکیج محفظه احتراق باز و شومینه در فضای داخلی ساختمان های اداری ممنوع است.

18)

نصب و بهره برداری از دستگاه های گازسوز تأمین کننده آب گرم مصرفی، گرمایش و سرمایش ساختمان به صورت غير متمرکز در ساختمان های تجاری و مراکز داد و سند مجاز نیست.

19)

نصب و بهره برداری از دستگاه های گازسوز تأمین کننده آب گرم مصرفی، گرمایش و سرمایش ساختمان به صورت موضعی و غير متمرکز در ساختمان های بهداشتی، درمانی و مراقبتی کوچک مجاز نیست. همچنین نصب هر نوع دستگاه گازسوز در فضای داخلی این ساختمان ها ممنوع است.

20)

نصب و بهره برداری از دستگاه های گازسوز تأمین کننده آب گرم مصرفی، گرمایش و سرمایش ساختمان به صورت غير متمرکز در ساختمان های عمومی تلفیقی مجاز نیست. (به استثناء تبصره 1 زیر بند 2-8-4-17 بند ب-10)

21)

نصب هرگونه تجهیزات گازسوز در فضای داخلی ساختمان با تصرف انباری ممنوع است.

22)

به طور کلی چنانچه الزامات تخلیه محصولات احتراق طبق این مبحث با امکان تخلیه محصولات احتراق از طریق نصب دودکش برای دستگاه "گازسوز با دودکش" فراهم نباشد، نصب و بهره برداری از آن دستگاه گازسوز ممنوع است.

الزامات طراحی اجزای لوله کشی گاز 10-4-17

طراحی اجزای لوله کشی گاز باید بر اساس الزامات زیر باشد:

لوله رابط 1-10-4-17

1-1-10-4-17

ابتداي لوله رابط باید در نزديك ترين نقطه به علمک در نظر گرفته شود. فاصله ابتداي لوله کشی رابط تا علمک و رگولاتور ثانويه به ظرفیت رگولاتور بستگی داشته و اگر جمع مصرف کل ساختمان معادل 25 متر مکعب بر ساعت باشد تا فاصله 50 سانتی متر و بیشتر از آن، 60 سانتی متر در نظر گرفته می شود.

2-1-10-4-17

لوله رابط باید روکار بوده و در حد ممکن کوتاه ترين مسير عبور برای آن انتخاب شود.

3-1-10-4-17

چنانچه بخشی از لوله رابط در خارج از ملک در ارتفاعی پایین تر از 220 سانتی متر باشد، برای حفاظت در مقابل ضربه باید داخل غلاف از لوله فلزی با قطر دو اندازه بزرگ تر قرار گيرد. جداره خارجی لوله نباید هیچ گونه تماسی با جداره داخلی غلاف داشته و فضای بین آن ها باید خالی باشد.

4-1-10-4-17

قطر ابتداي لوله رابط و قطر محل اتصال آن به کنتور باید متناسب با ظرفیت رگولاتور و کنتور باشد.

5-1-10-4-17

قطر سایر قسمت های لوله رابط باید مطابق قسمت 13-4-17 تعیین شود.

کلکتور توزیع کننده 2-10-4-17

برای ساختمان هایی که بیش از یک کنتور داشته باشند باید کلکتور بر مبنای الزامات زیر طراحی شود:

1-2-10-4-17

کلکتور باید تا حد ممکن نزدیک به علمک بوده و در فضای باز یا در محلی که دارای تهویه طبیعی است، نصب شود. در تعیین محل کلکتور باید شرایط کنتورها و محل نصب آن ها در نظر گرفته شود و در محلی باشد که امکان نصب کنتورها وجود داشته باشد.

2-2-10-4-17

تعیین قطر کلکتور باید بر اساس مقدار مصرف کل ساختمان و طولانی ترین مسیر لوله کشی گاز در ساختمان (12-4-17) انجام شود.

3-2-10-4-17

قطر کلکتور باید از ابتدا تا انتهای آن ثابت باشد و نباید از قطر لوله های متصل به آن کمتر باشد.

4-2-10-4-17

انشعاب از کلکتور باید با استفاده از اتصالات استاندارد انجام شود و بر روی هر یک از انشعاب های خروجی از کلکتور و قبل از لوله جانشین کنتور، نصب شیر قفلی برنجی الزامی است.

5-2-10-4-17

فاصله بین دو انشعاب متوالی روی کلکتور برای نصب کنتورها باید مطابق با اندازه کنتورها باشد؛ به صورتی که امکان نصب کنتورها در این فواصل وجود داشته باشد.

6-2-10-4-17

برای نگهداری کلکتور باید بست و پایه مناسب روی دیوار یا جداره مستحکم که تحمل وزن کلکتور و تجهیزات متصل به آن را داشته باشد، در نظر گرفت.

7-2-10-4-17

قطر لوله رابط باید با قطر لوله کلکتور برابر باشد.

کنتور 3-10-4-17

1-3-10-4-17

محل نصب کنتور باید در محدودة داخلی ملک یا ساختمان و تا حد ممکن در محلی نزدیک به درب ورودی و علمک باشد.

2-3-10-4-17

فضای محل نصب کنتور باید در معرض جریان هوای طبیعی باشد.

3-3-10-4-17

محل کنتور باید به گونه ای باشد که کنتور در معرض صدمات فیزیکی قرار نگیرد.

4-3-10-4-17

در صورتی که بنا به شرایط خاص و به ناچار کنتور درمعرض برخورد یا صدمه فیزیکی باشد، نصب حفاظ مناسب الزامی خواهد بود.

5-3-10-4-17

ارتفاع لوله جانشین کنتور از کف زمین باید حداقل 180 سانتی متر و حداکثر 220 سانتی متر باشد.

6-3-10-4-17

در نظر گرفتن محل نصب کنتور در پاگرد یا راهروی طبقات در ساختمان های جديد که امکان نصب کنتور در محل ديگری وجود داشته باشد، ممنوع است.

7-3-10-4-17

روی انشعاب های اخذ شده از كلکتور، لوله جانشین کنتورها بايد در نزديكترين محل ممکن به كلکتور و به صورت مجتمع نصب شود. ارتفاع لوله جانشین کنتور از کف زمين بايد حداقل 180 سانتی متر و حداکثر 220 سانتی متر باشد. همچنین در محدوده مسیر تردد وسایل نقلیه در پاركینگ، ارتفاع لوله جانشین کنتور از کف زمين بايد 220 سانتی متر باشد.

8-3-10-4-17

محل نصب کنتور نبايد مجاور رمپ ها و سطوح شیبدار باشد. سطح کف در محل نصب کنتور تا فاصله حداقل 1 متر از دیوار نگهدارنده آن بايد بدون شیب باشد.

9-3-10-4-17

محل نصب کنتور بايد روی دیوار یا جداره ای که استحکام الزم برای نگهداشتن آن را دارد، در نظر گرفته شود.

10-3-10-4-17

فاصله کنتور از سیم های برق که روی کار نصب شده حداقل 10 سانتی متر و از کنتور برق حداقل 50 سانتی متر در نظر گرفته شود.

11-3-10-4-17

فاصله کنتور از بدنه دستگاه های گازسوز بايد حداقل یک متر باشد.

12-3-10-4-17

قطر و طول لوله جانشین بايد مطابق با ظرفیت کنتور تعیین شده در نظر گرفته شود.

13-3-10-4-17

برای نگهداری کنتورهای با ظرفیت بیش از 40 متر مکعب در ساعت باید پایه نگهدارنده مناسب که تحمل وزن آن را داشته باشد در نظر گرفته شود.

شیرها 4-10-4-17

شیرهایی که در لوله کشی گاز به کار می روند بايد از نوع ربع گرد توپی باشند و تقسیم بندی از نظر نوع و الزامات محل نصب آن ها بر اساس این قسمت از مقررات است.

انواع شیرها از نظر موقعیت در سیستم لوله کشی گاز 1-4-10-4-17

الف) شیر اصلی

محل نصب این شیر باید بالفاصله بعد از کنتور، در ابتدای لوله اصلی و در ارتفاع 170 الی 190 سانتی متری از سطح کف محل نصب باشد. محل نصب شیر اصلی نباید مجاور رمپ ها و سطوح شیبدار بوده و در مسیر دسترسی به آن نباید مانعی وجود داشته باشد. سطح کف محل نصب شیر در فاصله 1 متر از هر طرف شیر باید بدون شیب باشد.

ب) شیر فرعی

این شیر بعد از شیر اصلی در مسیر لوله کشی و برای قطع و وصل جریان گاز بخشی از آن نصب می شود. انواع شیرهای فرعی به شرح زیر می باشند:

1) شیر قطع کن بیرون واحد

شیر ربع گرد توپی قفل شونده است که در ساختمان هایی که دارای کنتور مشترک می باشند، بر روی لوله گاز ورودی به هر واحد و در بیرون از واحد نصب می شود. این شیر به منظور قطع جریان گاز واحد در مواقع ضروری باید در دسترس ساکنین آن ساختمان باشد. شیر اصلی بعد از کنتور در کنتورهای مجزا به عنوان شیر قطع کن بیرون واحد نیز محسوب می شود.

2) شیر قطع کن داخل واحد

این شیر در ابتدای لوله کشی داخل واحد نصب می شود و فقط در دسترس ساکنین آن واحد برای قطع و وصل جریان گاز می باشد. ارتفاع این شیر 170 الی 190 سانتی متر بالاتر از کف محل نصب است و باید داخل واحد، در دسترس و تا حد امکان نزدیک به درب ورودی نصب شود.

تبصره: در ساختمان های یک واحدی نیاز به شیر قطع کن در داخل ساختمان نمی باشد، مگر آن که ناظر بنا به موقعیت، شرایط دسترسی و فاصله زیاد، ضروری تشخیص دهد.

3) شیر ساختمان

اگر در ملکی چند ساختمان مجزا بنا شده باشد، در ابتدای ورودی انشعاب گاز هر ساختمان باید یک شیر در ارتفاع 170 الی 190 سانتی متر بالاتر از کف زمین برای قطع و وصل جریان گاز ساختمان نصب شود.

ج) شیر مصرف

در انتهای انشعاب برای قطع و وصل جریان گاز دستگاه های گازسوز نصب می شود و هر دستگاه گازسوز باید دارای یک شیر مصرف مستقل باشد. استفاده از یک شیر مصرف (مشترک) برای دو یا چند دستگاه گازسوز ممنوع است.

الزامات محل نصب شیرها در ساختمان ها و محوطه 2-4-10-4-17

الف)

سطح کف محل نصب شیرها باید در تراز افقی بوده و در مسیر دسترسی به آن ها باید هیچ گونه مانعی وجود نداشته باشد.

ب)

شیرها باید بهراحتی قابل دسترس باشند. محل نصب آن ها نباید در پشت درها، پشت دستگاه های گازسوز یا داخل کمد یا کابینت باشد.

ج)

شیرها باید به گونه ای نصب شوند که دسته آن ها در دسترس بوده و مانعی در مقابل باز و بسته شدن آن ها نباشد.

د)

ارتفاع محل نصب شیرهای اصلی و شیرهای فرعی باید 170 الی 190 سانتی متر بالاتر از کف زمین باشد.

ه)

ارتفاع محل نصب شیر مصرف از زمین و فاصلة آن از بدنه دستگاه های گازسوز متداول باید مطابق جدول 8-4-17 باشد. برای دستگاه های گازسوزی که در این مبحث ذکر نشده است، محل نصب شیر مصرف مطابق دستورالعمل سازنده می باشد.

و)

خط محور طولی شیرهای مصرف باید به صورت افقی، موازی دیوار و به سمت دستگاه گازسوز باشد.

ز)

در حالتی که شیر مصرف دستگاه گازسوزی که در فضای مرکزی محل نصب قرار می گیرند (و دیواری برای نگهداری لوله عمودی انشعاب وجود ندارد، باید قسمت عمودی لوله انشعاب داخل غلاف فلزی قرار گیرد و پایه نگهدارنده مستحکمی به صورت ثابت تا ارتفاع شیر مصرف در محل اجرا شود و غلاف فلزی با بست مناسب روی آن محکم شود.

تبصره 1: شیرهایی که ارتفاع آن ها از کف محل نصب بیشتر از 60 سانتی متر برای لوله عمودی انشعاب باشد استفاده از نگهدارنده الزامی است. شیرهای مشعل دیگر حرارتی در موتورخانه ها، نیازی به اجرای نگهدارنده ندارند.

تجهیزات ایمنی 5-10-4-17

در این مقررات شیر خودکار قطع گاز حساس در مقابل زلزله، آشکارساز گاز طبیعی و آشکارساز مونوکسید کربن به عنوان تجهیزات ایمنی برای سیستم لوله کشی گاز ساختمان ها در نظر گرفته شده است. الزامات نصب این تجهیزات به شرح زیر است:

1-5-10-4-17

نصب شیر خودکار قطع گاز حساس در مقابل زلزله در ابتدای لوله کشی گاز ساختمان های آپارتمانی مسکونی با تعداد واحد زیاد و ساختمان های عمومی و ساختمان های خاص، الزامی است.

2-5-10-4-17

نصب آشکارساز گاز طبیعی و آشکارساز مونوکسید کربن در موتورخانه های ساختمان های آپارتمانی مسکونی با تعداد واحد زیاد و ساختمان های عمومی (بجز فعالیت های تجاری مستقل تک واحدی) و ساختمان های خاص الزامی است.

انتخاب مسیر لوله کشی گاز 11-4-17

در انتخاب مسیر لوله کشی گاز باید موارد زیر مد نظر طراح باشد:

1)

لوله گاز باید از مسیری عبور نماید که در معرض صدمات فیزیکی نباشد.

2)

لوله کشی گاز باید تا حد ممکن از کوتاه ترین مسیر عبور نماید.

3)

مسیر لوله کشی گاز باید به نحوی باشد که هیچ گونه صدمه ای به سازه اصلی ساختمان وارد نشود.

4)

مسیر لوله کشی گاز در ساختمان های آپارتمانی باید به گونه ای انتخاب شود که بخش های مشترک لوله کشی گاز ساختمان، مانند لوله اصلی یا رایزرها در فضای مشاعی قرار گیرند و عبور آن ها از داخل واحد آپارتمانی مجاز نیست.

5)

لوله کشی گاز داخل هر واحد باید مستقل و مجزا از سایر واحدها باشد و لوله گاز فقط باید از یک نقطه (بعد از شیر قطع کن خارجی واحد در کنتورهای مشترک) وارد هر واحد شود.

6)

عبور لوله های گاز از داخل سقف های کاذب بشرطی مجاز است که امکان مهار کردن لوله ها وجود داشته باشد. علاوه بر آن باید دریچه های باز دایمی ثابت به فاصله حداکثر 3 متر از یکدیگر و به مساحت حداقل 28 سانتی متر مربع در امتداد مسیر لوله کشی روی سقف کاذب نصب شود. همچنین باید رنگ آمیزی مطابق ضوابط رنگ آمیزی لوله های روکار انجام گیرد.

7)

در مسیر عبور لوله گاز از سقف های کاذب، نصب هرگونه شیر و اتصالات غیر جوشی ممنوع است.

8)

استفاده از شیرهای فرعی در مسیر عبور لوله گاز برای تفکیک ساختمان به بخش های کوچکتر مجاز است.

برآورد مصرف گاز 12-4-17

در برآورد مصرف گاز باید مجموع مصارف کلیه دستگاه های گازسوز به صورت همزمان مد نظر باشد. مصرف دستگاه های گازسوز در ساختمان ها باید بر حسب متر مکعب در ساعت و بر اساس موارد زیر انجام شود:

1)

مقدار مصرف باید توسط طراح بر اساس نقشه های مصوب و بر مبنای ظرفیت حرارتی دستگاه گازسوز تعیین گردد. مقدار مصرف برخی از دستگاه های گازسوز متداول خانگی و تجاری در جدول 9-4-17 درج شده است.

2)

مقدار مصرف مشعل های گازسوز سیستم های سرمایش یا گرمایش مرکزی ساختمان های جدید بر اساس دفترچه محاسباتی بارهای حرارتی و برودتی ضمیمه به طرح مصوب تأسیسات مکانیکی آن تعیین می شود.

3)

مقدار مصرف گاز برای گرمایش آب استخر، سونا و جکوزی باید بر مبنای محاسبات طراح تأسیسات مکانیکی ساختمان مربوطه باشد.

4)

در سیستم های سرمایش و گرمایش با چیلرهای جذبی و دیگ های حرارتی، برآورد مصرف گاز باید بر اساس طرح تأسیسات مکانیکی ساختمان و بیشترین مقدار آن باشد.

5)

در برآورد مصرف گاز، مقدار مصرف دستگاه های گازسوز یدکی (که در نقشه های تأسیسات مکانیکی مصوب تصریح شده) در نظر گرفته نمی شود.

6)

در خصوص مصارفی که در جدول ذکر نشده است، کاتالوگ دستگاه گازسوز یا استعلام فنی از سازنده آن یا پلاک فنی یا محاسبات طرح به عنوان مبنای مصرف در نظر گرفته می شود.

تبصره: مقادیر مصرف برای دستگاه های فوق بر اساس استفاده همزمان از کلیه مشعل های دستگاه است.

تعیین قطر 13-4-17

قطر بخش های مختلف سیستم لوله کشی گاز باید به اندازه ای باشد که بتواند حداکثر مقدار گاز مصرفی دستگاه یا دستگاه های گازسوز متصل به آن را با فشار مورد نیاز تأمین نماید. تعیین قطر قسمت های مختلف لوله کشی گاز باید بر اساس حداکثر مقدار گاز مصرفی آن بخش، چگالی گاز، طولانی ترین مسیر لوله کشی گاز و حداکثر افت فشار مجاز که مقدار آن طبق این مقررات 12.7 میلی متر ستون آب است، تعیین شود. برای سهولت در محاسبه قطر از جدول 10-4-17 که بر اساس عوامل فوق تهیه شده، استفاده می شود.

قطر لوله و اتصالات 1-13-4-17

محاسبه قطر لوله ها و اتصالات در سیستم لوله کشی گاز با استفاده از جدول 10-4-17 باید به شرح زیر باشد:

1)

ابتدا باید طولانی ترین مسیر لوله کشی گاز بر اساس مسیر پیش بینی شده در طرح تعیین شود.

2)

از ستون اول سمت راست جدول، باید اولین عددی که برابر با طولانی ترین مسیر لوله کشی گاز است، انتخاب شود. در صورتی که عدد طولانی ترین مسیر بین دو عدد از اعداد ستون اول جدول باشد، باید عدد بزرگ تر در نظر گرفته شود.

3)

برای تعیین اندازه قطر قسمت های مختلف باید ردیف افقی عدد مشخص شده را برای تعیین قطر کلیه قسمت های لوله کشی مبنای محاسبه قرارداد.

4)

برای تعیین قطر لوله کشی در هر قسمت، باید عدد حداکثر مقدار گاز مصرفی آن قسمت را در ردیف تعیین شده جدول پیدا نمود. در صورتی که این عدد در جدول موجود نباشد، نزدیک ترین عدد بزرگ تر در همین ردیف از جدول باید انتخاب شود. قطر درج شده در بالای ستون مربوط به عدد انتخاب شده، قطر آن قسمت از لوله کشی را مشخص خواهد کرد.

تبصره 1: اگر طبق محاسبات قطر لوله اصلی و اندازه شیر اصلی کمتر از 25 میلی متر (1 اینچ) باشد، قطر لوله اصلی و شیر اصلی باید حداقل 25 میلی متر (1 اینچ) در نظر گرفته شود. در این گونه موارد قطر لوله اصلی تا اولین انشعاب نباید از مقدار تعیین شده 25 میلی متر (1 اینچ) کاهش یابد. پس از اولین انشعاب، قطر لوله باید بر اساس محاسبات باشد.

تبصره 2: لوله رابط بین کنتور و رگولاتور، بخشی از سیستم لوله کشی گاز است و قطر قسمت های مختلف آن باید بر اساس قسمت 13-4-17 محاسبه شود و اندازه هیچ بخشی از آن نباید از 25 میلی متر (1 اینچ) کمتر باشد. با این وجود، ابتدا و انتهای لوله رابط بایستی از طریق اتصالات مناسب به ترتیب با خروجی رگولاتور و ورودی کنتور هم سایز گردد.

تبصره 3: قطر کلکتور باید بر مبنای حداکثر مقدار گاز مصرفی کل سیستم، چگالی گاز، طولانی ترین مسیر لوله کشی گاز و حداکثر افت فشار مجاز سیستم لوله کشی گاز و بر اساس قسمت 13-4-17 محاسبه شود و اندازه هیچ یک از قسمت های آن نباید از 25 میلی متر (1 اینچ) کمتر باشد.

قطر شیرها 2-13-4-17

قطر تمامی شیرها تا 50 میلی متر (2 اینچ) باید هم اندازه قطر لوله ای که شیر روی آن نصب می شود، در نظر گرفته شود. در صورتی که قطر قسمت محل نصب شیر بیش از 50 میلی متر (2 اینچ) باشد، استفاده از شیر هم اندازه با قطر آن قسمت یا شیر با قطر 50 میلی متر (2 اینچ) مجاز است.

تبصره: نصب شیر مصرف متناسب با مقدار مصرف دستگاه گازسوز با قطر کمتر از 25 میلی متر (1 اینچ) در مواردی که لوله کشی گاز فقط یک انشعاب دارد، مجاز است.

مشخصات مواد و مصالح 14-4-17

مواد و مصالحی که در سامانه گاز ساختمان مورد استفاده قرار می گیرند باید با مشخصات این قسمت مطابقت داشته باشند.

شیرها 1-14-4-17

شیرهایی که در سیستم لوله کشی گاز نصب می شوند، تا قطر 50 میلی متر (2 اینچ) باید از نوع برنجی ربع گرد توپی دنده ای طبق استاندارد ملی شماره 40 و برای قطرهای بالاتر از 50 میلی متر (2 اینچ) باید از نوع فولادی ربع گرد توپی فلنجی، جوشی یا دنده ای طبق آخرین ویرایش استاندارد شرکت ملی گاز ایران به شماره IGS-M-PL-010 باشند.

لوله های فولادی 2-14-4-17

لوله های مورد استفاده در سیستم لوله کشی گاز، اعم از روکار یا توکار، باید از جنس فولاد سیاه با درز یا بدون درز باشد. مشخصات آن ها از نظر ساخت، مواد، ابعاد، وزن، آزمایش ها و رواناری ها (تلرانس) باید با استاندارد ملی شماره 2320 یا 2574 یا API 5L Grade A یا Grade B یا DIN 2440 یا معادل آن ها مطابقت داشته باشد. استفاده از لوله های درزدار مطابق با استانداردهای ذکر شده در لوله کشی های روکار و توکار مجاز است.

اتصالات فولادی 3-14-4-17

اتصالات فولادی که در سیستم لوله کشی گاز مورد استفاده قرار می گیرند در دو نوع جوشی و دنده ای هستند.

اتصالات جوشی 1-3-14-4-17

الف) در لوله کشی روکار استفاده از اتصالات جوشی فولادی بدون درز مطابق با استاندارد ملی شماره 3076 یا اتصالات جوشی درزدار مطابق استاندارد JIS به شماره B33 یا معادل آن مجاز است.

ب) در لوله کشی توکار باید از اتصالات جوشی فولادی بدون درز مطابق با استاندارد ملی شماره 3076 استفاده شود. استفاده از اتصالات جوشی درزدار در لوله کشی توکار مجاز نیست.

اتصالات دنده ای 2-3-14-4-17

در سیستم لوله کشی گاز استفاده از اتصالات دنده ای در محل اتصال ورودی و خروجی کنتور، محل اتصال به رگولاتور و بعد از شیرها برای اتصال به دستگاه گازسوز، مجاز است. این اتصالات باید از نوع فولادی مطابق استاندارد ملی شماره 1798 باشند و مشخصات باید طبق جدول 1-4-پ-17 بخش پیوست باشد. در سایر قسمت های لوله کشی گاز اعم از روکار یا توکار استفاده از اتصالات دنده ای مجاز نیست.

تبصره: اتصالاتی که برای وصل نمودن لوله مسی، شیلنگ فلزی خرطومی و شیلنگ لاستیکی به شیر مصرف و دستگاه گازسوز مورد استفاده قرار می گیرند، باید دارای نشان استاندارد باشند.

الکترودها 3-3-14-4-17

الکترودهای مصرفی در جوشکاری باید طبق استانداردهای AWS/ASME SFA5.1 یا معادل آن باشد.

مواد عایق کاری 4-14-4-17

الف) مواد عایق کاری لوله کشی روکار

مواد عایق کاری لوله کشی روکار شامل رنگ استری از نوع ضد رنگ و رنگ رویه از نوع رنگ روغنی می باشد.

ب) مواد عایق کاری لوله کشی توکار

عایق کاری لوله کشی توکار باید در دو لایه انجام شود. مواد عایق کاری اولیه شامل نوار پلاستیکی چسب دار که نوار زیر نامیده می شود شامل نوار پلاستیکی چسب دار سیاه همراه با پرایمر یا رنگ مربوطه و نوار نرم مخصوص سرچوش همراه با پرایمر مخصوص سرچوش می شود. لایه دوم که نوار رو نامیده می شود شامل نوار پلاستیکی چسب دار سفید که به عنوان محافظ روی لایه اول پیچیده می شود. مشخصات آن ها باید طبق استانداردهای مندرج در جدول 2-4-پ شماره بخش پیوست باشد.

لوله های مسی 5-14-4-17

لوله های مسی در سامانه گاز، فقط برای ارتباط بین شیر مصرف و دستگاه گازسوز ثابت مورد استفاده قرار می گیرند و باید بدون درز، با حداکثر طول 130 سانتی متر و مطابق استاندارد ملی 19722 ویرایش سال 1392 باشند.

لوله های فلزی منعطف (شیلنگ با جنس فلز) 6-14-4-17

لوله های فلزی منعطف در سامانه گاز، فقط برای ارتباط بین شیر مصرف و دستگاه گازسوز ثابت مورد استفاده قرار می گیرند. مشخصات آن ها باید مطابق استاندارد ملی شماره 20916 ویرایش 1395 باشد. طول حداکثر لوله های فلزی منعطف باید 130 سانتی متر باشد.

شیلنگ های لاستیکی 7-14-4-17

شیلنگ های لاستیکی در سامانه گاز، فقط برای ارتباط بین شیر مصرف و دستگاه گازسوز مورد استفاده قرار می گیرند. مشخصات آن باید به شرح زیر باشد:

الف)

شیلنگ ها تا قطر 16 میلی متر باید مطابق استاندارد ملی شماره 774 و شیلنگ های با قطر بالاتر از 16 میلی متر باید مطابق استاندارد ملی شماره 11443 با شیلنگ های فشار قوی باشند.

ب)

حداکثر طول شیلنگ لاستیکی برای اتصال وسایل گازسوز به شیر مصرف 130 سانتی متر باشد.

مواد آب بندی اتصالات دنده ای 8-14-4-17

آب بندی اتصالات دنده ای باید با استفاده از نوار تفلون انجام شود. مشخصات آن باید مطابق استاندارد ملی شماره 5553 سال 1396 اول نظر تجدید باشد.

علامت گذاری 9-14-4-17

روش علامت گذاری مصالح باید بر اساس استاندارد مربوطه باشد. مواردی مانند علامت کارخانه سازنده، استاندارد ساخت کلمه گاز باید طبق روش علامت گذاری استاندارد مربوطه روی هر قطعه از لوله، اتصالات، شیرها و دیگر اجزای لوله کشی گاز باشد. به صورت ریختگی یا رنگ پاک نشدنی و بسته نقش باشد.

نکات ویژه در طراحی 15-4-17

برخی از نکات ویژه که باید در طراحی به آن ها توجه شود به شرح زیر است:

1)

عبور لوله گاز از فضاهای داخلی مانند کلاس های درس در مراکز آموزشی، اتاق کودک در مهدکودک ها و کودکستان ها، اتاق بیماران در بیمارستان ها، اتاق مهمانان در هتل ها، اتاق های محل نگهداری سالمندان، معلولین جسمی و روانی، فضای داخلی خوابگاه ها و آسایشگاه ها، فضای داخلی هتل ها و سالن های اجتماعات و کتابخانه ها ممنوع است.

2)

عبور لوله گاز از فضاهایی که در آن ها گازهای قابل اشتعال یا انفجار وجود دارد، ممنوع است.

3)

عبور لوله گاز از فضای داخلی، فضای زیر سقف کاذب و دیوارهای مربوط به فضاهای مرطوب مانند حمام، سونا و استخر ممنوع است.

4)

عبور لوله گاز از داخل کانال های مربوط به هواکش و تهویه، کانال ها و معابر دودکش، جداره داخلی و دیوارهای مربوط به کانال دمیدکش، جداره خارجی چاه آسانسور و داخل چاه آسانسور ممنوع است.

5)

اجرای سیستم لوله کشی گاز برای واحدهای تجاری باید وابسته به نوع فعالیت و تطابق طراحی با فعالیت، نوع فعالیت و طراحی باشد. هنگام صدور تأییدیه سیستم لوله کشی گاز، اطمینان حاصل شود.

6)

محل و جزئیات مربوط به اجرای غلاف فلزی باید در طرح مشخص شود.

7)

محل و نحوه لوله کشی گاز از سقف کاذب و مهار آن باید در طرح مشخص شود.

8)

جزئیات اجرایی لوله های عبوری از داخل کانال های افقی و قائم باید در طرح مشخص شود.

9)

جزئیات اجرایی کانال، دهانه دریچه های تأمین هوا و دودکش ها باید در نقشه مشخص شود.

طرح اولیه لوله کشی گاز 16-4-17

تهیه طرح اولیه توسط طراح قبل از شروع عملیات اجرایی لوله کشی گاز الزامی است.

طرح اولیه باید شامل موارد زیر باشد:

پلان محوطه و طبقات 1-16-4-17

در پلان محوطه و طبقاتی که لوله کشی گاز در آن ها انجام می شود باید موارد زیر مشخص شود:

الف)

محل علمک گاز. لوله کشی رابط، کلکتور در صورت وجود و محل نصب کنتور.

ب)

مسیر لوله کشی و محل قرارگیری شیرها.

ت)

نحوه اجرای لوله کشی به صورت روکار یا توکار.

ث)

محل نصب دستگاه های گازسوز.

ج)

مشخصات دریچه های تأمین هوا مانند ابعاد و محل نصب.

چ)

مشخصات دودکش ها مانند ابعاد، جنس و مسیر.

ح)

گردش ساختمان.

خ)

جهت جغرافیایی.

د)

محاسبات برآورد مصرف و تامین هوای احتراق و دودکش.

مشخصات و سایر اطلاعات مورد نیاز 2-16-4-17

در طرح اولیه علاوه بر پلان، سایر اطلاعات و مشخصات مربوط به سامانه گاز باید به شرح زیر درج شود:

الف)

موقعیت محل ملک و ساختمان متقاضی نسبت به معابر عمومی با ذکر نشانی و جهت جغرافیایی.

ب)

مشخصات مالک، طراح، ناظر و مجری.

ت)

فهرست و مشخصات مصالح مورد استفاده.

ث)

مشخصات فنی دستگاه های گازسوز.

ج)

جزئیات دودکش ها و دریچه های تأمین هوا.

چ)

نقشه جزئیات اجرایی اجزای لوله کشی گاز.

ح)

تاریخ تهیه نقشه.

فصل پنجم: تامین هوای احتراق -17

کلیات 1-5-17

یکی از مهم ترین دلایل احتراق ناقص در دستگاه های گازسوز، کمبود هوای مورد نیاز احتراق است و احتراق ناقص در دستگاه های گازسوز، ایمنی و سلامتی بهره برداران را به مخاطره می اندازد. از این رو تأمین هوای احتراق برای پیشگیری از بروز خطرات ناشی از احتراق ناقص در دستگاه های گازسوز اهمیت زیادی دارد. الزامات این فصل شامل روش های تأمین هوای احتراق و نحوه محاسبه مقدار آن به منظور تأمین حداقل شرایط لازم برای احتراق کامل و ایمن در دستگاه های گازسوز و عملکرد صحیح آن است که عدم رعایت آن ها منجر به فوت، گازگرفتگی یا آلودگی هوای داخل ساختمان می شود.

الزامات عمومی در تأمین هوای احتراق 2-5-17

در تأمین هوای احتراق دستگاه های گازسوز الزامات زیر باید رعایت شود:

(1) برای هر قسمت از ساختمان که در آن دستگاه گازسوز نصب می شود برای احتراق کامل در هر یک از دستگاه ها باید هوا به مقدار لازم و کافی و با روش مناسب بر اساس شرایط فضای محل نصب، نوع و ظرفیت حرارتی دستگاه گازسوز₁ تأمین شود.

(2) در هر محل از ساختمان که بیش از یک دستگاه گازسوز نصب می شود، تأمین هوای احتراق باید متناسب با نوع دستگاه های گازسوز و بر اساس مجموع حداکثر ارزش حرارتی ناخالص گاز مصرفی آن ها باشد.

(3) هوای انتقالی یا هوای تعویض شده به منظور جبران تلفات بارهای حرارتی و برودتی یا تهویه مطبوع نباید به عنوان تأمین هوای احتراق دستگاه های گازسوز مد نظر قرار گیرد.

توضیح 1: منظور از تأمین هوای احتراق در این فصل، فراهم نمودن شرایط دریافت مقدار هوایی است که علاوه بر احتراق کامل، تهویه و رقیق سازی گازهای دودکش دستگاه های گازسوز را نیز امکان پذیر می سازد.

توضیح 2: در هر یک از روش های تأمین هوای احتراق، منبع اصلی برای تأمین هوا، فضای آزاد خارج از ساختمان است که در آن هوا به مقدار نامحدود و به صورت طبیعی جریان دارد و با استفاده از روش های مختلف ذکر شده در این مبحث، ارتباط بین فضای آزاد خارج و فضای محل نصب دستگاه گازسوز برای تأمین هوای احتراق برقرار می شود.

توضیح 3: تأمین هوا از فضاهایی که ارتباطی با فضای آزاد خارج از ساختمان ندارند مجاز نیست.

_{1. ظرفیت حرارتی بر مبنای ارزش حرارتی ناخالص گاز مصرفی دستگاه گازسوز محاسبه می شود.}

توضیح 4: نحوه تأمین هوای احتراق دستگاه های گازسوز باید در طراحی پیش بینی و از تطابق آن با اجرا هنگام صدور تأییدیه سامانه گاز ساختمان اطمینان حاصل شود.

3-5-17 فضاهای مجاور غیرمجاز در تأمین هوا

تأمین هوای احتراق از فضاهای زیر₂ به عنوان فضای مجاور مجاز نیست:

الف) فضاهایی که در آن گازهای خطرناک یا آلوده کننده وجود داشته باشد، مانند پارکینگ ها.

ب) فضاهایی که در آن گازها یا بخارهای قابل اشتعال وجود داشته باشد، مانند سالن های رنگ و انبار مایعات قابل اشتعال و آرایشگاه ها و سالن های زیبایی که در آن ها معمولاً از مواد شیمیایی (که گازهای قابل اشتعال و یا خورنده تولید و منتشر می کنند) استفاده می شود.

ب) فضاهایی که در آن گرد و غبار و ذرات مواد جامد انتشار یابد، مانند کارگاه های تجاری یا چوب بری.

ت) فضاهای موجودی سازمان و فضاهایی مانند محل نصب زنراتور برق.

ث) فضای اتاق خواب، سرویس بهداشتی، حمام، انباری و رامپله.

ج) فضای استخر، سوئا و جکوری.

ج) فضای خالی باقی مانده داخل کانال ها، بین دیواره داخلی کانال تا جداره لوله ها، دوکش ها، کانال های فلزی و کابل ها.

ج) فضای درز انقطاع.

ج) فضای چاه آسانسور و فضای کانال های تأسیساتی.

د) فضاهایی که نرخ نفوذ هوای آن ها کمتر از 2/1 نوبت در ساعت باشد.

_{1. منظور، فضاهایی هستند که در مجاور فضای محل نصب دستگاه گازسوز قرار گرفته اند و هوای مورد نیاز احتراق دستگاه گازسوز از هوای موجود در آن فضاها تأمین می شود.}

_{2. نصب دستگاه های گازسوز در فضاهای ذکر شده در صورتی مجاز است که طبق الزامات فصل 4-17 مصنوعیتی از نظر نصب دستگاه گازسوز در آن فضا وجود نداشته و در طراحی، پیش بینی لازم برای آنها شده باشد.}

4-5-17 روش های تأمین هوای احتراق

تأمین هوای احتراق در فضاهای محل نصب دستگاه های گازسوز با استفاده از روش های مختلف و بر اساس شرایط فضای محل نصب انجام می شود. این روش ها شامل تأمین هوا از طریق یک دریچه باز ثابت، تأمین هوا از طریق دو دریچه باز ثابت، تأمین هوا از طریق کانال های قائم یا افقی با سطح مقطع ثابت، تأمین هوای احتراق به صورت مکانیکی و تأمین هوای احتراق با استفاده از تأسیسات مهندسی می باشد. در این قسمت روش های مختلف تأمین هوای احتراق تشریح شده و بر اساس شرایط فضا و مشخصات دستگاه های گازسوز، باید یکی از روش ها در تأمین هوای احتراق به کار رود.

توضیح: تأمین هوای احتراق طبق این فصل، فقط مختص دستگاه های گازسوز بوده و چنانچه اختلافی با مبحث چهاردهم مقررات ملی ساختمان داشته باشد، باید الزامات این مبحث رعایت شود.

1-4-5-17 تأمین هوای احتراق از طریق یک دریچه باز ثابت

1-1-4-5-17 در این روش باید فضای محل نصب دستگاه گازسوز مجاور فضای آزاد خارج از ساختمان باشد تا امکان دریافت هوا به صورت مستقیم از فضای آزاد خارج وجود داشته باشد.

2-1-4-5-17 یک دریچه باز دایمی و ثابت که به صورت مستقیم با هوای آزاد خارج از ساختمان ارتباط داشته باشد باید روی جدار مشترک بین فضای داخل و فضای مجاور آزاد خارج از ساختمان تعبیه شود.

3-1-4-5-17 بالاترین قسمت این دریچه باید در فاصله 300 میلی متر پایین تر از سقف روی جدار مشترک بین فضای داخل و فضای آزاد خارج از ساختمان باشد.

4-1-4-5-17 حداقل سطح آزاد دریچه باید برابر با 100 میلی متر مربع به ازای هر 117 کیلو کالری بر ساعت ارزش حرارتی ناخالص گاز ورودی به دستگاه های گازسوز باشد.

5-1-4-5-17 در دریچه های با مقطع مستطیل اندازه ضلع کوچک نباید کمتر از 80 میلی متر₃ باشد.

6-1-4-5-17 سطح آزاد این دریچه نباید کمتر از مجموع مساحت مجرای دودکش های دستگاه های گازسوز با دودکش نصب شده در محل باشد. در صورت کوچک تر بودن سطح محاسبه شده بر مبنای مندرجات این مبحث باید دریچه تا حدی بزرگ تر در نظر گرفته شود تا سطح آزاد آن حداقل برابر مجموع سطح مقطع دودکش های دستگاه های گازسوز شود.

7-1-4-5-17 در این روش ارتباط دریچه توسط کانال به فضای آزاد خارج از ساختمان مجاز نیست.

_{1. از فضاهایی مانند نوگیری و یا سیو در صورتی می توان هوا را دریافت کرد که با فضای آزاد خارج از ساختمان ارتباط مستقیم و دایمی داشته و هیچ گونه پنجره و شیشه مسدود کننده ای نداشته باشند.}

_{2. یک اینچ مربع به ازای هر 200 میلی متر بر ساعت.}