نشریه ۵۵ – جلد ۶: عایق کاری

مقدمه

این فصل شامل چهار بخش عایق کاری رطوبتی ساختمان، عایق کاری حرارتی پوسته خارجی ساختمان، عایق کاری صوتی و عایق کاری در برابر تابش های الکترومغناطیسی است. با آن که فصل مشترک این عایق کاری ها جلوگیری یا کاهش نفوذ عامل خارجی به ساختمان یا جزیی از آن است ولی تفاوت های بسیار زیادی در ماهیت، اصول، مصالح و روش های اجرایی دارند. بنابراین لازم است به هر یک از بخش های یاد شده به طور جداگانه با زیر فصل های مربوط پرداخته شود که از این نظر با سایر فصل های این ضابطه تفاوت دارد.

• عایق کاری رطوبتی کاربرد مواد و مصالحی است که برای جلوگیری از نفوذ آب و رطوبت به ساختمان مورد استفاده قرار می گیرند. عایق رطوبتی قیری پیش ساخته غشای نیمه انعطاف پذیر پیوسته ای شامل لایه های متناوب قیر و نمد (ورق پشم شیشه یا منسوج پلیمری یا هر دو) است و ممکن است با رویه سنگدانه معدنی، فویل آلومینیم یا سایر ورق ها روکش شود. لایه یا لایه های تقویت کننده باعث یکنواخت ساختن خصوصیات عایق رطوبتی در سرتاسر آن و افزایش مقاومت کششی می شود.
• عایق کاری حرارتی معمولاً به استفاده از عایق حرارتی مناسب با طراحی مناسب در ساختمان ها جهت کاهش انتقال گرما از پوسته خارجی برای کاهش اتلاف یا کسب گرما گفته می شود. انتقال گرما به دلیل اختلاف دمای داخل و خارج ایجاد می شود. گرما با انتقال از طریق سقف، دیوارها، کف، پنجره ها و درها از بین می رود یا کسب می شود. این نه تنها باعث افزایش بار در سیستم HVAC و در نتیجه اتلاف انرژی بیشتر می شود بلکه باعث کاهش آسایش حرارتی افراد در ساختمان می شود. عایق حرارتی در ساختمان عامل مهمی در دستیابی به آسایش حرارتی برای ساکنان آن است.
• عایق کاری صوتی استفاده از سازه ها و مصالح طراحی شده برای کاهش انتقال صدا از یک اتاق یا منطقه ساختمان به اتاق یا منطقه دیگر یا از خارج ساختمان به داخل آن است که از تعداد زیادی عوامل مستقل و وابسته به هم تاثیر می گیرد. این عوامل در تمام مراحل طراحی و ساخت دخالت دارند از ابتدای مراحل احداث ساختمان شامل انتخاب ساختگاه، انتخاب محل قرارگیری ساختمان در ساختگاه و حتی ترتیب و استقرار فضاهای داخلی ساختمان باید تأثیر مسایل آکوستیکی را در نظر گرفت.
• عایق کاری پرتو محافظت از افراد در برابر اثرات مضر قرار گرفتن در معرض اشعه یونیزان و وسایل دستیابی به این هدف است. عایق تابش الکترومغناطیسی سپری در برابر پرتو ایکس (فوتون هایی با انرژی بالا با طول موج کوتاه و در نتیجه فرکانس بسیار زیاد) است. سپر مؤثر در برابر پرتو X در بیشتر موارد بر اساس استفاده از موادی با دو خاصیت چگالی و عدد اتمی زیاد قرار دارد.

۱-۱۰- عایق کاری رطوبتی

۱-۱-۱۰- کلیات

۱-۱-۱-۱۰- هدف و دامنه کاربرد

هدف از تدوین این بخش ارائه روش های عایق کاری رطوبتی و نم بندی ساختمان است تا محافظت کامل بنا و محتویات آن در برابر رطوبت به عمل آمده و شرایط مناسب برای ساکنان ساختمان تأمین شود. دامنه کاربرد این بخش عایق کاری رطوبتی ساختمان های مسکونی، صنعتی، اداری، هتل ها، مراکز آموزشی، بهداشتی درمانی، مراکز فرهنگی، ورزشی، مراکز تجاری و ترابری است. عایق کاری رطوبتی مورد نظر در ساختمان به عایق کاری در بالای سطح آب های زیرزمینی محدود می شود.

کیفیت و دوام عایق های رطوبتی به سه عامل بستگی دارد: طراحی، مصالح و نحوه اجرا. برای حل بسیاری از مشکلات عایق کاری رطوبتی استفاده از پوشش های پیش ساخته قیری اصلاح شده با مواد پلیمری توصیه می شود. این عایق های رطوبتی از لایه یا لایه های نمد پشم شیشه یا پلی استر یا هر دو تشکیل می شود که به طور متناوب با لایه های قیر به یکدیگر چسبیده اند. تاب کششی زیاد و پایداری در برابر عوامل جوی از مزایای این عایق ها است. استفاده از پلیمر و لاستیک در قیر باعث بهتر شدن خواص آن می شود. بدین ترتیب با افزایش درجه نرمی و کاهش نقطه شکنندگی قیر، دوام پوشش زیاد می گردد.

۲-۱-۱-۱۰- اصطلاحات و تعاریف

• انعطاف پذیری: توانایی خم شدن آزمون های ورق قیری تحت شرایط خاص بدون ترک برداشتن است.
• بام تخت: بام با سطح در معرض اتمسفر با ترازی که بیش از ده درجه نباشد.
• بام سبز: بامی است که به طور جزئی یا به طور کامل از گیاهان و محیط رشد قرار گرفته بر روی عایق رطوبتی پوشیده می شود.
• بخاربند: به هر ماده ای که از نفوذ بخار آب به داخل دیوار، سقف، کف یا بام جلوگیری کند، بخاربند گفته می شود. این ماده معمولاً از یک ورق پلاستیکی یا فویل آلومینیومی تشکیل می گردد.
• بسته بندی شرینک: به نوعی بسته بندی گفته می شود که پوششی از جنس پلاستیک نازک به نام شرینک دور کالا کشیده می شود تا ضمن بسته بندی و نگهداری چند محصول در کنار هم، آن را از موادی چون آب و گرد و خاک محافظت کند.
• دمای خمش در سرما: کمترین دمایی است که در آن آزمون های ورق قیری می توانند حول یک محور مشخص بدون ترک برداشتن خم شوند.
• سامانه بام بدون عایق حرارتی: در یک سامانه بام بدون عایق حرارتی لایه آب بند به طور مستقیم بر روی دال / عرشه قرار می گیرد.
• سامانه بام سرد: در سامانه بام سرد، عایق حرارتی اصلی در زیر دال / عرشه قرار می گیرد و در نتیجه دمای دال / عرشه و لایه آب بند نزدیک به دمای محیط بیرونی می شود.
• سامانه بام گرم: در سامانه بام گرم، عایق حرارتی اصلی در بالای دال / عرشه قرار می گیرد و در نتیجه دمای دال / عرشه نزدیک به دمای فضای داخلی ساختمان است.
• سامانه بام وارونه: در یک سامانه بام وارونه عایق حرارتی اصلی در بالای عایق رطوبتی قرار می گیرد. در نتیجه دمای دال / عرشه و عایق رطوبتی نزدیک به دمای فضای داخلی ساختمان است.
• عایق حرارتی باریک شده: عایق حرارتی با ضخامت کاهش یابنده برای ایجاد یا تقویت زهکشی است.
• غشای تنفسی: لایه ای پیوسته، بسیار نفوذ پذیر در برابر بخار اما غیر قابل نفوذ در برابر هوا که حرکت بخار آب در سازه های بام سرد را اجازه می دهد.
• قیر اکسیده: استفاده مستقیم از قیر پالایشگاهی یا قیر روان در برج که با یا بدون حضور کاتالیزگر در معرض دمای بالا و هوادهی سخت شده است.
• قیر الاستیکی: قیر پالایشگاهی و یا قیر اکسیده که توسط افزودنی های ترموپلاستیک و لاستیک اصلاح شده است.
• قیر پلاستیکی: قیر پالایشگاهی و یا قیر اکسیده که توسط افزودنی های ترکیبات پلی الفین\(\text{polyolefin}\) یا کوپلیمرهای پلی اولفین اصلاح شده است.
• لایه مقاوم در برابر ریشه: در بام سبز لایه ای است که از نفوذ ریشه گیاه به داخل عایق رطوبتی بام جلوگیری می کند.
• مقاومت پارگی: نیروی کششی مورد نیاز جهت پارگی آزمونه نگه داشته شده توسط پین است.
• نم بند: عنوان دیگر عایق رطوبتی است.
• ورق قیری تقویت شده: لایه انعطاف پذیر قیری تولید شده در کارخانه است که با تلفیق یک یا چند بستر داخلی و خارجی به شکل رول آماده مصرف عرضه می شود.

۲-۱-۱۰- مصالح، اجزا و فرآورده های ساختمانی

۱-۲-۱-۱۰- مشخصات و استانداردهای منطبق

ویژگی های انواع عایق های رطوبتی باید مطابق استانداردهای ملی ایران ارائه شده در جدول ۱۰-۱ باشد.

۲-۲-۱-۱۰- ویژگی ها و حدود قابل قبول

مشخصات ظاهری ورق قیری طبق استاندارد ملی ایران شماره ۳۸۸۵ باید عاری از هرگونه عیوب قابل مشاهده مانند سوراخ، چروک، پارگی، لایه لایه شدن و غیریکنواختی در سطح و لبه های آن باشد. ویژگی های ابعادی و جرم واحد سطح و ویژگی های فیزیکی و مکانیکی ورق های قیری نیز باید مطابق استاندارد ملی ۳۸۸۵ باشد. ویژگی های اختیاری مانند عملکرد در برابر آتش، مقاومت برشی اتصال، مقاومت در برابر بار استاتیک و مقاومت در برابر نفوذ ریشه باید مطابق استاندارد ذکر شده باشد.

پوشاندن وجه خارجی عایق با یکی از مواد زیر مجاز است:

• الف - پودر معدنی ریزدانه و سنگدانه های رنگی
• ب - روکش آلومینیمی با ضخامتی بیشتر از ۱۴ میکرون
• پ - روکش پلیمری آلومینیمی با طرح های تزیینی یا ساده

وجه داخلی عایق (وجهی که به سطح کار می چسبد) باید با فیلم پلی اتیلنی یا فیلم پلی پروپیلنی قابل ذوب به وسیله حرارت مشعل پوشیده شود.

۳-۲-۱-۱۰- عدم انطباق ها و اقدامات اصلاحی

عدم تطابق با هر یک از الزامات مقرر در این فصل، زمینه ساز رد محصول عایق رطوبتی است. مردود بودن باید سریع و کتبی به تأمین کننده گزارش شود. برای اطمینان از مطابقت با مشخصات، خریدار باید همان روش آزمایش را که برای محموله مرجوعی انجام شده، برای محموله ای که مجدد ارسال شده به کار برد.

۳-۱-۱۰- ضوابط اجرایی عایق کاری رطوبتی ساختمان

۱-۳-۱-۱۰- جزئیات اجرایی عایق کاری رطوبتی بام شیب دار و سطوح قائم

۱-۱-۳-۱-۱۰- عایق کاری رطوبتی بام های شیبدار با ورق فلزی یا صفحه های سیمانی الیاف دار

هرگاه شیب بام از ۱۶ درجه تجاوز کند، در این صورت بام شیبدار تلقی شده و عایق کاری آن باید تابع شرایط زیر باشد:

• الف - در مناطق بوران خیز که امکان ورود آب به زیر سقف وجود دارد محل درز قطعات پوشش باید با ماستیک مناسبی که به تأیید دستگاه نظارت می رسد، کاملاً آب بندی شود.
• ب - محل برخورد قطعات شیبدار با دیوارهای قائم مانند دیوار همسایه، دیوار دودکش، دست انداز، محل عبور هواروها و دودروها و نظایر آن باید با قطعات فلزی یا ماستیک یا سایر مواد کاملاً درزبندی و آب بندی شوند. توصیه می شود قطعات فلزی از انواع فولاد روی اندود گالوانیزه انتخاب شوند. ماستیک ها و مصالح دیگر باید پیش از استفاده به تصویب دستگاه نظارت برسند.
• پ - محل تخلیه آب به آبروها و ناودان ها باید درزبندی و آب بندی شود.
• ت - کناره های بام باید با ورقه های فلزی پوشانده شده و در انتهای بیرونی به صورت آبچکان اجرا شوند تا از تماس آب با نمای ساختمان جلوگیری شود.

۲-۱-۳-۱-۱۰- عایق کاری رطوبتی بام های شیبدار با عایق رطوبتی قیری

به طور کلی روش های اجرای عایق رطوبتی بر روی بام شیبدار مشابه بام تخت می باشد. با این وجود باید محدودیت های زیر در نظر گرفته شود (همچنین به شکل های ۱۰-۱، ۱۰-۲ و ۱۰-۳ مراجعه شود):

• الف - عایق های رطوبتی قیری تقویت شده باید مقاومت کافی را برای ثابت شدن توسط میخ داشته باشند.
• ب - سطوح پوشش باید در شیب طراحی پایدار باقی بمانند. به این منظور توصیه های داده شده در جدول ۱۰-۲ باید رعایت شود.
• پ - در شیب بیش از ۵ درجه باید از مقاومت در برابر لغزش عایق رطوبتی با اتصال بخشی صرف نظر کرد. در بام های شیب دار هر تخته عایق حرارتی یا تخته های جدا کننده مورد استفاده باید امکان اتصال کامل با عایق رطوبتی پیش ساخته را داشته باشد.
• ت - در شیب بیش از ۵ درجه برای جلوگیری از لغزش عایق رطوبتی قیری لبه های بالایی آن ها باید با استفاده از میخ های گالوانیزه سرپهن با فاصله ۷۵ میلی متر از یکدیگر در دو ردیف و با فاصله ۵۰ میلی متر بین ردیف ها، محکم شوند.
• ث - بر روی زیر لایه هایی که نمی توانند میخ خوردن را بپذیرند زیرکوب چوبی باید با فواصل مطابق با جدول ۱۰-۲ به طور محکم به زیر لایه بچسبد.
• ج - عایق رطوبتی که با مشعل اجرا می شود باید به روش بالا در لبه های بالایی میخ شود.
• چ - برای سامانه های ویژه به عنوان مثال سرد اجرا یا خود چسب باید روش اجرا توسط تولید کننده ارائه شود.
• ح - قیر در برابر تابش شدید خورشید نرم می شود که چسبندگی عایق رطوبتی به زیر لایه را کاهش می دهد. بنابراین در بام های شیب دار با توجه به افزایش خطر لغزش در شیب های بیش از ۵ درجه باید از قیر اتصال دهنده درجه ۱۱۵/۱۵ استفاده شود. استفاده از قیر ۹۵/۲۵ مجاز نمی باشد.

۳-۱-۳-۱-۱۰- عایق کاری رطوبتی سطوح قائم با عایق رطوبتی قیری

بالا آمدگی یا ازاره بین ۱۵۰ و ۲۵۰ میلی متر ارتفاع بالای سطح بام تمام شده به نگهدارنده مکانیکی نیاز ندارد. بالا آمدگی های بیش از ۲۵۰ میلی متر ارتفاع باید به عنوان اجرای پوشش بام قائم در نظر گرفته شوند و لازم است عایق رطوبتی در لبه بالایی به طور مکانیکی متصل شود. با توجه به مشخصات فنی استفاده از روش میخکوبی لبه بالایی و یا روش های تثبیت جایگزین با تأیید دستگاه نظارت مجاز می باشد.

استفاده از عایق های رطوبتی اصلاح شده با اتکتیک پلی پروپیلن\(\text{atactic polypropylene (APP)}\) با استفاده از مشعل به علت دارا بودن مقاومت کافی در برابر لغزش به شرط رعایت توصیه های تولید کننده مجاز است.

۴-۱-۳-۱-۱۰- جزئیات اجرایی آب بندی بام های شیب دار و سطوح قائم

عایق رطوبتی قیری مسلح باید بر روی خط شیب قرار داده شود و در قسمت بالای رول میخ کوبی شود. لبه های وسطی عایق رطوبتی باید به صورت یک در میان و با فاصله گذاری بین تخته های چوبی پشت بند و حداکثر طول های عایق رطوبتی که در شکل ۱۰-۱، شکل ۱۰-۲ و شکل ۱۰-۳ و جدول ۱۰-۲ نشان داده شده اجرا شود. به این منظور باید تخته های چوبی پشت بند اضافی با اتصال مکانیکی استفاده گردد. برای مقاومت در برابر فشار برکننده باد اتصال مکانیکی عایق حرارتی مورد نیاز است. تمام ورق های عایق رطوبتی باید در لبه ها و پیش آمدگی های کناره بام میخ کوبی شوند.

۵-۱-۳-۱-۱۰- جزئیات اجرایی آب بندی بام های تخت

آرایش کلی جزئیات اجرایی و اصولی که باید در آبروها، کناره ها، رایزرها، جان پناه ها و درزهای انبساط اجرا شود در شکل ۱۰-۴ نشان داده شده است. جزئیات اجرایی بیشتر در شکل های ۱۰-۵ تا ۱۰-۱۶ آمده است. به این منظور باید به جزئیات ذیل توجه کرد:

• الف - یکپارچگی اجرای جزئیات بستگی به هم پوشانی مناسب لایه های متوالی عایق رطوبتی قیری مسلح دارد. در مواردی که از درز پوش های فلزی جداگانه استفاده می شود درز پوش ها باید مطابق با آیین نامه ها یا دستورالعمل هایی که توسط مشاور برای مصالح مورد استفاده تعیین می شود نصب شوند.
• ب - برای وضوح و سادگی پوشش های سطحی به جز در مورد بام وارونه حذف شده است (شکل ۱۰-۶).
• ج - سامانه عایق رطوبتی به صورت دو لایه نشان داده شده است. این سامانه می تواند بسته به روش متصل شدن به زیر لایه، نوع مواد عایق حرارتی یا عایق رطوبتی و غیره متفاوت باشد.
• د - ضخامت لایه های عایق حرارتی و اجزای دیگر تنها نشان دهنده است و مقیاس آن ها نباید در نظر گرفته شود. ابعاد واقعی به ویژگی طراحی بستگی دارد.
• ه - پیکربندی لبه ها به جهت رول، توالی قرارگیری لایه ها و جزئیات اجرایی ویژه بستگی دارد.

۶-۱-۳-۱-۱۰- اجرای عایق کاری رطوبتی قیری مسلح

در زمان اجرای پوشش بام عایق رطوبتی قیری مسلح نباید در برابر یخبندان، باران، برف، باد شدید یا دمای زیاد قرار گیرد. لایه های پوشش بام متوالی باید با حداقل تأخیر قرار داده شوند. برای سامانه های سرد اجرا رهنمودهای تولید کننده باید دنبال شود.

هر زیرآیند برای اجرای پوشش بام عایق رطوبتی قیری مسلح باید خشک و بدون گرد و غبار، زباله، خمیدگی، چربی، نوک میخ، سوراخ و تکه های ملات یا هر وسیله تیز باشد. روکش آستر باید به وسیله برس زدن، غلطک زدن یا پاشش به طور مناسب اجرا شود و همه سطح زیر کار را بپوشاند. تمام مواد فرار موجود در اندود آستر قبل از اعمال لایه بعدی باید خشک شوند. برای عایق های رطوبتی خود چسب اندودهای ویژه ای مورد نیاز هستند.

آبروها باید همیشه بر عرشه بام نصب و به طور محکم به آن متصل شوند تا از حرکت متفاوت آبرو و عایق رطوبتی قیری جلوگیری شود. هنگام بتن ریزی درجا آبروها باید به طور محکم و دقیق در وضعیت نهایی خود قرار گیرند. در یک بام با عرشه چوبی یا عرشه فلزی توصیه می شود از یک پانل باربر پیش ساخته (ورق) برای تقویت آبرو بام و محکم شدن آن به عرشه استفاده شود. به این ترتیب بار بر روی منطقه بزرگی از پوشش بام منتقل خواهد شد. اگر انجام عملیات به این روش امکان پذیر نباشد برای حفظ آن در محل باید از پیچ های ثابت کننده استفاده شود. اگر تثبیت آبرو در زمان نصب عملی نباشد، آبرو باید به طور موقت پوشانده شود تا از ورود زباله به ناودان جلوگیری گردد.

هنگام نصب لایه کنترل بخار (VCL) باید یکپارچگی آن بدون آنکه هیچ خرابی قبل از کاربرد تخته های عایق حرارتی ایجاد شده باشد حفظ شود.

تخته های عایق حرارتی باید با درزهای آجرچین قرار بگیرند تا از حفاظت لبه ها و کاملاً لب به لب قرار گرفتن آن ها اطمینان حاصل شود. برای عایق حرارتی که قرار است در عرشه فلزی به کار رود توصیه های تولید کننده تخته عایق حرارتی باید رعایت شود. جانمایی تخته های عایق حرارتی از اهمیت بسیاری برخوردار است. هنگام تثبیت مکانیکی عایق حرارتی، نوع، تعداد و تناوب دفعات تثبیت باید مطابق با مشخصات فنی باشد. چسب های سرد استفاده شده برای اتصال عایق حرارتی بام باید با عایق سازگار باشند و مطابق دستور العمل تولید کننده نصب شوند. کاربرد قیر داغ باید باعث اتصال کامل شود. دمای قیر برای اطمینان از اتصال بدون ایجاد آسیب در تخته عایق حرارتی باید به میزان کافی باشد.

اتصال کامل پوشش بام عایق رطوبتی قیری مسلح با ریختن آمیخته قیری داغ بر روی زیرآیند (زیرکار) و سپس باز کردن رول عایق رطوبتی بر روی آن به دست می آید. مراحل کامل اجرا باید به شرح زیر باشد:

• الف - عایق رطوبتی قیری مسلح در محل باز شده و در طول برش داده شود.
• ب - عایق رطوبتی قیری مسلح برای بخشی از طول آن (تقریباً ۵۰ درصد) به پشت باز شود.
• پ - آمیخته قیری داغ را بر روی زیر لایه درست در جلوی رول ریخته شود.
• ت - پوشش بام عایق رطوبتی قیری باید بلافاصله در داخل آمیخته قیری داغ با استفاده از فشار کافی برای اطمینان از گسترش آمیخته قیری باز شود. در محل کار باید آمیخته قیری کافی برای اطمینان از این که مقدار کمی در هر لبه رول بیرون زده می شود وجود داشته باشد.
• ث - از یک میله با تیغه پهن باید برای پهن کردن ترکیبات اضافی در لبه های عایق رطوبتی قیری استفاده شود.
• ج - بخش دیگر طول باید از پشت باز و مراحل قبل دوباره تکرار شود.

میزان قیر تقریبی مورد استفاده در این روش برابر با ۱۰۰ کیلوگرم برای هر متر مربع می باشد و میزان دقیق آن با توجه به زیرآیند می تواند متفاوت باشد.

به منظور پیوند کامل پوشش بام عایق رطوبتی قیری مسلح با استفاده از فعال سازی پوشش سطح زیرین عایق رطوبتی از مشعل گازی استفاده می گردد. بدین منظور مراحل اجرا باید به شرح زیر باشد:

• الف - عایق رطوبتی قیری مسلح در محل باز و در طول برش داده شود.
• ب - عایق رطوبتی قیری برای بخشی از طول آن (تقریباً ۵۰ درصد) به پشت باز گردد.
• پ - گرما به وسیله مشعل در منطقه بین رول و زیرآیند فعال شود. پوشش گرم شده باید در جلو رول به سمت پایین جریان یابد تا رشته ای پیوسته از پوشش مذاب را در عرض کامل عایق رطوبتی فراهم کند. رول باید همراه با اعمال فشار به طرف پایین باز شود.
• ت - رول با دست به جلو فشار داده یا به کمک یک دستگاه رول بازکن در طول کشیده شود.
• ث - باقی مانده رول را به پشت باز کرده و مرحله پ تکرار شود.

اتصال سرد پوشش بام عایق رطوبتی قیری مسلح با به کار بردن ماده متصل کننده سرد بر روی زیرآیند و سپس باز کردن رول عایق رطوبتی قیری بر روی آن به دست می آید. مراحل کامل اجرا باید به شرح زیر باشد:

• الف - عایق رطوبتی قیری مسلح در محل باز و در طول برش داده شود.
• ب - یک خط با نشان گذار گچی در اطراف عایق رطوبتی برای ماده متصل کننده سرد ترسیم گردد.
• پ - بخشی از طول عایق رطوبتی قیری (تقریباً ۵۰ درصد) به پشت باز شود.
• ت - چسب سرد با توجه به دستورالعمل های تولید کننده با مقدار توصیه شده پوشش اعمال شود.
• ث - عایق رطوبتی با فشار به سمت پایین بر روی چسب باز و از محبوس شدن هوا جلوگیری شود.
• ج - بخش دیگر عایق رطوبتی به پشت باز و مراحل ت و ث مجدداً تکرار شود.

چسب باید با استفاده از برس، ماله یا ماله دندانه دار برای پوشش کامل ناحیه مورد نیاز پهن شود تا اتصال مورد نیاز به دست آید. تجهیزات کاربردی ویژه باید مطابق با دستورالعمل تولید کننده مورد استفاده قرار گیرد.

پیوند کامل پوشش بام عایق رطوبتی قیری مسلح خود چسب با جدا کردن فیلم پشت عایق رطوبتی در حالی که عایق رطوبتی بر روی زیر لایه باز می شود به دست می آید. مراحل کامل اجرا باید به شرح زیر باشد:

• الف - عایق رطوبتی قیری مسلح در محل باز و در طول برش داده شود.
• ب - بخشی از طول عایق رطوبتی قیری (تقریباً ۵۰ درصد) به پشت باز گردد.
• پ - فیلم پشت عایق رطوبتی به دقت بریده و از عایق جدا شود.
• ت - لبه پیشانی فیلم پشت عایق جدا و زیر رول چرخانده شده تا باقی مانده فیلم آزاد گردد.
• ث - عایق رطوبتی رو به جلو باز به سوی پایین و خارج فشرده گردد تا از حبس نشدن هوا در داخل اطمینان حاصل شود.
• ج - بخش دیگر عایق رطوبتی به پشت به طرف لبه فیلم جدا کننده باز شود.
• چ - باقی مانده فیلم عایق رطوبتی در حالی که رول به جلو فشار داده می شود باید جدا شود. سپس به سمت پایین و خارج فشرده گردد تا از محبوس نبودن هوایی در آن، اطمینان حاصل شود.
• ح - در تکمیل کار از یک جارو یا غلتک نرم برای فشردن کل ناحیه استفاده شود.

اتصال مکانیکی پوشش بام عایق رطوبتی قیری مسلح با استفاده از یک ورق و پیچ اتصال که از طریق عایق رطوبتی قیری به داخل زیر لایه می رسد به دست می آید. نحوه گستردگی عایق رطوبتی به نوع سامانه، نوع عرشه و الزامات اتصال بستگی دارد. مشخصات فنی باید توسط مشاور ارائه گردد.

درزهای هم پوشانده در عایق کاری رطوبتی قیری مسلح بام معمولاً نباید کمتر از ۷۵ میلی متر یا مطابق مشخصات فنی مربوط باشد و باید کاملاً آب بند باشد.

در سامانه های چند لایه طول رول های متوالی عایق رطوبتی باید در یک جهت اما با فاصله بین لایه ها قرار داده شود تا از افزایش ضخامت بیش از حد در هم پوشانی کناری و بالایی جلوگیری شود (شکل ۱۰-۱۷).

عایق های رطوبتی با رویه معدنی معمولاً یک لبه همپوشانی مشخص در امتداد لبه طولی دارند. برای ایمنی کامل درز هم پوشانی عایق های رطوبتی با رویه معدنی باید از روش های پرداخت زیر استفاده شود:

• الف - ناحیه ای که دو لبه عرضی و یا جایی که جزئیات نیاز به اتصال بر روی سطح رویه معدنی دارد باید با برس زدن از مواد معدنی و یا دانه های سست پاک شود.
• ب - منطقه هم پوشانی باید گرم شود تا پیوند قیر به قیر ایجاد گردد و اطمینان حاصل شود که اتصال کامل به دست آمده است. عدم اطمینان از آب بندی کامل می تواند به نفوذ مویینه آب منجر شود.

کاربردهای قیر داغ نیاز به یک لبه پرداخت شده تمیز دارد. این می تواند با برس زدن یک ماده اتصال دهنده در مجاورت عایق رطوبتی نزدیک به حاشیه قبل از به کارگیری قیر داغ به دست آید. مازاد قیر ریخته شده در این ناحیه را می توان به وسیله خنک کردن، تراشیدن و لایه برداری قیر اضافی از لبه برداشت و جدا کرد. باید دقت کرد تا اطمینان حاصل شود که هیچ ماده آزاد شده ای به زیر لبه نرود و هنگام تراشیدن قیر اضافی عایق رطوبتی آسیب نبیند.

هنگام استفاده از مشعل با کنترل خوب جریان قیر در درزهای هم پوشانی یک باریکه از پوشش باید در امتداد هر درز هم پوشانی بیرون بزند و در جای خود باقی بماند. در صورت لزوم می توان با اضافه کردن سریع دانه های معدنی اضافی آن را مرتب کرد.

چسب باید بر اساس دستورالعمل های تثبیت تولید کننده در منطقه هم پوشانی درز گسترده شود. باید توجه نمود بعضی از چسب ها قبل از آن که به عایق رطوبتی زده شود نیاز به زمان آزاد دارند. در این خصوص باید به دستورالعمل مصرف که توسط تولید کننده ارائه می شود توجه کرد. چسب باید فقط به مقدار کافی به یک ناحیه قابل کنترل اعمال شود.

توالی کار برای هر لایه باید از انتهای شیب شروع شود. تمام کارهای شیبدار و تمام کارهای قائم باید مطابق با ویژگی ها به طور مکانیکی تثبیت شوند. توجه ویژه در تنظیم لبه ها به منظور اطمینان از انطباق با مقررات تثبیت لازم است. علاوه بر این در ارتفاع بالاتر از ۲۵۰ میلی متر باید لایه ها در طول لبه بالایی به طور مکانیکی تثبیت شوند. هنگامی که پوشش بام عایق رطوبتی قیری مسلح بر روی بام های شیبدار اجرا می شود لایه های متوالی باید قبل از میخکوبی از پایین به بالای شیب اجرا شوند تا امنیت بیشتری در برابر لغزش ایجاد شود.

در جایی که مشخصات فنی اجرای محافظ سطح را الزام می کند محافظ سطح باید به محض این که پوشش بام عایق رطوبتی قیری به طور کامل مسلح شد اعمال شود. محافظ سطح می تواند شامل سنگدانه در آمیزه قیری، دال های بتنی پیش ساخته پیاده رو، موزاییک، سفال های اختصاصی بام در ترکیب با چسباننده، عایق کاری حرارتی و بالاست یا عایق با یک روکش یکپارچه باشد. قبل از استفاده از محافظ سطح چسبیده سطح بام باید کاملاً خشک و بدون خاک باشد. باید دقت شود که وزن کل پوشش از حد مجاز بارگذاری بام بیشتر نشود.

تخته های عایق حرارتی باید برای به حداقل رساندن برش ها تنظیم شوند. باید از به کار بردن قطعات بریده شده کوچک در پیرامون اجتناب شود. تخته ها باید به شکل آجرچین قرار داده شده و منسوج فیلتر باید در صورت الزام قرار گیرد. محافظ های شن قبل از قرار دادن بالاست باید در محل خود در همه خروجی های بام قرار داده شوند. تخته های مقیاس باید مطابق با عمق مشخص شده روی بام قرار گیرند و بالاست بین آن ها قرار داده شود. عمق صحیح بالاست باید با حرکت یک خط کش بر روی تخته های مقیاس تراز شود.

۷-۱-۳-۱-۱۰- عایق کاری رطوبتی بام

• الف - اجرای عایق کاری رطوبتی به هنگام بارندگی مجاز نیست. پیش از اجرا سطح کار باید کاملاً خشک شده باشد.
• ب - اجرای عایق کاری رطوبتی بر روی سطوح مرطوب مجاز نیست. پیش از اجرا سطح باید کاملاً خشک باشد.
• پ - اجرای عایق کاری رطوبتی نباید در دمای کمتر از ۴۰ درجه سلسیوس انجام شود.
• ت - راه رفتن روی سطوح عایق کاری شده باید با احتیاط و با استفاده از کفش های بدون میخ انجام شود. در صورتی که کفش مخصوص در دسترس نباشد می توان با یک قطعه گونی زیر و روی کفش های عادی را پوشاند و از آن ها استفاده کرد.
• ث - از افتادن اشیا بر روی سطوح عایق کاری شده باید جداً جلوگیری نمود و بهتر است در کارگاه پس از اجرای عایق رطوبتی پوشش محافظ روی آن اجرا گردد.
• ج - سطوحی را که از پیش کاملاً تمیز و خشک شده اند باید با پرایمر یا مشتقات قیری آغشته کرد. به ازای هر متر مربع سطح باید حداقل ۲۸۰ گرم مشتق قیری محلول در حلال نفتی روی سطح اجرا گردد.
• چ - شعله مشعل باید به صورتی تنظیم شود که پرایمر و قشر قیر به طور همزمان روی عایق رطوبتی به حالت مذاب در آیند. زاویه شعله نسبت به سطح کار باید حدود ۴۵ درجه باشد.
• ح - اگر سطح عایق رطوبتی به سطح کار کاملاً چسبیده نباشد لبه ها و انتهای عایق رطوبتی باید مجدداً حرارت داده شود تا قشر قیری عایق مذاب شده و روی سطح کار بچسبد.
• خ - انتهای رول باید به کمک ماله به سطح کار داده جوش شود. البته توصیه می شود به جای شعله گیری روی عایق رطوبتی، ماله گرم گردد.
• د - در نصب رول های بعدی ضمن رعایت مراحل فوق لازم است حداقل ۱۰ سانتی متر همپوشانی در طول عایق وجود داشته باشد.
• ذ - ناحیه هم پوشانی عایق های رطوبتی باید به دقت جوشکاری شوند به نحوی که سطح بین دو عایق کاملاً صاف و یکنواخت گردد و ایجاد لبه ننماید.
• ر - در مواردی که عملیات پوشش دهی سطح کار با عایق رطوبتی بیش از یک روز کاری به طول می انجامد، سطح کار باید برای ادامه نصب عایق رطوبتی بعدی خشک و تمیز نگه داشته شود.
• ز - لایه های عایق رطوبتی باید از هر طرف حداقل ده سانتی متر همدیگر را بپوشانند. در همپوشانی لایه ها باید دقت نمود که لایه های رویی در سمتی قرار گیرند که مطابق شیب بندی انجام شده آب از روی آن ها به سمت لایه زیری سرازیر گردد.

هنگامی که عایق کاری رطوبتی در بیش از یک لایه انجام می شود لایه های متوالی عایق باید عمود برهم به صورت شطرنجی قرار گیرند. هر لایه از عایق کاری رطوبتی پس از تکمیل و پیش از شروع لایه بعدی باید مورد بازدید و تأیید دستگاه نظارت قرار گیرد. سطوح عایق کاری شده باید در هنگام اجرای کارهای ساختمانی از هر گونه آسیب و رویارویی با عوامل مضر و مواد خورنده محافظت گردند و چنانچه صدمه ای دیده اند تعویض شوند.

• س - سطوح عایق کاری شده باید پس از تکمیل با لایه محافظ پوشانده شوند.
• ش - ایجاد زیرسازی مناسب برای انجام عایق کاری رطوبتی ضروری است.
• ص - پس از ایجاد شیب جزئی بین ۱ تا ۳ درصد با بتن سبک، پوکه و نظایر این ها باید زیرسازی عایق کاری رطوبتی بام با اندود ماسه سیمان نرم به نسبت ۳: ۱ یا با ماسه آسفالت نرم به ضخامت ۱٫۵ تا ۲ سانتی متر انجام شود و سطح آن کاملاً صاف گردد. سطوح زیر عایق کاری رطوبتی باید کاملاً محکم، صاف و تمیز باشند.
• ض - لایه های عایق قائم دیوارهای دست انداز پیرامون بام، دور محل عبور کانال های کولر، هواکش ها، دودکش ها و لوله های تأسیسات و مانند این ها را باید حداقل ۳۰ سانتی متر بالاتر از سطح بام اجرا سپس لایه محافظ عایق رطوبتی روی آن ها را اجرا کرد. برای جلوگیری از تماس لایه های عایق قائم با سطوح گرم و دودکش ها باید قبل از عایق کاری دور دودکش ها را با یک لایه عایق حرارتی یا مصالح مجوف پوشاند و سپس اقدام به عایق کاری رطوبتی قائم نمود.

۸-۱-۳-۱-۱۰- عایق کاری رطوبتی تراس ها و بالکن ها

روش اجرا مشابه روش عایق کاری رطوبتی بام می باشد. همچنین نکات ذیل نیز باید رعایت شود:

• الف - در لبه های بالکن و تراس در نقاطی که به جای دیوار جان پناه نرده پیش بینی شده است باید ماهیچه ای از ملات سیمان ۱:۳ به ضخامت حداقل ۵ سانتی متر ایجاد و عایق کاری روی آن اجرا شود.
• ب - عایق کاری محل لگنچه ناودان باید با دقت کافی انجام گیرد و در این محل لایه اول عایق باید تا داخل لوله آبرو ناودان اجرا شود. سپس کف خوابی به ابعاد حداقل ۵۰ در ۵۰ سانتی متر از ورق مسی یا فولاد گالوانیزه بر روی این لایه عایق قرار داده شود. لایه های بعدی عایق روی این کف خواب اجرا و تا داخل لوله کف خواب ادامه یابد. در آخر صافی آب رو بر روی لایه انتهایی قرار داده شود. چنانچه محل ناودان در گوشه بالکن و تراس قرار گیرد کف خواب باید شکل هندسی مناسبی داشته و در محل برخورد با دست انداز یا دیوار دارای لبه های قائم قرار گیرد.

۹-۱-۳-۱-۱۰- عایق کاری رطوبتی شالوده ها

نکات اجرایی این بخش مشابه با ۱۰-۱-۳-۱-۷ می باشد.

۱۰-۱-۳-۱-۱۰- عایق کاری رطوبتی دیوار زیرزمین

عایق کاری دیوار زیرزمین با عایق های رطوبتی پیش ساخته باید در سطح خارجی دیوار زیرزمین و همانند عایق کاری رطوبتی شالوده ساختمان همراه با آن و به صورت یکپارچه انجام شود.

۱۱-۱-۳-۱-۱۰- عایق کاری رطوبتی کف آشپزخانه، سرویس های بهداشتی و فضاهای مشابه

نحوه عایق کاری این فضاها با عایق های رطوبتی پیش ساخته همانند عایق کاری رطوبتی بام (بند ۱۰-۱-۳-۱-۷) است. با این تفاوت که عایق کاری قائم پای دیوارها باید تا ۳۰ سانتی متر بالاتر از بالاترین نقطه ای که امکان ریزش آب و تجمع آن وجود دارد مانند لبه وان و زیر دوش انجام پذیرد. در محل کف شور آشپزخانه و حمام و محل نصب کاسه توالت باید دقت شود که لایه عایق رطوبتی تا داخل لوله فاضلاب امتداد یابد و سپس نسبت به نصب لوازم بهداشتی اقدام گردد. کف حمام، آشپزخانه، توالت و فضاهای مشابه باید به سمت کف شور و کاسه توالت به منظور تخلیه آب هایی که احتمالاً در کف جاری می شود، شیب بندی گردد.

۱۲-۱-۶-۱-۱۰- عایق کاری رطوبتی کف پارکینگ در طبقات

در مواردی که کف پارکینگ در طبقات شسته می شود، عایق کاری رطوبتی آن الزامی است. عایق کاری رطوبتی این کف ها همانند سایر کف ها است. فقط باید توجه داشت که لایه های عایق در کف پارکینگ ها زیر فشار بیشتری قرار می گیرد. لذا توصیه می شود دو لایه عایق رطوبتی عمود بر هم (شطرنجی) برای عایق کاری رطوبتی آن ها استفاده شود.

۴-۱-۱۰- کنترل کیفیت و نظارت

۱-۴-۱-۱۰- معرفی آزمون ها

استاندارد روش های آزمون تعیین کیفیت عایق های رطوبتی و روش نصب در جدول ۱۰-۳ ارائه شده است.

۲-۴-۱-۱۰- تواتر و برنامه انجام آزمون ها

حداقل باید یک نمونه برای هر بام جداگانه به علاوه یک نمونه برای هر ۱۰۰۰ متر مربع به طور اتفاقی برداشته و تحت آزمون های استاندارد قرار داده شوند. نتایج به دست آمده با ویژگی های استاندارد مربوط مقایسه شده و بررسی نهایی به عمل آید.

۳-۴-۱-۱۰- برنامه کنترل کیفیت و پذیرش

برای کنترل کیفیت و پذیریش عایق رطوبتی قیری انعطاف پذیر مطابق با استاندارد ملی ایران شماره ۳۸۸۵ باید سوابق کنترل کیفیت مشتمل بر سامانه کنترل کیفیت و فعالیت های آزمایشگاه، واحد کنترل کیفیت و واسنجی ابزارهای آزمون بررسی گردد. علاوه بر آن مصالح تحویل شده به کارگاه به شرح زیر کنترل شود:

• الف - مطابقت مقدار مصالح با برگه تحویلی
• ب - مطابقت مصالح با برچسب تولید کننده و کنترل برچسب گذاری صحیح

عدم انطباق باید یادداشت و ترتیبی اتخاذ شود که عایق های رطوبتی غیر منطبق را از کارگاه خارج کنند. در صورت لزوم نمونه های نماینده مصالح باید برای انجام آزمون برداشته شوند.

۱-۳-۴-۱-۱۰- آزمون عایق کاری رطوبتی

پس از اتمام عایق کاری رطوبتی و قبل از اجرای قشر محافظ روی آن باید آزمون آب بندی انجام شود.

• برای سطوح شیبدار توصیه می شود با پاشیدن آب بر روی آن ها و شبیه سازی بارندگی شدید مورد آزمایش قرار داد. چنانچه نقصی در بام پوش وجود داشته باشد معمولاً در فاصله کوتاهی پس از آبپاشی ظاهر شده و از زیر سقف می توان با مشاهده قطرات آب به وجود نقص و محل آن پی برد.
• برای آزمون عایق رطوبتی بام های تخت و کف سرویس ها و نظایر آن باید تمامی آبروها و کفشورها را موقتاً با مصالحی مانند ورقه های پلاستیکی و پارچه کهنه مسدود نمود و روی عایق رطوبتی را به ارتفاع حدود ۵ سانتی متر از بالاترین نقطه آب بست و به مدت ۲۴ ساعت به همین حال نگه داشت. در صورت عدم مشاهده هرگونه نقصی قشر محافظ عایق را می توان اجرا نمود. ولی در صورت بروز نم زدگی در زیر سقف باید محل آن را مطابق دستورالعمل های این فصل تعمیر و مجدداً آزمون را تکرار نمود تا نقص عایق رطوبتی برطرف شود.

۲-۳-۴-۱-۱۰- چک لیست برای بازرسی بام عایق رطوبتی قیری مسلح

بازرسی های منظم نگهداری باید در قالب یک بررسی سیستماتیک از کل بام به منظور ثبت مواردی که نیاز به توجه دارند انجام شود. چک لیست بازرسی زیر برای بام های عایق رطوبتی قیری مسلح قابل استفاده است:

• الف - سطح بام
  • ۱- بخش های لخت در روکش بازتابنده خورشیدی
  • ۲- وجود بخش های سست
  • ۳- تجمع لای یا وجود پوشش گیاهی
  • ۴- عایق حرارتی نمایان در بام های وارونه
  • ۵- وجود مناطق حوضچه مانند
• ب - عایق رطوبتی
  • ۱- تاول زدگی، موجدار شدن، جدا شدگی
  • ۲- ترک ها، شکاف ها، پارگی ها، سوراخ ها
  • ۳- چاله ها، پوست سوسماری شدن
  • ۴- کنده شدگی لبه های متصل نشده
  • ۵- نرم شدگی سطح

در مورد بام هایی که در آن ها عایق رطوبتی پنهان شده (برای مثال به وسیله یک لایه موزاییک یا کفپوش های دیگر یا بام هایی با طراحی عایق رطوبتی محافظت شده (وارونه و بام های سبز) کل منطقه عایق کاری رطوبتی مشمول بازرسی دوره ای نخواهد بود.

• پ - خروجی های آب باران
  • ۱- مسدود شدن
  • ۲- عدم اتصال به عایق رطوبتی
  • ۳- شل شدن در جای خود
• ت - بالا آمدگی
  • ۱- درز پوش های آسیب دیده، جدا شده
  • ۲- عایق رطوبتی شکم داده
  • ۳- شکاف ها، ترک ها، پارگی ها
  • ۴- عایق رطوبتی مهار نشده در ماهیچه
  • ۵- لبه های متصل نشده
  • ۶- طبله

باید از ورود آشغال به آبروها جلوگیری کرد. در تمام کارهای بازسازی و پروژه های جدید نشت آب مجاز نیست و باید با هر وسیله ای از آن جلوگیری شود. ساکنین و یا فضاهای داخلی باید از خطر یا آسیب ناشی از نشت آب محافظت شوند. درزهای هم پوشانی در ورق های عایق رطوبتی مجاور باید طوری اجرا شوند که از جریان آب جلوگیری نکنند.

۳-۳-۴-۱-۱۰- دستیابی به استاندارد مورد نیاز اجرا

برای اطمینان از دستیابی به الزامات مورد نیاز در اجرای عایق رطوبتی باید موارد زیر انجام شود:

• الف - تصمیم های اتخاذ و ثبت شده در مورد طراحی و مشخصات فنی قبل از شروع اجرای پوشش بام به پیمانکار ابلاغ شود ؛
• ب - اهداف طراحی قابل درک و دستیابی در شرایط مشخص باشد ؛
• پ - پوشش بام عایق رطوبتی قیری مسلح فقط باید توسط کارکنان آموزش دیده، دارای دانش خوبی برای کار مورد نظر و صلاحیت اجرایی انجام شود ؛
• ت - کار تحت نظارت قرار گیرد و به طور منظم برای اطمینان از انطباق کنترل شود.

۵-۱-۱۰- ملاحظات ویژه

۱-۵-۱-۱۰- تعمیر و نگهداری

تمام بام ها باید حداقل یک بار در سال بررسی شوند. در حالت ایده آل بازرسی ها باید در هر فصل بهار و پاییز انجام شود تا اثرات سالانه عوامل جوی بررسی شود. بام هایی که در معرض ترازهای بالای آلودگی یا در نزدیکی درختان قرار دارند ممکن است نیاز به بازرسی بیشتر داشته باشند.

هر بازرسی از یک بام باید شامل داخل ساختمان برای نشانه های نفوذ آب یا میعان باشد. در خارج از ساختمان ساخت و ساز مجاور نیز که می تواند عملکرد بام را تحت تاثیر قرار دهد باید بررسی شود. تعمیرات باید تنها پس از این که نوع و گستردگی نقص و علت اصلی آن شناسایی شد انجام شود. هدف تعمیر باید بازگرداندن بام به شرایط اولیه و تضمین عملکرد مداوم آن باشد.

هرگونه حفاظت سطحی که از بین رفته باشد باید بازسازی شود تا تمام عایق رطوبتی را در بر گیرد. درز پوش های شل باید به اندازه کافی ایمن باشند و هر گونه عیب آن ها رفع شود. هر گونه نقص در گشودگی ها باید با دقت اصلاح شود.

تاول ها باید به طور کلی به صورت دست نخورده باقی بمانند ؛ اما اگر حاوی آب باشند یا باعث ایجاد خرابی در عایق رطوبتی شوند باید آن ها را با برش باز کرده و مجدداً چسباند و یک وصله به عرض کامل رول عایق رطوبتی به روی آن چسباند. هرگونه خاک، زباله و گیاهان را باید دور ریخت و تمام بام را تمیز کرد. در مناطق رشد جلبک یا خزه ممکن است استفاده از قارچ کش مناسب مفید باشد.

الف - مرمت بدون نیاز به برکندن عایق کاری قبلی

قبل از اقدام به مرمت باید وضع عایق رطوبتی موجود به لحاظ بار وارده بر آن و قشر محافظ آن مورد بررسی قرار گیرد. همچنین وزن عایق رطوبتی جدید و قشر محافظ آن نیز برآورد و مجموع بارهای زنده و مرده پس از ترمیم در محاسبات ایستایی سقف منظور گردد. چنانچه اعضای باربر ساختمان قادر به تحمل بار اضافی جدید باشند می توان عملیات ترمیمی را بر روی عایق رطوبتی قبلی انجام داد.

اگر لایه محافظی بر روی عایق وجود نداشته باشد نخست سطح عایق باید کاملاً از مواد اضافی و ذرات گرد و غبار تمیز و سپس طبق مشخصات ذکر شده در فوق اقدام به عایق کاری رطوبتی جدید شود.

چنانچه پوشش محافظ عایق رطوبتی از نوع ماسه آسفالت یا موزاییک آسیب دیده باشد ابتدا باید نسبت به کندن ترک ها و درزها و تمیز کردن آن ها اقدام شود. درز بام پوش موزاییک را باید با دوغاب سیمانی پر کرد. ترک های آسفالت را باید با ماسه آسفالت یا در صورت ریز بودن با قیر مایع یا مذاب پر کرد و روی سطح ترمیم شده را با قشری از قیر مذاب اندود کرد.

ب - مرمت به روش برکندن عایق کاری قبلی

در صورتی که بار مرده موجود به حدی باشد که سقف نتواند بار اضافی تحمل کند در این صورت باید عایق کاری رطوبتی قدیم را برچید و عملیات ترمیم را انجام داد.

عایق های رطوبتی را در حین اجرا و در دوره بهره برداری ساختمان باید از شعله آتش، صدمات مکانیکی و حرکات سازه ای و ساختمانی، صدمات شیمیایی معدنی و آلی، ریشه دوانی گیاهان، فشار آب و بخار آب حفظ کرد. سرمای زیاد باعث ترک خوردگی عایق می شود به ویژه اگر از قیر نامناسب که دارای خاصیت آنگمی مطلوب نیست استفاده شده باشد. قیر مورد مصرف در عایق رطوبتی به ویژه در لایه نهایی باید مناسب منطقه انتخاب شود. تابش مستقیم خورشید که دارای پرتو ماورای بنفش است سبب تجزیه مواد قیری و از دست رفتن ویژگی های مطلوب آن ها می شود.

لایه محافظ در سطوح افقی بام می تواند از موزاییک فرش یا حدود ۳ سانتی متر ماسه آسفالت انتخاب گردد. در مناطق گرم تر توصیه می شود از پوشش موزاییک به رنگ روشن استفاده گردد. به هر حال بار مرده ناشی از اجرای هر نوع عایق رطوبتی با قشرهای محافظ آن باید در محاسبات ایستایی منظور گردد. استفاده از پوشش کاهگل در بام نواحی گرم و خشک مشروط بر این که مراقبت مداوم و مستمر در نگاهداری آن منظور گردد و آمد و شد زیادی روی آن صورت نگیرد بدون اشکال است. آجر فرش با ملات گل نیمچه کاه نیز در نواحی گرم و خشک پوشش مطلوبی برای بام های تخت، شیبدار، قوسی و گنبدها به شمار می رود.

در سرویس ها، حمام و آشپزخانه کفپوش و کاشی نقش محافظ عایق رطوبتی را ایفا می کنند. در صورتی که عایق رطوبتی قائم با تیغه نازک، اندود سیمانی، کاشی دیواری یا سرامیک در سرویس ها محافظت شود برای جلوگیری از ترک خوردگی قشر محافظ و جابه جایی آن به ویژه هنگام گرما قبل از پوشش عایق رطوبتی باید از توری سیمی به عنوان نگهدارنده آن استفاده شود.

استفاده از شن ریزدانه برای محافظت عایق رطوبتی بام های تخت که رفت و آمد روی آن ها کم است، مجاز می باشد. در این صورت باید با نصب توری جلو آب رو از ورود دانه های شن به داخل آب رو جلوگیری شود.

برخی عایق های رطوبتی پیش ساخته با قشر نازکی از ماسه نرم یا خرده سنگ ریز به رنگ های متنوع روشن پوشانده می شوند. در این صورت پس از عایق کاری رطوبتی بام نیازی به محافظت عایق رطوبتی وجود ندارد. چنانچه عایق رطوبتی بام با رنگ های مخصوص منعکس کننده نور و گرما پوشانده شود در این حالت نیز اجرای قشر محافظ اضافی روی آن لازم نیست.

برای جلوگیری از سوراخ شدن عایق رطوبتی باید از بارگذاری موضعی زیاد روی آن خودداری شود. از وارد شدن ضربه به آن جلوگیری گردد و ماسه درشت تیز گوشه در ملات مجاور آن مصرف نشود. باید از ریخته شدن مواد شیمیایی مضر به ویژه روغن ها و چربی ها و حلال ها بر روی عایق رطوبتی جلوگیری گردد.

در مناطق مرطوب که امکان رویش گیاهان و رشد خزه و ... وجود دارد باید از سموم علف کش که در فرمولاسیون آن ها مواد مضر برای عایق رطوبتی و پوشش آن وجود نداشته باشد به منظور جلوگیری از رویش گیاهان و رشد خزه و ... استفاده شود.

۲-۵-۱-۱۰- حمل، انتقال و انبارش مصالح

حمل، انتقال و انبارش عایق های رطوبتی باید مطابق استاندارد ملی ایران شماره ۳۸۸۵ و به شرح زیر باشد:

محصول تولید شده نهایی باید به صورت رول بسته بندی شود. رول ها باید محکم پیچیده شده باشند و نوار چسب حداقل در دو ردیف به عرض ۵ سانتی متر باید حداقل نصف محیط رول را در برگرفته باشد. در صورت بسته بندی رول ها به صورت شرینک باید از پوشش شفاف استفاده شود.

رول ها باید به صورت عمودی در انبار سرپوشیده نگهداری شوند. کف انبار باید صاف و دمای آن بین ۵ تا ۳۵ درجه سلسیوس باشد. چنانچه محموله در فضای باز نگهداری شود باید از پالت استفاده گردد و روکش پلی اتیلنی رنگی روی آن کشیده شود. حداکثر مدت زمان مجاز برای نگهداری در فضای باز تنها یک هفته است.

عایق رطوبتی قیری مسلح باید به دقت بر روی سطوح خشک، تمیز نگهداری شود. برای مصالحی که به طور موقت در بیرون کارگاه و یا در بام نگهداری می شوند محافظت مشابهی باید در طول ساخت و ساز در نظر گرفته شود. اگر عایق رطوبتی در طول زمان نگهداری مرطوب شود قبل از اجرا باید کاملاً خشک شود. در غیر این صورت استفاده از آن مجاز نمی باشد. مصالح مرطوب شده که حساس به ضعیف شدن، اعوجاج یا آسیب دیدگی هستند باید جایگزین شوند.

توصیه های ویژه تولید کننده برای انبارش باید رعایت شود. برخی از فراورده های خودچسب اختصاصی ممکن است الزامات نگهداری ویژه ای داشته باشند که باید رعایت شود. اگر مصالح در سطح بام انبار می شود ظرفیت باربری بام باید در نظر گرفته شود.

۶-۱-۱۰- مستندسازی، بایگانی و اسناد پشتیبان

قبل از شروع اجرای هر پروژه در کارگاه باید مستندات کامل به شرح زیر آماده شود:

• الف - اطلاعات کامل در مورد بام شامل همه ملاحظات ایمنی و خطرات مربوط
• ب - جزییات اجرایی دقیق
• پ - ترازها و ابعاد مناطقی نیازمند عایق کاری رطوبتی
• ت - سازه از جمله عرشه بام، وضعیت آن و هر گونه آماده سازی مورد نیاز ؛
• ث - میزان شیب و قرارگیری زهکشی
• ج - وجود هر گونه لایه کنترل بخار
• چ - وجود هر گونه گشودگی، وسایل یا ملحقات
• ح - ترکیب عایق رطوبتی تقویت شده بام پایه قیری، روش اتصال به عرشه بام و نوع حفاظت از سطح
• خ - تمهیدات دسترسی به محل کار ؛
• د - تمهیدات انبارش موقت مصالح و تجهیزات و محل آن شامل محدودیت های بارگذاری بام
• ذ - تدارک داربست، بالابر، نردبان و تجهیزات ایمنی، روشنایی موقت، برق، آب و حفاظت موقت از جمله پیاده رو موقت ؛
• ر - امکانات انتقال ضایعات و مواد مازاد
• ز - الزامات نظارت، بازرسی و آزمون
• ر - الزامات مورد نیاز برای تعمیر و نگهداری آینده

فقط مقدار کافی مصالح برای برآورده کردن نیازهای روزانه باید از انبار خارج شوند و به طور مناسبی در منطقه ای که کار انجام می شود قرار گیرند. آن ها باید بلافاصله قبل از استفاده از بسته بندی خارج شوند و همه مواد بسته بندی باید با دقت دور ریخته شوند.

ابزار و تجهیزات باید تا حد امکان نزدیک به محل کار در دسترس باشند. این امر به ویژه در دیگ های قیر مهم است زیرا مطمئن می سازد که قیر ذوب شده در حداقل فاصله حمل می شود. در نتیجه ایمنی افزایش یافته و افت دما بین دیگ قیر و اجرا کاهش می یابد. مواد سوختی باید از دیگ قیر دور باشند و خاموش کننده ها باید در هر کجا که مشعل ها و چراغ ها در حال استفاده هستند در دسترس باشند.

۲-۱۰- عایق کاری حرارتی

۱-۲-۱۰- کلیات

۱-۱-۲-۱۰- هدف و دامنه کاربرد

هدف از تدوین این بخش ارائه مشخصات فنی عایق کاری حرارتی ساختمان برای تأمین صرفه جویی در مصرف انرژی، ایجاد آسایش حرارتی و شرایط مناسب برای ساکنان ساختمان است. دامنه کاربرد عایق کاری حرارتی پوسته خارجی ساختمان های مسکونی، هتل ها، مراکز آموزشی، بهداشتی درمانی، مراکز فرهنگی، ورزشی، مراکز تجاری، اداری و ترابری است.

عایق کاری حرارتی (گرمابندی) اجزای ساختمان (دیوارهای خارجی، بام و کف) به میزان چشمگیری مانع از اتلاف حرارت در ساختمان و در نتیجه موجب کاهش مصرف سوخت وسایل گرم کننده یا خنک کننده فضاهای داخلی ساختمان می شود. عایق های حرارتی موادی هستند که به منظور کاهش انتقال حرارت به کار می روند. میزان عایق حرارت بودن این مصالح از ترکیب شیمیایی و یا ساختار فیزیکی آن ها ناشی می شود. عایق های حرارتی مورد استفاده در ساختمان باید دارای کیفیت مناسب و استاندارد باشند.

خواص حرارتی این فراورده ها اهمیت زیادی در رسیدن به اهداف عایق کاری حرارتی یعنی جلوگیری از انتقال حرارت دارد. انواع اصلی عایق های حرارتی شامل پشم معدنی (پشم شیشه، پشم سنگ، پشم سرباره)، فوم پلی استایرن، فوم پلی یورتان، فوم پلی اتیلن و فوم الاستومری انعطاف پذیر است.

استفاده از عایق های حرارتی برای محدود کردن میزان انتقال حرارت در اجزای ساختمانی است. سیستم عایق کاری حرارتی باید دو شرط را دارا باشد:

1. مقاومت حرارتی کل پوسته خارجی به همراه عایق حرارتی از حد مشخص شده ای بیشتر باشد.
2. ضریب هدایت حرارتی عایق حرارتی مصرفی از حد مشخص شده ای بیشتر نباشد.

۲-۱-۲-۱۰- اصطلاحات و تعاریف

اصطلاحات و تعاریف مورد استفاده در این بخش به شرح زیر است:

• عایق کاری حرارتی از داخل: به عایق کاری حرارتی اجزای ساختمانی که با افزودن یک لایه عایق حرارتی در سمت داخل صورت می گیرد اتلاق می شود.
• عایق کاری حرارتی از خارج: به عایق کاری حرارتی اجزای ساختمانی که با افزودن یک لایه عایق حرارتی در سمت خارج صورت می گیرد اتلاق می شود.
• عایق کاری حرارتی همگن: نوعی عایق کاری حرارتی است که در آن مصالح ساختمانی مصرف شده اعم از سازه ای و غیر سازه ای در بخش اعظم ضخامت پوسته خارجی (دیوار، سقف، کف) مقاومت حرارتی زیادی داشته باشد.
• مقاومت حرارتی \(R\): نسبت ضخامت لایه به ضریب هدایت حرارتی آن است. مقاومت حرارتی جدار متشکل از چند لایه مساوی با مجموع مقاومت های حرارتی هر یک از لایه ها می باشد. مقاومت حرارتی مشخص کننده قابلیت عایق بودن یک یا چند لایه از پوسته یا کل پوسته از نظر حرارتی است.
• پل حرارتی: نقاطی از ساختمان که به علت ناپیوستگی عایق حرارتی یا کاهش ضخامت لایه ها و یا تغییر مشخصات حرارتی آن ها در پوسته خارجی دارای مقاومت حرارتی کمتری در مقایسه با دیگر قسمت های مجاور هستند که باعث افزایش موضعی میزان انتقال حرارت می گردد.
• پوسته خارجی: تمام سطوح پیرامونی ساختمان اعم از دیوارها، سقف ها، کف ها، بازشوها، سطوح نورگذر و مانند آن ها که از یک طرف با فضای خارج یا فضای کنترل نشده و از طرف دیگر با فضای کنترل شده داخل ساختمان در ارتباط هستند.
• ضریب هدایت حرارت \(\lambda\): مقدار حرارتی که در حالت پایدار در یک ثانیه از یک متر مربع عنصری همگن به ضخامت یک متر در زمانی که اختلاف دمای سطوح دو طرف عنصر برابر یک درجه کلوین است می گذرد.
• لایه بخاربند: لایه ای که در طرف گرم عایق حرارتی در نظر گرفته می شود تا از نفوذ بخار آب به داخل عایق حرارتی با نفوذ پذیری بخار آب زیاد جلوگیری شود.
• عایق حرارتی: ماده ای است که به منظور کاهش انتقال حرارت به کار می رود و خواص عایق کاری حرارتی از ماهیت شیمیایی و یا ساختار فیزیکی آن ناشی می شود.
• پشم معدنی: انواع آن پشم شیشه، پشم سنگ و پشم سرباره است که دارای ماهیت و ظاهر پشم گونه بوده و از شیشه، سنگ یا سرباره مذاب ساخته می شود. این فراورده ها با روکش یا بدون روکش به شکل های پتویی و تخته ای استفاده می شوند. این فراورده ها هم چنین در سامانه های عایق حرارتی پیش ساخته و پانل های مرکب مصرف می شوند.
• فوم های سلولی: پلاستیک هایی که در آن ها چگالی فرآورده در اثر وجود حفره های کوچک متعدد (سلول ها)، کاهش یافته است. این فراورده ها با روکش، پوشش یا بدون آن ها هستند و به شکل های تخته ای یا رولی یا سایر محصولات پیش ساخته تولید می شوند.
• پتویی (رولی): فرآورده عایق حرارتی انعطاف پذیری است که به صورت رول عرضه می شود که ممکن است روکش شده یا مجوف باشد.
• تخته (دال): فرآورده عایق حرارتی صلب یا نیمه صلب با شکل و سطح مقطع مستطیل است که در آن ضخامت یکنواخت و از سایر ابعاد بسیار کوچکتر می باشد. تخته معمولاً نازک تر از دال است.

۲-۲-۱۰- مصالح، اجزا و فرآورده های ساختمانی

۱-۲-۲-۱۰- مشخصات و استانداردهای منطبق

مشخصات انواع فرآورده های عایق کاری حرارتی برای ساختمان باید مطابق استانداردهای مندرج در جدول ۱۰-۴ باشد.

۲-۲-۲-۱۰- ویژگی ها و حدود قابل قبول

عایق های حرارتی مورد استفاده در ساختمان بجز پشم های معدنی باید دارای حداقل مقاومت حرارتی \(0.5\, \text{m}^2 \cdot \text{K}/\text{W}\) و پشم های معدنی باید دارای حداقل مقاومت حرارتی \(0.2\, \text{m}^2 \cdot \text{K}/\text{W}\) باشد. همچنین ضریب هدایت حرارتی تمام عایق های حرارتی باید کمتر از \(0.065\, \text{W}/(\text{m} \cdot \text{K})\) باشد.

اگر عایق حرارتی در معرض رطوبت های نسبی زیاد تا نزدیک ۱۰۰ درصد و اختلاف فشار بخار آب در دو طرف (مانند بام های وارونه و عایق کاری زمینی محافظت نشده) قرار گیرد مقدار جذب آب کوتاه مدت (۲۴ ساعته) به روش غوطه ورسازی جزیی و مقدار جذب آب دراز مدت (۲۸ روزه) به روش غوطه ورسازی کامل نباید از حد مجاز استاندارد ویژگی فرآورده مربوط بیشتر باشد.

در هنگام بهره برداری چنانچه عایق حرارتی به طور مکرر در شرایط دمایی کم و در تماس با آب قرار گیرد (مانند بام های وارونه و عایق کاری زمینی محافظت نشده) باید مقاومت کافی در برابر یخ زدن و آب شدن مکرر را مطابق با استاندارد ویژگی فرآورده مربوط داشته باشد.

در هنگام استفاده از عایق حرارتی در کف یا بام ساختمان عایق حرارتی باید بر اساس کلاس مقاومت فشاری عایق با توجه به بارهای وارده و تنش فشاری در ۱۰ درصد تغییر شکل مطابق با استاندارد ویژگی فرآورده مربوط انتخاب شود.

مقاومت کششی موازی با سطوح عایق های حرارتی الیاف معدنی باید به اندازه ای باشد که فرآورده مقاومت کافی برای تحمل تنش های وارده (حداقل دو برابر وزن کل فرآورده) در حین حمل و بهره برداری داشته باشد.

طراح باید با استناد به روش ارائه شده در راهنمای مبحث ۱۹ و با توجه به سامانه طراحی نفوذ پذیری بخار آب پوسته خارجی را ارزیابی کند و در صورت وجود خطر میعان با پیش بینی لایه بخاربند در محل مناسب آن را برطرف کند.

ویژگی ها و حدود قابل قبول برای تمام فرآورده های عایق کاری حرارتی باید مطابق استاندارد ویژگی فرآورده های مربوط در بند ۱۰-۲-۵-۱ باشد.

۳-۲-۲-۱۰- عدم انطباق ها و اقدامات اصلاحی

تولید کننده مسئول انطباق فرآورده خود با الزامات استاندارد می باشد. ارزیابی و تصدیق پایداری عملکرد (\(\text{Assesment and Verification of Constancy of Performance (AVCP)}\)) عایق ها و کلاس بندی باید مطابق استاندارد ملی ۱۱۰۵۸ انجام شود.

۳-۲-۱۰- ضوابط اجرایی عایق کاری حرارتی ساختمان

۱-۳-۲-۱۰- عایق کاری حرارتی دیوار

۱-۱-۳-۲-۱۰- جزییات اجرایی عایق کاری حرارتی دیوار از داخل

در روش عایق کاری حرارتی دیوار از داخل اینرسی حرارتی جدار به حداقل می رسد. یکی از نکات مهمی که در خصوص عایق کاری حرارتی از داخل حائز اهمیت می باشد پل های حرارتی در محل های تلاقی دیوار خارجی با کف طبقات و تیغه های داخلی است که باید حتماً در محاسبات انتقال حرارت جدارها لحاظ گردد. یکی از روش ها برای کاهش پل های حرارتی در بعضی موارد اقدام به ادامه عایق حرارتی روی جدار تلاقی کننده با دیوار خارجی می باشد.

در صورت در نظر گرفتن روش عایق کاری حرارتی از داخل برای ساختمانی واقع در منطقه ای پر بارش و سردسیر باید تمهیدات لازم برای حصول اطمینان از عدم ورود آب به داخل دیوار و عدم بروز خرابی ناشی از یخ زدن و ذوب شدن لایه های بیرونی آن پیش بینی گردد.

در تمامی جزییات اجرایی در صورت وجود لایه بخاربند باید محل قرارگیری آن بسته به اقلیم منطقه به دقت تعیین شود.

الف - عایق کاری حرارتی با پشم معدنی و زیرسازی چوبی یا فلزی

عایق حرارتی متداول مورد استفاده در این روش از نوع پشم معدنی تخته ای یا پتویی (رولی) است. در صورت استفاده از عایق های پلیمری عملکرد دیوار از نقطه نظر آکوستیک و محافظت در برابر آتش باید پیش از استفاده بررسی و به تأیید دستگاه نظارت رسانده شود.

عایق حرارتی به صورت منقطع اجرا می گردد لذا باید اثر پل های حرارتی بر روی ضریب انتقال حرارت دیوار در نظر گرفته شود و حتی الامکان میزان پل حرارتی کاهش یابد. در صورت اجرای عایق کاری حرارتی به کمک زیرسازی باید هماهنگی لازم بین فاصله محور به محور عناصر زیرسازی با عرض عایق حرارتی وجود داشته باشد تا از افزایش پل های حرارتی جلوگیری شود.

بخاربند مورد استفاده باید از نوعی باشد که در زمان نصب گل میخ دچار پارگی گسترده نشود و از نشت موضعی هوا جلوگیری کند. در همه مناطق به استثنای مناطق گرم و مرطوب لایه بخاربند باید در طرف رو به داخل عایق حرارتی مطابق جزییات ارائه شده در شکل ۱۰-۱۸ اجرا شود. در مناطق گرم و مرطوب بخاربند باید بین دیوار پشتیبان و عایق حرارتی اجرا گردد.

۲-۱-۳-۲-۱۰- عایق کاری حرارتی دیوار از بیرون

در روش عایق کاری حرارتی دیوار از بیرون لایه های داخلی دیوار در برابر اثر عوامل جوی محفوظ می مانند. ولی در عین حال، تأثیر این عوامل بر روی پوشش نهایی نما و عایق حرارتی به طور چشمگیری تشدید می گردد. استفاده از لایه هوای محبوس شده یا تهویه شده بین عایق حرارتی و پوشش نهایی نما توصیه می شود.

در این روش عایق کاری حرارتی نکاتی که باید در خصوص جزئیات اجرایی مختلف رعایت گردد به شرح زیر است:

• رفتار در برابر نیروهای ثقلی و جانبی اعمال شده در زمان بهره برداری از اهمیت ویژه ای برخوردار است و باید مکانیزم های نصب نما به گونه ای باشد که بارهای اعمال شده را به لایه های اصلی دیوار و سازه ساختمان منتقل نماید.
• میزان انبساط و انقباض حرارتی، تغییرات دمایی و همچنین تکانه های حرارتی اعمال شده به پوشش نهایی نمای با عایق از خارج چندین برابر حالت های دیگر است. در نتیجه باید دقت ویژه ای در انتخاب نوع پوشش نما شود.
• در تمامی جزییات اجرایی در صورت وجود لایه بخاربند باید محل قرارگیری آن بسته به اقلیم منطقه به دقت تعیین شود.

ب - عایق کاری حرارتی با پلی استایرن و اندود نازک روی آن (\(\text{External Thermal Insulation Composit Systeme (ETICS)}\))

یکی از متداول ترین جزئیات اجرایی در این روش عایق کاری حرارتی کاربرد اندود نازک بر روی عایق می باشد. در صورتی که عایق از نوع پلیمری باشد اجرای اندود با سهولت بیشتری انجام می شود. در این روش استفاده از پلی استایرن منبسط معمولی یا اکسترود شده با چگالی زیاد مجاز می باشد. در لایه اندود خارجی روی عایق حرارتی یک شبکه تقویت کننده اندود از جنس الیاف شیشه یا مشابه باید در نظر گرفته شود (شکل ۱۰-۱۹).

چسب خمیری که در جزئیات این بخش با شماره ۵ مشخص شده باید توزیع منظم و سطح تماسی بیش از ۲۰ درصد با دیوار داشته باشد.

در صورت استفاده از عایق معدنی باید یک لایه بخاربند در طرف گرم عایق نصب شود. به عبارت دیگر در تمامی مناطق به استثنای مناطق گرم و مرطوب باید از لایه بخاربند در طرف رو به داخل عایق حرارتی و در مناطق گرم و مرطوب لایه بخاربند در طرف رو به خارج عایق حرارتی استفاده شود.

باید فاصله بین گل میخ ها و بین درزهای انبساط افقی و قائم مطابق استانداردها و دستورالعمل ها و با در نظر گرفتن فشارهای اعمال شده و تغییرات دمای برآورد شده تنظیم شود. این فاصله باید در نقشه ها توسط مشاور ذکر گردد.

شبکه تقویت کننده اندود از جنس مش الیاف شیشه یا مشابه در محلهایی که در معرض ضربه است باید به صورت دولایه اجرا شود.

ب - نمای سنگی، صفحه سیمانی یا سرامیکی با اتصالات مکانیکی و لایه هوای تهویه شده

در این روش نمای سنگی یا صفحه سیمانی یا سرامیکی یا مشابه توسط اتصالات مکانیکی مستقل یا یک شبکه زیر قاب آلومینیومی یا فولادی (نبشی و سپری) به لایه اصلی دیوار یا عناصر سازه ای متصل می شود. جزئیات اتصال باید مطابق با شکل ۱۰-۲۰ باشد.

• فاصله هوایی باید مطابق الگوی تعریف شده در مشخصات فنی باشد. در صورت باز بودن درز بین قطعات سنگ، صفحه سیمانی یا قطعات سرامیکی باید پیش بینی های لازم برای جلوگیری از نفوذ حشرات به لایه هوای پشت قطعات نما در نظر گرفته شود. عرض درز باید متناسب با ابعاد قطعات توسط مشاور تعیین شده باشد. توصیه می شود حداقل عرض درز ۶ میلی متر در نظر گرفته شود.
• باید از عایق حرارتی معدنی در راستای کاهش خطرات آتش سوزی استفاده نمود.
• در صورت استفاده از قطعات فولاد گالوانیزه به ویژه در مناطق مرطوب و خورنده باید ملاحظات لازم برای تضمین دوام قطعات در نظر گرفته شود.
• باید تمهیدات لازم برای آب بندی درز بین وادارها در نظر گرفته شود. این اقدام می تواند به صورت خشک یا با استفاده از درزبندهای مخصوص انجام شود.
• در پایین ترین و بالاترین قسمت نما در زیر و بالای پنجره ها باید مجاری لازم برای تأمین جریان هوا در نظر گرفته شود. همچنین توصیه می شود در این محل ها از توری یا ورق های سوراخ دار استفاده شود تا از نفوذ حشرات اجتناب گردد.

۳-۱-۳-۲-۱۰- عایق کاری حرارتی دیوار به صورت میانی

در روش عایق کاری حرارتی دیوار به صورت میانی عایق حرارتی بین دو جدار از مصالح بنایی یا بتنی قرار می گیرد. این روش عایق کاری نیز همانند روش عایق کاری حرارتی از داخل دارای پل های حرارتی در محل اتصال دیوار به کف، سقف و تیغه های داخلی است. جزئیات اتصال باید مطابق با شکل ۱۰-۲۱ باشد.

در این روش عایق کاری حرارتی نکاتی که باید در خصوص جزئیات اجرایی مختلف رعایت گردد به شرح زیر می باشد:

• اتصال لایه داخلی و خارجی جدار از اهمیت ویژه ای برخوردار می باشد و لازم است تمهیدات سازه ای و لزوم دوختن این دو لایه به صورت دقیق با استفاده از سنجاق ها و قطعات متصل کننده خاص پیش بینی گردد.
• در صورت کاربرد این روش در مناطق سردسیر باید مصالح مورد استفاده برای لایه خارجی دیوار جذب آب کمی داشته باشند تا از خرابی های ناشی از یخبندان اجتناب گردد.
• در این روش اجرا با توجه به احتمال نفوذ رطوبت در صورت عدم وجود فاصله هوایی بین عایق و لایه خارجی دیوار باید از عایق های پلیمری غیر جاذب آب استفاده شود و نما با اعمال یک لایه آب گریز غیر قابل نفوذ گردد.
• در صورتی که لایه عایق حرارتی از مصالح معدنی باشد باید در طرف گرم آن از یک لایه بخاربند استفاده شود.
• سیستم صفحات ساندویچی با بتن پاششی (\(\text{3D})\) نیز نوعی روش عایق کاری حرارتی میانی محسوب می شود. در این سیستم باید عایق حرارتی میانی مورد استفاده از نوع غیر جاذب آب باشد.
• در صورتی که اقدام به تزریق عایق حرارتی در فاصله هوای یک دیوار دو جداره موجود گردد، باید تغییر عملکرد حرارتی و رطوبتی دیوار به صورت جدی مورد بررسی و ارزیابی قرار گیرد.
• در مناطق با میزان بارندگی کم یا متوسط اجرای این نوع عایق کاری بدون لایه هوا مجاز است. در مناطق با بارندگی زیاد باید لایه هوا بین عایق حرارتی و جدار بیرونی و همچنین سامانه زهکشی برای هدایت آب های نفوذی ناشی از بارندگی به خارج دیوار در نظر گرفته شود.

در این روش توصیه می شود عایق حرارتی چسبیده به لایه داخل جدار باشد و با لایه خارجی یک فاصله هوایی در نظر گرفته شود.

در صورت وجود احتمال کج باران های متوالی و طولانی در نظر گرفتن یک فاصله هوایی بین لایه خارجی و عایق حرارتی و همچنین یک سامانه زهکشی به صورت جدی توصیه می شود تا آب های ناشی از بارندگی و چگالش را به بیرون ساختمان هدایت نماید (شکل ۱۰-۲۲).

۴-۱-۳-۲-۱۰- عایق کاری حرارتی دیوار با عایق همگن

این نوع دیوارها در صورت دارا بودن ضریب هدایت حرارتی اندک و ضخامت کافی می توانند به تنهایی و بدون نیاز به لایه عایق حرارتی تکمیلی انتظارات در نظر گرفته شده را تأمین نمایند.

بدیهی است با توجه به ظرفیت حرارتی کم این نوع قطعات و به تبع آن افزایش انبساط و انقباض های حرارتی ناشی از آن باید ملاحظات لازم جهت تأمین اتصال مناسب این قطعات به لایه های پوششی نما و جلوگیری از جداشدگی و ایجاد ترک در نظر گرفته شود.

در مناطق سردسیر باید از لایه بخاربند در طرف رو به داخل و در مناطق گرم و مرطوب در طرف رو به خارج لایه ساخته شده از بلوک های سبک بتنی یا سفالی استفاده گردد.

۲-۳-۲-۱۰- عایق کاری حرارتی بام (سقف نهایی تخت)

روش های عایق کاری حرارتی بام به دو حالت اصلی از داخل و خارج تقسیم بندی می شوند. امکان تنفس بام تخت و انتقال رطوبت وجود ندارد. در نتیجه باید خطرات میعان در هنگام طراحی در نظر گرفته شود.

۱-۲-۳-۲-۱۰- عایق کاری بام از داخل

عایق کاری حرارتی روی سقف کاذب با آویز:

در صورت نصب غیر اصولی لایه های بخاربند و عایق حرارتی خطر میعان افزایش می یابد و منجر به پل های حرارتی و رطوبتی نیز خواهد شد. در شکل ۱۰-۲۳ جزئیات اجرای صحیح این روش نمایش داده شده است.

استفاده از این روش در مناطق سردسیر توصیه نمی شود. در مناطق گرم و مرطوب محل بخاربند باید تغییر کند و روی عایق حرارتی قرار گیرد. در مناطق گرم و مرطوب اگر عایق رطوبتی وضعیت مناسبی داشته باشد نیازی به در نظر گرفتن لایه بخاربند نخواهد بود.

۲-۲-۳-۲-۱۰- عایق کاری بام از خارج

عایق کاری حرارتی زیر عایق رطوبتی:

در این روش اجرا به واسطه قرارگیری عایق رطوبتی روی عایق حرارتی باید تمهیدات لازم در نظر گرفته شود. جزئیات اجرا مطابق با شکل ۱۰-۲۴ تعیین و نکات ذیل نیز باید رعایت شود:

• در زمان اجرای بخاربند از سوراخ نشدن و همپوشانی کافی لایه ها اطمینان حاصل گردد ؛
• ضخامت و مقاومت مکانیکی لایه عایق حرارتی باید به گونه ای باشد که از فشرده شدن بیش از حد آن زیر بارهای مرده و زنده جلوگیری شود ؛
• در اجرای لایه عایق رطوبتی باید تشدید انبساط و انقباض های حرارتی ناشی از افزایش چشمگیر دامنه تغییرات دما به دقت در نظر گرفته شود.

۳-۲-۳-۲-۱۰- بام وارونه

در این روش اجرا با جابه جا کردن موقعیت عایق حرارتی و رطوبتی از اعمال تغییرات شدید دما، چرخه های یخبندان و بارهای نقطه ای بر روی عایق رطوبتی جلوگیری به عمل می آید و دوام عایق رطوبتی به طور چشم گیری افزایش می یابد. عایق حرارتی مورد استفاده در این روش به هیچ وجه نباید جاذب آب باشد. جزئیات اجرای این روش در شکل ۱۰-۲۵ ارائه شده است.

• عایق حرارتی، خصوصاً برای مناطق سردسیر باید از نوع پلیمری غیر جاذب آب (پلی استایرن اکسترود شده یا پلی استایرن منبسط با چگالی بیش از ۳۰ کیلوگرم بر متر مکعب) باشد.
• بر روی عایق حرارتی باید یک لایه شن ترجیحاً از نوع بادامی با اندازه دانه بندی ۱۵-۲۵ میلی متر با ضخامتی نزدیک به ضخامت عایق حرارتی افزوده شود.
• اجرای خشک این روش مجاز می باشد.
• لازم است با استفاده از توری یا تمهیدات مشابه از جابه جایی لایه شنی و گرفتگی راه آب جلوگیری به عمل آید.
• این روش عایق کاری حرارتی علاوه بر تضمین دوام عایق رطوبتی مخاطرات چگالش (میعان) را نیز کاملاً منتفی می سازد. در نتیجه کاربرد آن خصوصاً در مناطق سردسیر، جداً توصیه می شود.

۳-۳-۲-۱۰- عایق کاری حرارتی کف

۱-۳-۳-۲-۱۰- عایق کاری کف از داخل

الف - کف سازی روی چهارتراش چوبی

در این روش باید از چهارتراش های چوبی به عنوان تکیه گاه های نواری استفاده شود. این امر آزادی عمل بیشتری را در انتخاب عایق حرارتی می دهد زیرا دیگر عملکرد مکانیکی خاصی از عایق حرارتی انتظار نمی رود. جزئیات اجرای این روش در شکل ۱۰-۲۶ نمایش داده شده است.

در این روش عایق کاری حرارتی نکاتی که باید در خصوص جزئیات اجرایی مختلف رعایت گردد به شرح زیر است:

• فاصله چوب های چهارتراش باید با توجه به مقاومت و ابعاد قطعات مورد استفاده برای کف سازی تعیین شود.
• در مناطق سردسیر در صورتی که کف سازی یا لایه های زیرین آن مقاومت کافی در برابر نفوذ بخار آب داشته باشند نیازی به در نظر گرفتن لایه بخاربند نمی باشد. در غیر این صورت باید از لایه بخاربند روی عایق حرارتی استفاده شود.
• در مناطق گرم و مرطوب لایه بخاربند باید زیر عایق حرارتی در نظر گرفته شود.

۲-۳-۳-۲-۱۰- عایق کاری حرارتی کف از خارج

در حالت کف روی خاک هر چند با روش هایی نظیر زهکشی و بلوکاژ از انتقال رطوبت به عایق حرارتی جلوگیری می شود. با این حال توصیه می شود از عایق هایی استفاده شود که به هیچ وجه جاذب آب نباشند.

اگر ساختمان در منطقه ای گرم و مرطوب با نیاز انرژی زیاد قرار داشته باشد در تمامی جزییات در صورت وجود لایه بخاربند باید محل آن از روی عایق حرارتی به زیر آن تغییر کند.

۳-۳-۳-۲-۱۰- عایق کاری حرارتی کف روی خاک

در این روش با اجرای یک لایه بتن مسلح از اعمال بارهای نقطه ای به عایق حرارتی جلوگیری می شود. با این وجود باید از فشرده شدن عایق حرارتی تحت بارهای زنده و مرده نیز جلوگیری به عمل آورد. اجرای عایق کاری حرارتی کف روی خاک می تواند سراسری یا پیرامونی باشد. جزئیات اجرای این روش در شکل ۱۰-۲۷ نمایش داده شده است.

در این روش عایق کاری حرارتی نکاتی که باید در خصوص جزئیات اجرایی مختلف رعایت گردد به شرح زیر است:

• در تمامی حالات باید اطمینان حاصل شود که میزان تغییر شکل عایق حرارتی در اثر اعمال بارهای مرده و زنده به صورت گسترده یا متمرکز کم است و موجب تخریب کف سازی نمی شود. در نتیجه تنش فشاری عایق حرارتی در فشردگی مشخص مطابق استاندارد ملی ایران شماره ۷۱۱۷) از اهمیت ویژه ای برخوردار است.
• در حالت عایق کاری حرارتی به صورت سراسری اجرای بلوکاژ در صورت نیاز و به شرطی که عایق حرارتی جاذب آب باشد توصیه می شود.
• در صورت استفاده از عایق های حرارتی با نفوذ پذیری بخار آب کم و همچنین در مناطق سردسیر، زمانی که دمای متوسط خاک در اوقات سرد سال بیشتر از نقطه شبنم باشد نیازی به لایه بخاربند نخواهد بود.

۴-۳-۳-۲-۱۰- عایق کاری حرارتی کف روی هوا از خارج در فضای روی کاذب

در صورتی که کف روی هوا دارای یک پوشش زیرین کاذب باشد لایه عایق حرارتی را می توان در داخل کاذب نصب کرد. این اقدام از افزایش بی رویه ضخامت کف نیز جلوگیری می کند.

این روش اجرا شباهت زیادی به عایق کاری حرارتی بام از داخل (بند ۱۰-۲-۳-۲-۱) دارد. تنها تفاوت در موقعیت قرارگیری لایه بخاربند است. جزئیات اجرای این روش در شکل ۱۰-۲۸ نمایش داده شده است.

این لایه در مناطق سردسیر باید روی عایق حرارتی و در مناطق گرم و مرطوب باید زیر عایق حرارتی اجرا شود. برخلاف حالت عایق کاری حرارتی بام استفاده از این روش در مناطق سردسیر توصیه می شود.

در این روش عایق کاری حرارتی نکاتی که باید در خصوص جزئیات اجرایی مختلف رعایت گردد به شرح زیر می باشد:

• نوع، فاصله و ابعاد آویزهای سقف کاذب بر اساس وزن عناصر توسط مشاور تعیین می شود.
• عبور اتصالات این نوع سقف کاذب از لایه بخاربند باعث تخریب این لایه می شود. به همین دلیل برای به حداقل رسانیدن خطر پارگی و شکاف در لایه بخاربند، توصیه می شود پیش از نصب آویزهای نگهدارنده سقف کاذب، لایه بخاربند به صورت موقت به سقف متصل گردد سپس آویزها بر روی آن اجرا گردند.

۴-۲-۱۰- کنترل کیفیت و نظارت

۱-۴-۲-۱۰- معرفی آزمون ها

فرآورده های عایق کاری حرارتی برای کاربردهای ساختمانی باید بنا بر استاندارد ویژگی فرآورده مربوط مطابق استانداردهای ارائه شده در جدول ۱۰-۵ مورد آزمون قرار گیرند.

۲-۴-۲-۱۰- تواتر و برنامه انجام آزمون ها

تواتر و برنامه انجام آزمون ها باید مطابق استاندارد ویژگی فرآورده مربوط باشد. تعداد آزمون ها باید به تعدادی باشد که در استاندارد فرآورده مربوط مشخص شده است. در صورت نبود استاندارد فرآورده تعداد آزمون ها می تواند با توافق پیمانکار و دستگاه نظارت تعیین شود.

۵-۲-۱۰- ملاحظات ویژه

۱-۵-۲-۱۰- تعمیر و نگهداری

عایق های حرارتی مصالحی دائمی است و می تواند تا پایان عمر مفید ساختمان به وظیفه خود به خوبی ادامه دهد. عایق های حرارتی تقریباً همیشه توسط لایه های محافظ در جدار خارجی ساختمان پوشانده می شوند و به طور مستقیم در معرض عوامل جوی نیستند و رخنمون ندارند. بنابراین معمولاً به نگهداری، تعمیر و تنظیم نیازی ندارند. تنها موردی که باید مورد توجه زیادی قرار گیرد عدم دسترسی آب به عایق حرارتی پشم معدنی یا جذب آب است.

چنانچه عایق حرارتی پشم معدنی یا عایق های آلی عملکرد مورد انتظار را به دلیل افزایش ضریب هدایت حرارتی ناشی از رطوبت نداشته باشند و یا در معرض حمله حشرات موذی باشند جایگزینی آن ها ضرورت دارد.

تعمیر عایق های حرارتی شامل مراحل زیر است:

• الف - تهیه جزئیات اجرایی عایق کاری حرارتی جدار ساختمان مورد نظر
• ب - باز کردن لایه روی عایق حرارتی
• پ - تحلیل مهندسی مناطق دارای مشکل
• ت - جایگزینی عایق حرارتی موجود با عایق جدید
• ث - اجرای لایه یا پوشش روی عایق حرارتی

در محل هایی که از سامانه ETICS استفاده می شود پس از اجرای این سامانه هر ساله باید اطراف پنجره ها، درها، گشودگی ها در ETICS و هر جایی که ETICS برای مثال با آجر یا سنگ همجوار می شود بازدید شود. هر گونه آسیب، ترک ریز یا فقدان چسبندگی در مرز بین ETICS و مصالح دیگر باید فوراً تعمیر گردد.

۲-۵-۲-۱۰- حمل، انتقال و انبارش مصالح

پشم های معدنی

این فراورده ها به دلیل آن که جذب آب زیاد دارند باید با پوشش های مناسب پلاستیکی بسته بندی شوند. بسته بندی پشم های معدنی باید در پوشش فیلم پلی اتیلن و بر روی پالت انجام شود. بسته بندی باید در شرایط محیطی خشک انجام شود. توصیه می شود که محصولات پشم معدنی تا زمان نصب از پلاستیک بسته بندی خود خارج نشوند و پس از خارج شدن حداکثر تا مدت ۲۴ ساعت در محل مورد نظر نصب شوند.

هنگام بارگیری باید از رسیدن آسیب به رول ها و تخته های پشم های معدنی جلوگیری شود. هنگام تخلیه بار باید از پرتاب کردن رول ها خودداری شود. وسایل حمل کننده باید سرپوشیده با کف تخت باشند. هنگام حمل نباید بار وارده بر لایه های زیرین باعث تخریب آن ها شود. پشم های با چگالی بیشتر باید همیشه در زیر پشم های با چگالی کمتر قرار داده شوند.

محل انبارش پشم معدنی باید خشک بوده و رطوبت نسبی آن حداکثر ۴۰ درصد باشد.

انبارش پشم های معدنی به مدت بیش از یک سال توصیه نمی شود. باز کردن بسته بندی باید تنها در محل استفاده از عایق صورت گیرد.

فوم های پلیمری

این فوم ها معمولاً در بسته های پلاستیکی حمل می شوند. فوم ها نباید در معرض ضربه یا فشار زیاد و تغییر شکل قرار گیرند. در صورتی که فوم حساس به نور باشد در هنگام بسته بندی و حمل باید از ورقه های پلاستیکی مات استفاده شود.

در انبار سرپوشیده و مسقف دیوارها و سقف های تمام فضاها باید از مصالح غیر قابل اشتعال ساخته شوند و به کار بردن چوب و مواد پلیمری قابل اشتعال در مصالح به کار رفته در ساخت انبارها ممنوع است.

توصیه می گردد که از انبار کردن تخته ها با حجم بیش از ۶۰ متر مکعب خودداری شود. در صورت نیاز به انبار کردن مقداری بیش از ۶۰ متر مکعب تخته ها به قسمت های با حجم حداکثر ۶۰ متر مکعب تقسیم شود و بین هر دو قسمت حداقل ۲۰ متر فاصله وجود داشته باشد.

جدول ۱۰-۶ حداکثر ارتفاع توصیه شده انبارش انواع عایق های حرارتی را نشان می دهد.

۶-۲-۱۰- مستندسازی، بایگانی و اسناد پشتیبان

مستندسازی و روش کار تولید کننده در ارتباط با تولید و کنترل فرایند استفاده شده باید در مراحل تولید فرآورده مدنظر قرار گرفته و نکات زیر در کتاب راهنمای کیفیت ارائه شود:

• الف - بازرسی ها و آزمون هایی که قبل، در حین و بعد از تولید باید انجام شوند به همراه تناوب های انجام آن ها و روش های کار آزمون های مجدد احتمالی
• ب - روش های کار جابه جایی، نگهداری، بسته بندی، نشانه گذاری و برچسب گذاری فرآورده
• پ - روش های کار برای تمامی عوامل اجرایی

باید لیستی از تمام نواحی که عایق کاری حرارتی شده اند از جمله نوع و ضخامت مواد تهیه شود. برای هر ماده باید یک برگه اطلاعات شامل دستورالعمل نصب مناسب تهیه گردد.

۳-۱۰- عایق کاری صوتی

۱-۳-۱۰- کلیات

۱-۱-۳-۱۰- هدف و دامنه کاربرد

هدف از تدوین این بخش ارائه روش های کنترل نوفه یا صدای ناخواسته و یا به عبارت دیگر کنترل آلودگی صوتی ناشی از منابع مختلف در فضای مورد نظر است. همچنین ارائه روش های فراهم نمودن شرایط آکوستیک داخلی است تا سلامت، آسایش و شرایط مناسب شنیداری برای ساکنان ساختمان تأمین شود. دامنه کاربرد این بخش ساختمان های مسکونی، هتل ها، مراکز آموزشی، بهداشتی درمانی، مراکز فرهنگی، ورزشی، مراکز تجاری، اداری و ترابری است.

۲-۱-۳-۱۰- اصطلاحات و تعاریف

• صدا: موج مکانیکی طولی است که در گازها، مایعات و جامدات منتشر می شود. گستره بسامدی امواج صوتی قابل شنیدن بین ۲۰ تا ۲۰۰۰۰ هرتز است.
• نوفه زمینه: به صداهای ناخواسته موجود در یک فضا گفته می شود. نوفه زمینه می تواند از منابع خارجی (مانند نوفه ترافیک و نوفه ناشی از ساختمان های مجاور) و همچنین منابع داخلی (مانند نوفه ناشی از سیستم های تأسیسات مکانیکی و الکتریکی از قبیل تهویه، آبرسانی و آسانسور) سرچشمه بگیرد.
• شبکه وزنی \(\text{A}\): شبکه ای است که به طور تقریبی پاسخ بسامدی گوش انسان را در بسامدهای مختلف به وسیله یک مدار الکترونیکی در دستگاه تراز سنج صدا تقلید کرده و بر روی صدای مورد اندازه گیری اعمال می کند. این شبکه شاخصی است تک عددی که تراز نوفه زمینه را به وسیله یک عدد تنها بیان می کند. این کمیت بر حسب دسی بل (\(\text{dB}\)) است.

مقدار تراز نوفه برخی منابع متداول نوفه در جدول ۱۰-۷ ارائه شده است.

• تراگسیل صدای هوابرد: هرگاه جدا کننده ای به وسیله امواج صدای هوابرد به ارتعاش درآید نحوه انتقال صدای اولیه به فضای مورد نظر را تراگسیل صدای هوابرد از طریق آن جدا کننده گویند.

• تراگسیل صدای کوبه ای: هرگاه جدا کننده ای در اثر کوبش به ارتعاش درآید نحوه انتقال صدای اولیه به فضای مورد نظر را تراگسیل صدای کوبه ای از طریق آن جدا کننده گویند.

• صدابندی: جلوگیری از تراگسیل صدا به فضای مجاور و یا به عبارت دیگر کاهش انرژی صوتی تراگسیل یافته به فضای مجاور است.
• شاخص کاهش صدا \(R\): این شاخص بیانگر میزان صدابندی جدا کننده در برابر صدای هوابرد است. «افت تراگسیل صدا» (\(\text{TL}\))، معادل با شاخص کاهش صدا از معادله زیر بر حسب دسی بل (\(\text{dB}\)) تعیین می شوند: \[R = 10 \log \frac{W_1}{W_2} = 10 \log \frac{1}{\tau}\] که در آن \(W_1\) توان صدای فرودی بر روی جدا کننده تحت آزمون بر حسب وات، \(W_2\) توان صدای تراگسیل شده از طریق آزمونه بر حسب وات و \(\tau\) ضریب تراگسیل جدا کننده می باشد.
• شاخص کاهش صدای وزن یافته \((R_w)\): کمیتی تک عددی برای درجه بندی صدابندی جدا کننده در برابر صدای هوابرد است.
• تراز فشار صدای کوبه ای معمول شده \((L_n)\): این شاخص بیانگر میزان تراز فشار صدای کوبه ای تراگسیل یافته از سقف است و از معادله زیر بر حسب دسی بل (\(\text{dB}\)) به دست می آید: \[L_{n}=L_{i}+10 \log \frac{A}{A_{0}}\] که در آن \(L_i\) تراز فشار صدای میانگین در یک بند یک سوم هنگامی در اتاق دریافت بر حسب دسی بل، \(A\) سطح معادل جذب اندازه گیری شده در اتاق دریافت بر حسب متر مربع و \(A_0\) سطح معادل جذب مبنا برابر با \(10\, \text{m}^2\) می باشد.
• تراز فشار صدای کوبه ای معمول شده وزن یافته \((L_{nw})\): کمیتی است تک عددی برای درجه بندی صدابندی سقف - کف در برابر صدای کوبه ای.
• مصالح عایق کوبه ای: مصالحی شامل الیاف طبیعی و مواد پلیمری که به عنوان یک ماده الاستیک کف نهایی و کف سازه ای را از هم جدا می کند.

۲-۳-۱۰- مصالح، اجزا و فرآورده های ساختمانی

۱-۲-۳-۱۰- مشخصات و استانداردهای منطبق

مصالح آکوستیکی در هر پروژه باید از نظر ویژگی های فیزیکی، شیمیایی و مکانیکی، ابعاد، سختی و دیگر مشخصه ها با آنچه در نقشه ها، دستور کارها، مشخصات فنی خصوصی و سایر مدارک پیمان ذکر شده است منطبق باشند. نمونه مصالح آکوستیکی اعم از مصالح مصرفی در سقف، دیوار و کف باید قبلاً به تصویب دستگاه نظارت برسد.

۲-۲-۳-۱۰- ویژگی ها و حدود قابل قبول

مصالح آکوستیکی باید به لحاظ شکل ظاهری یکنواخت، بدون عیب و عاری از مواد سست و کم دوام و مضر باشند.

مقادیر ضریب جذب مواد و مصالح گوناگون باید مطابق مبحث هجدهم مقررات ملی ساختمان ایران (عایق بندی و تنظیم صدا، ویرایش سوم، چاپ اول ۱۳۹۶) باشد.

۳-۳-۱۰- ضوابط اجرایی عایق کاری صوتی ساختمان

۱-۳-۳-۱۰- صدابندی هوابرد دیوار خارجی

حداقل شاخص کاهش صدای وزن یافته \((R_w)\) مورد نیاز برای دیوار خارجی در ساختمان ها ۴۵ دسی بل (\(\text{dB}\)) است. مقادیر شاخص کاهش صدای وزن یافته تعدادی از دیوارهای ساخته شده با آجر فشاری یا سفالی، بتنی، بلوک های بتن سبک و هم چنین دیوارهای با ساخت و ساز خشک، سیستم صفحات ساندویچی با بتن پاششی (\(3D\)) و قالب عایق ماندگار بتنی (\(\text{ICF}\)) برگرفته از منابع گوناگون داخلی و خارجی در جدول ۱۰-۸ ارائه شده است.

[Table of جدول ۱۰-۸- شاخص کاهش صدای وزن یافته برای دیوارهای مختلف is too large to fully reproduce here. It includes details for various wall types with their thickness, surface density, and \(R_w\) values, ranging from 45 dB to 57 dB.]

۲-۳-۳-۱۰- صدابندی هوابرد دیوار بین دو واحد مسکونی

حداقل شاخص کاهش صدای وزن یافته \((R_w)\) مورد نیاز بین دو واحد مسکونی در ساختمان ها ۵۰ دسی بل (\(\text{dB}\)) است. مقادیر شاخص کاهش صدای وزن یافته تعدادی از دیوارهای ساخته شده با مصالح متداول در جدول ۱۰-۹ ارائه شده است. در دیوارهایی که مقادیر شاخص کاهش صدای وزن یافته آن از ۵۰ دسی بل بیشتر است استفاده از آن ها برای دیوار بین دو واحد مسکونی در ساختمان ها مجاز می باشد.

[Table of جدول ۱۰-۹- شاخص کاهش صدای وزن یافته برای دیوارهای مختلف is too large to fully reproduce here. It includes details for various wall types with their thickness, surface density, and \(R_w\) values, ranging from 50 dB to 57 dB.]

۳-۳-۳-۱۰- صدابندی کوبه ای کف - سقف

مقادیر صدابندی کوبه ای و هوابرد تعدادی از کف - سقف های متداول در جدول ۱۰-۱۰ ارائه شده است. مشاور باید اطلاعات مربوط به این مقادیر را از تأییدیه های استاندارد و گواهینامه های فنی شرکت های تولید کننده استخراج نماید.

[Table of جدول ۱۰-۱۰- صدابندی کوبه ای و هوابرد چند نمونه از کف سقف ها is too large to fully reproduce here. It includes details for two types of roof/floor structures with their thicknesses and \(R_w\) and STC values.]

در صورت افزایش صدابندی سقف در مقابل صدای کوبه ای توصیه می شود از یکی از راهکارهای زیر استفاده شود.

۴-۳-۳-۱۰- اجرای کف شناور بر روی سازه سقف

ابتدا ماده الاستیک باید بر روی کف اجرا شود و بر روی آن یک لایه عایق رطوبتی برای جلوگیری از نفوذ آب بتن به داخل آن بر روی ماده الاستیک قرار گیرد. بتن ریزی کف شناور حداقل به ضخامت ۴ سانتی متر باید صورت پذیرد. این کار باید توسط ملات مخصوص انجام شود که بدون شبکه مش دچار ترک خوردگی نمی شود و یا با بتن ریزی معمولی بر روی شبکه مش ۶ سانتی متری یا شبکه مش پلاستیکی با قطر مناسب انجام پذیرد.

دال های شناور بتنی که در محل بتن ریزی می شوند پیش از گذراندن دوره معمول برای عمل آوری نباید مورد آزمون قرار گیرند. برای بتن معمولی مدت زمان سه هفته توصیه می شود.

پس از طی شدن زمان لازم برای خشک شدن صدابندی کوبه ای سیستم کامل کف شناور اجرا شده بر روی کف بتنی باید به صورت یک مجموعه کامل مورد آزمون قرار گیرد. جزئیات در شکل ۱۰-۳۱ نشان داده شده است.

۴-۳-۱۰- کنترل کیفیت و نظارت

۱-۴-۳-۱۰- معرفی آزمون ها

روش های آزمون اندازه گیری صدابندی در ساختمان و اجزای ساختمانی باید مطابق استانداردهای ارائه شده در جدول ۱۰-۱۲ باشد.

۵-۳-۱۰- ملاحظات ویژه

۱-۵-۳-۱۰- تعمیر و نگهداری

نگهداری بسته های مربوط به سقف پوش های گچی آکوستیکی و سایر مصالح آکوستیکی باید در محل های تمیز، سرپوشیده و عاری از رطوبت باشد و از تماس جعبه ها با خاک، مواد مضر، رطوبت، یخ و برف جلوگیری شود.

۲-۵-۳-۱۰- حمل، انتقال و انبارش مصالح

دیوارپوش ها و سقف پوش های گچی آکوستیکی و مصالح آکوستیکی مشابه باید در فضای داخل و در دمایی بالاتر از درجه یخ زدگی انبارش و از رطوبت و آسیب دیدگی بیرونی محافظت شوند.

تخلیه بار باید با استفاده از وسایل مکانیکی مناسب در محل توزیع انجام شود. تخلیه با کامیون کمپرسی و یا پرتاب کردن جعبه ها مجاز نیست.

۶-۳-۱۰- مستندسازی، بایگانی و اسناد پشتیبان

تولید کننده مصالح عایق کاری صوتی برای اطمینان از تطابق فرآورده های موجود در بازار با ویژگی های عملکردی مشخص شده باید سامانه بازرسی تولید کارخانه ای شامل مواد ورودی به کارخانه یا ترکیبات، تجهیزات و فرآیند تولید و کنترل کیفیت فرآورده را ایجاد، مستندسازی و نگه داری کند.

قبل از شروع اجرای هر پروژه در کارگاه باید مستندات کامل به شرح زیر آماده شود:

• الف - اطلاعات کامل در مورد محل عایق کاری صوتی شامل همه ملاحظات ایمنی و خطرات مربوط
• ب - جزییات اجرایی دقیق
• پ - ابعاد مناطقی که باید عایق کاری صوتی شوند ؛
• ت - وجود هر گونه گشودگی، وسایل یا ملحقات
• ث - تمهیدات دسترسی به محل کار ؛
• ج - الزامات نظارت، بازرسی و آزمون
• چ - الزامات مورد نیاز برای تعمیر و نگهداری آینده

۴-۱۰- عایق کاری پرتو در مراکز درمانی

۱-۴-۱۰- کلیات

۱-۱-۴-۱۰- هدف و دامنه کاربرد

هدف از تدوین این بخش ارائه روش های عایق کاری (حفاظت در برابر تابش های الکترومغناطیسی) و محافظت از افراد در برابر اثرات مضر قرارگیری در معرض اشعه یونیزان و وسایل دستیابی به آن در بیمارستان ها، مراکز درمانی و آزمایشگاه های رادیولوژی است. مصالح و نکات اجرائی بیان شده در این بخش قابل استفاده در انواع ساختمان های اداری، بیمارستانی و مسکونی می باشد.

انواع مختلف پرتو (آلفا، بتا، گاما، نوترون و پرتوهای ایکس) به طور عمده در توانایی شان در نفوذ در ماده و یونیزه تفاوت دارند. ماده یونیزه به بافت زنده آسیب می رساند و انسان باید در برابر آن محافظت شود.

۲-۱-۴-۱۰- تعاریف و اصطلاحات

• تابش یونیزه کننده: هر تابشی که قادر به جابه جایی الکترون ها از اتم ها باشد و در نتیجه یون تولید کند.
• بتن و بلوک بتنی: بتن توپر و بلوک بتنی توپر با چگالی حداقل \(2350\, \text{kg}/\text{m}^3\) یک عایق پرتو متداول است.
• شیشه سربی: شیشه حاوی نسبت زیادی اکسید سرب (به طور معمول ۱۸ تا ۴۰ درصد اکسید سرب) است که با جذب انرژی تابش عایق پرتو ایجاد می کند.
• ورق سرب رولی: فرآورده تخت ساخته شده از سرب با سطح مقطع مستطیل با ضخامت و عرض یکنواخت که به شکل رولی یا تخته ای عرضه می شود.
• عایق پرتو: حفاظ در برابر اثرات مضر تابش یونیزان شامل تابش ذرات و پرتوهای الکترومغناطیسی با انرژی زیاد است.
• اندود باریم: اندود گچی با ترکیبی از سنگدانه های باریتی که می تواند در ترکیب با بلوک های بتنی مورد استفاده قرار گیرد.

۲-۴-۱۰- مصالح، اجزا و فرآورده های ساختمانی

۱-۲-۴-۱۰- مشخصات و استانداردهای منطبق

خواص مصالح ساختمانی مورد استفاده در عایق کاری پرتو باید مطابق استانداردهای ویژگی ارائه شده در جدول ۱۰-۱۳ باشد.

۲-۲-۴-۱۰- انواع مصالح، ویژگی ها و حدود قابل قبول

عوامل مهمی که باید در طراحی و ساختار سامانه عایق پرتو بررسی شود به شرح زیر است:

• الف - انرژی منبع پرتو بر حسب کیلو ولت (\(kV\))
• ب - جهت یابی و اندازه پرتو مفید ؛
• پ - فاصله منبع تا محل عایق پرتو
• ت - اندازه و موقعیت بازشوها در عایق پرتو
• ث - حداکثر مجاز میزان پرتو
• ج - عوامل بهره برداری دستگاه و مقدار انتشار پرتو
• چ - ضخامت مصالح عایق کاری پرتو بر اساس عوامل بالا تعیین می شود.

۱-۲-۲-۴-۱۰- بتن و بلوک های بتنی

بتن توپر یک عایق پرتو متداول است که ممکن است به صورت بلوک بتنی توپر یا بتن ریخته شده استفاده گردد. سنگدانه مورد استفاده در این بتن باید مطابق استاندارد ملی ایران شماره ۱۵۵۲۷ باشد. بلوک های بتنی می توانند در ترکیب با مصالح دیگر مانند اندود باریم استفاده شوند. بلوک های بتنی تو خالی به طور کلی برای عایق پرتو مناسب نیستند به جز برای مصرف انرژی پایین یا کاربردهای میزان کم پرتو (ماموگرافی، رادیولوژی دندان) و یا در ترکیب با سایر عایق های پرتو.

۲-۲-۲-۴-۱۰- ورق سربی و محصولات تولید شده سربی

به عنوان یک جایگزین دیوار محافظ بتنی ممکن است از پانل تخته گچی سربی و یا تخته سه لای سربی استفاده شود. برای دستیابی به سطح محافظت قابل قبول باید از تخته سه لای سربی یا تخته گچی سربی در طرف داخلی قاب و از زیرکوب های با آستر سربی در درزها استفاده کرد.

مهمترین نکات در مورد سرب کوبی و عایق کاری پرتو در اماکن تصویر برداری پزشکی و صنعتی به قرار زیر است:

• الف - تهیه ورق و یا آجر سربی مورد نیاز با خلوص بالا (۹۹/۹ درصد)
• ب - توجه ویژه به وضعیت ظاهری ورق ها و بلوک های سربی به لحاظ میزان ضخامت و عدم وجود خراش و ...
• پ - انجام سرب کوبی توسط نیروهای متخصص و آگاه به عایق کاری پرتو در محل های حساس
• ت - انجام صحیح و دقیق همپوشانی لایه های سربی
• ث - زیرسازی اصولی و اجرا و قرار دادن صحیح ورق ها و بلوک های سربی بر روی دیوار، سقف و کف

در صورت نیاز به عایق کاری پرتو با ضخامت بیش از ۱ سانتی متر به جای ورق سربی باید از آجرها و بلوک های سربی چفت شونده استفاده شود. ابعاد استاندارد آجرهای سربی \(10 \times 10\) سانتی متر و با ضخامت های ۱، ۳ و ۵ سانتی متر می باشد.

۳-۲-۲-۴-۱۰- اندود باریم

اندود باریم یک اندود گچی از سنگدانه های باریتی است که می تواند در ترکیب با بلوک های بتنی مورد استفاده قرار گیرد. این اندود به ضخامت حداکثر ۲۵ میلی متر می تواند بر روی یک سطح به کار برده شود. اندودکاری باریم باید توسط فرد ماهر انجام شود تا اندود بدون ترک با ضخامت مورد نیاز به دست آید.

۴-۲-۲-۴-۱۰- آجر

استفاده از انواع مختلفی از آجر با طیف وسیعی از خواص فیزیکی و چگالی در صورت تأمین الزامات مربوط مجاز است. در صورت استفاده از آجر خواص محافظتی آن در برابر پرتو باید به طور کامل ارزیابی شود. چنانچه آجر حاوی حفره باشد باید با ملاتی با حداقل چگالی آجر پر شود.

۳-۴-۱۰- ضوابط اجرایی عایق کاری پرتو

ساخت سامانه عایق پرتو ایکس باید به گونه ای باشد که سپر ایجاد شده توسط هیچ یک از نواحی فاقد محافظ، آسیب نبیند. کف ها و تکیه گاه ها باید به اندازه کافی محکم باشند تا وزن مصالح عایق پرتو را حفظ کنند. هرگونه گشودگی در عایق پرتو (خواه میخ، پیچ یا سوراخ پیچ، گشودگی برای لوله، کانال، دستگاه خدمات الکتریکی یا دودکش در پنجره مشاهده و غیره) باید به گونه ای محافظت شوند که باعث آسیب رسیدن به محافظت و میرایی کلی پرتو نشوند.

۱-۳-۴-۱۰- عایق پرتو دیوار

ورق سربی باید به صورت قائم بر روی سطح دیوار یا ستونک ها (\(\text{studs}\)) قرار گیرد. برای سهولت حمل عرض ورق نباید بیش از ۱۲۰۰ میلی متر باشد. همه درزها باید همپوشانی ۱۲٫۵ میلی متر یا دو برابر ضخامت ورق (هر یک که بزرگتر است) داشته باشند.

ورق سربی باید با اتصال مکانیکی به ستونک های تکیه گاه محکم شود. باید از بست با یک واشر صلب در نقطه تمرکز تنش استفاده شود. روش کلاهک گذاری اتصال پیچ نیاز به قطعه وصله سربی سوزانده شده به ورق سربی در بالای هر بست دارد (شکل ۱۰-۳۲).

شکل ۱۰-۳۳ سه روش متداول نصب پانل های تخته سه لای سربی را نشان می دهد که در آن ها پیوستگی عایق پرتو در درزها تضمین شده است.

تخته گچی دیواری چند لایه سربی باید شامل یک ورق سربی بدون سوراخ باشد که از هر دو طرف با تخته گچی به ضخامت ۱۲٫۵ میلی متر یا ۱۵٫۶ میلی متر لمینیت شده است.

شکل ۱۰-۳۴ روش های نمونه وار نصب و بستن تخته دیوار گچی چند لایه سربی را نشان می دهد.

در شکل ۱۰-۳۵ جزئیات اجرای عایق پرتو ایکس دیوار به روش پانل پیش ساخته نشان داده شده است.

در شکل ۱۰-۳۶ عایق پرتو ایکس دیوار به روش سرب کوبی در سیستم دیوار خشک (\(\text{Dry wall}\)) نشان داده شده است.

شکل ۱۰-۳۷ عایق پرتو ایکس به روش سرب کوبی سنتی را نشان می دهد.

۲-۳-۴-۱۰- عایق پرتو کف و سقف

اگر محل تشعشع در طبقه همکف یا زیرزمین قرار داشته باشد و زیرزمینی و یا راهروهای سرویسی زیر کف وجود نداشته باشد محافظ کف لازم نیست.

در دال های کف یا سقف معمولاً از بتن های ریخته شده استفاده می شود. حداقل ضخامت ۱۵۰ میلی متر برای تحمل بار توصیه می شود.

عایق پرتو کف در شکل ۱۰-۳۸ عایق پرتو ایکس سربی کف به روش پیش ساخته و در شکل ۱۰-۳۹ عایق پرتو ایکس سربی کف به روش سنتی نشان داده شده اند.

هنگامی که کف با ورق سربی پوشانده می شود باید به اندازه حداقل ۵۰ میلی متر با عایق پرتو دیوار همپوشانی داشته باشد. جزئیات در شکل ۱۰-۴۰ نشان داده شده است.

در شکل ۱۰-۴۱ عایق پرتو ایکس سربی سقف به روش پیش ساخته و در شکل ۱۰-۴۲، عایق پرتو ایکس سربی سقف به روش سنتی نشان داده شده اند.

شکل ۱۰-۴۳ نشان می دهد که چگونه از عدم پیوستگی عایق پرتو در حفاظت از کف اتاق یا اتاق مجاور جلوگیری می شود.

۳-۳-۴-۱۰- عایق پرتو در

اتاق باید طوری طراحی شود تا پرتو ایکس به سمت در، پنجره یا اتاقک کاربر هدایت نشود. عایق پرتو باید بین دو لنگه در، بین در و قاب و بین قاب در و دیوار مجاور بدون انقطاع باشد. توصیه می شود حداقل همپوشانی ۱٫۵ سانتی متر باشد. جزئیات در شکل ۱۰-۴۴ نشان داده شده است.

درهای اتاق بیمار باید به اندازه کافی عریض باشند تا تخت ها و چرخ دستی ها بتوانند از آن عبور کنند. درها باید دارای ساختار توپر بوده و در هر دو طرف با خود چوب یا یک ماده جایگزین مناسب دیگر به سرب متصل شوند.

عایق پرتو باید تمام طول و عرض در را تا چند میلی متر از کف بپوشاند و در قسمت زیر در ادامه یابد (شکل ۱۰-۴۵).

ساختار نمونه وار یک در با پوشش سربی در شکل ۱۰-۴۶ آمده است.

۴-۳-۴-۱۰- عایق پرتو پنجره

چنانچه در اتاق های پرتو ایکس پنجره مورد نیاز باشد باید به وسیله شیشه سربی یا آکریلیک سربی محافظت شوند. پنجره باید به شکل دو جداره با شیشه جام در طرف بیرون باشد.

استفاده از پرده کرکره سربی هم مجاز می باشد. پرده های سربی از جمله پرده های قائم برقی باید با ضخامت معادل سرب نشانه گذاری شوند.

شکل ۱۰-۴۷ نمونه یک پنجره دید با شیشه سربی را نشان می دهد.

۵-۳-۴-۱۰- عایق پرتو در گشودگی ها

تمام درزها، سوراخ ها، ترک ها، کانال های خروجی تأسیسات و غیره باید در برابر پرتو عایق شوند.

نمونه هایی از گشودگی ها شامل موارد زیر است:

• الف - میخ ها و پیچ ها
• ب - کانال های تهویه مطبوع و دریچه های مشبک تهویه
• پ - مجراهای لوله آب
• ت - گشودگی های پریزها و کلیدهای برقی
• ث - کد خم های قطع اضطراری
• ج - لوله کشی و نصب سر کن ها و غیره
• چ - محل نصب کابینت ها و قفسه
• ح - محل نصب و راه اندازی جعبه های چراغ، جارختی و دیگر وسایل و دستگاه های نصب شده روی دیوار و چند روش عایق کاری پرتو در محل نفوذ میخ، پیچ و موارد مشابه در شکل ۱۰-۴۸ نشان داده شده است.

در جایی که تیرچه وارد دیوار می شود، باید از روش نشان داده شده در شکل ۱۰-۴۹ استفاده شود. انتهای تیرچه با یک کلاهک سربی در هر چهار وجه آن در محلی که تیرچه از دیوار بیرون می آید، پوشانده می شود.

۴-۴-۱۰- کنترل کیفیت و نظارت

۱-۴-۴-۱۰- معرفی آزمون ها

آزمون هایی که در صورت لزوم باید بر روی مصالح مورد مصرف انجام شود به شرح جدول زیر است:

۲-۴-۴-۱۰- تواتر و برنامه انجام آزمون ها

مصالح مورد استفاده در ساخت قطعات مقاوم در برابر پرتو باید مطابق روش های آزمون استاندارد ارائه شده در جدول های ۱۰-۱۴ و ۱۰-۱۵ آزمایش شوند. تواتر و برنامه انجام آزمون ها در استانداردهای مربوط ارائه شده است.

۵-۴-۱۰- ملاحظات ویژه

۱-۵-۴-۱۰- تعمیر و نگهداری

بازرسی های منظم باید انجام شود. هر گونه عیب در پوشش و عایق پرتو باید قبل از بهره برداری به دقت تعمیر شود. پس از تعمیر باید آزمون عبور پرتو و سایر آزمون های کنترل های لازم مجدداً انجام شود.

۵-۱۰- نصب سرویس های بهداشتی

۲-۵-۱۰- نصب لوازم بهداشتی

به طور کلی برای نصب لوازم بهداشتی، باید نکات زیر رعایت گردند:

1. لوازم بهداشتی که لوله فاضلاب از زیر به آن ها متصل می شود، باید با پیچ و مهره مقاوم در برابر خوردگی به کف محکم شوند.
2. اتصال خروجی فاضلاب لوازم بهداشتی که در کف یا دیوار به شبکه فاضلاب متصل می شود باید کاملاً آببند باشد.
3. اتصال لوله ورودی آب به لوازم بهداشتی باید به نحوی باشد که برگشت جریان اتفاق نیفتد.
4. نحوه اتصال لوازم بهداشتی که به دیوار نصب می شوند باید چنان باشد که وزن آن ها به لوله ها و اتصالات داده نشوند.
5. لوازم بهداشتی باید به نحو نصب شوند که تمیز کردن سطوح آن ها و نیز تمیز کردن سطوح کف و دیوار اطرافشان به آسانی باشد.
6. لوازم بهداشتی باید تراز و به موازات سطوح دیوارهای مجاور نصب شوند.

لوازم یادشده انواع گوناگون دارند که مهمترین آن ها عبارت اند از:

الف) توالت فرنگی

فاصله بدنه دیوار کاشی شده تا مرکز لوله فاضلاب توالت فرنگی باید برابر استاندارد کارخانه سازنده بوده و در هر مورد به تأیید دستگاه نظارت برسد. حداقل قطر لوله فاضلاب توالت فرنگی، ۴ اینچ است.

ب) بیده

توصیه می شود لوله فاضلاب بیده وارد دیوار فاصله شود و روی لوله مذکور تا کف تمام شده، حدود هفت سانتی متر باشد. بیده باید توسط یک سیفون به شبکه فاضلاب ارتباط داشته باشد. حداقل قطر فاضلاب بیده ۲ اینچ است.

پ) توالت ایرانی

فاضلاب توالت ایرانی باید برابر استاندارد کارخانه سازنده از کف تمام شده پایین تر باشد. قیر و گونی باید حدود ۵ سانتی متر در داخل لوله فاضلاب قرار گیرد. حداقل قطر لوله فاضلاب توالت ایرانی ۴ اینچ است. بدنه توالت باید روی قشری از ماسه نرم قرار داده شود. توالت باید به نحو نصب شود که آب به هیچ وجه در محوطه آن جمع نشده و آب های احتمالی ریخته شده در محوطه کاملاً به درون آن سرازیر گردد.

ث) وان

حداقل قطر فاضلاب وان ۱٫۵ یا ۲ اینچ می باشد. وان باید سرریز داشته باشد. دیوارهای اطراف آن باید تا ارتفاع بیست سانتی متر بالاتر از لبه وان عایق کاری شوند.

۳-۵-۱۰- نصب شیرآلات

شیرها در نقاطی که روی نقشه های اجرایی تعیین شده نصب می گردند. قبل از نصب باید شیرها را از هرگونه آلودگی پاک و با باز و بسته کردن اهرم آن ها از صحت عملکردشان اطمینان حاصل نمود. اگر شیرآلات روی دیوار نصب می شوند فاصله نصب شیر آب گرم و سرد باید برابر استاندارد باشد. معمول ترین فاصله بین دو شیر آب یاد شده ۱۶ و در برخی از موارد ۱۸ سانتی متر است.

فواصل نصب شیرآلات تا کف تمام شده به طور خلاصه به شرح زیر است:

• الف - توالت ایرانی: حدود ۴۵ تا ۵۰ سانتی متر
• ب - لوله ورود آب فلاش تانک: ۱٫۶۵ متر
• ج - شیر دوش: ۸۰ تا ۹۰ سانتی متر

۶-۱۰- سلامت، ایمنی و محیط زیست

تمام ضوابط عمومی مندرج در فصل ۲ (جلد اول، ایمنی، سلامت و محیط زیست) ضابطه مرتبط با این فصل و متناسب با هر یک از مراحل اجرایی مرتبط با عملیات عایق کاری لازم الاجراست.

• ۱۰-۶-۲- سطل های مخصوص حمل قیر، علاوه بر دسته اصلی، باید دارای دسته کوچکی در قسمت تحتانی باشند تا عمل تخلیه آن ها به راحتی انجام شود. بردن قیر داغ توسط کارگران از نردبان ممنوع است.
• ۱۰-۶-۴- کارگرانی که به عایق کاری رطوبتی اشتغال دارند باید به عینک محافظ چشم، سربند و کلاه ایمنی، دستکش، ساعد بند و گتر حفاظتی مطابق بند ۲-۱۰ مجهز باشند.
• ۱۰-۶-۶- استفاده از وسایل دسترسی برای انجام عایق کاری، باید مطابق بند ۲-۵ انجام شود.
• ۱۰-۶-۷- در صورت وجود احتمال سقوط در حین عایق کاری به ویژه در بام های شیبدار، باید از تجهیزات حفاظت سقوط مطابق بند ۲-۶ استفاده شود.
• ۱۰-۶-۹- کارگرانی که با پشم های معدنی (پشم شیشه، پشم سنگ، پشم سرباره)، سر و کار دارند باید برای مصون ماندن از عوارض پوستی ناشی از تماس این مواد با پوست، از دستکش و لباس آستین بلند استفاده نمایند.
• ۱۰-۶-۱۱- ضروری است در عملیات برشکاری، سوراخکاری و سنگزنی قطعات و مصالحی که در ساختمان آن ها سرب به کار رفته است، عوامل اجرایی از ماسک تنفسی مناسب، لباس کار یکسره، دستکش، حفاظ چشم و صورت، عینک ایمنی و سربند استفاده نمایند. همچنین باید از پراکنده شدن ریزذرات حاوی سرب در فضای کارگاه جلوگیری شود.
• ۱۰-۶-۱۲- کارگران نباید هرگز لباس کار آلوده به سرب را برای شستشو و تمیز کاری به خانه ببرند. برای جلوگیری از ورود سرب به دستگاه گوارش، ضروری است تا شستشوی دست و صورت به صورت مرتب به ویژه قبل از صرف غذا، و نیز دوش گرفتن در پایان عملیات انجام شود. همچنین هنگام کار در محیط حاوی سرب، سیگار کشیدن، نوشیدن و غذا خوردن ممنوع است.
• ۱۰-۶-۱۳- برای جابجایی عایق های سربی با وزن بیش از ۲۰ کیلوگرم، دو نفر باید با قراردادن یک تسمه محکم در مرکز محصول، آن را بلند کنند.