نظام نامه ارجاع نظارت ویرایش سال 1404

ماده1 – تعریف:

در این نظامنامه، اصطلاحات زیر در معانی مربوط به کار می روند

1-1 قانون: قانون نظام مهندسی و کنترل ساختمان مصوب سال1374

1-2 آیین نامه: آیین نامه اجرایی قانون نظام مهندسی و کنترل ساختمان مصوب بهمن ماه1375 ( با اصالحات و الحاقات بعدی)

1-3 قانون نظام مهندسی و کنترل ساختمان مصوب تیرماه1383 آئین نامه اجرایی ماده33 : آئین نامه ماده32

1-4 به همراه شیوه نامه های پیوست آن مبحث دوم: مبحث دوم مقررات ملی ساختمان ایالغی سال1384

1-5 قانون پروانه اشتغال: پروانه اشتغال به کار مهندسی موضوع ماده4

1-6 سازمان استان: سازمان نظام مهندسی ساختمان استان

1-7 شورای مرکزی: شورای مرکزی سازمان نظام مهندسی ساختمان

1-8 ظرفیت اشتغال: ظرفیت اشتغال بکار مهندسی

1-9 هیأت مدیره: هیأت مدیره سازمان نظام مهندسی ساختمان استان

1-10 اداره کل: اداره کل راه و شهرسازی استان

1-11 صاحب کار: مالک یا نماینده قانونی وی

1-12 قانون اعم از اشخاص حقیقی و حقوقی که مطابق ناظر: دارنده پروانه اشتغال معتبر از وزارت راه و شهرسازی وفق ماده4 مقررات بر اجرای صحیح عملیات ساختمانی در حیطه صالحیت و ظرفیت مندرج در پروانه اشتغال نظارت می کند

ماده۲ – مقدمات فرایند ارجاع نظارت

پس از اتمام مراحل طراحی و بازبینی کلیه نقشه ها و کنترل آن توسط سازمان استان و تعیین مجری، صاحب کار،درخواست معرفی ناظران را به سازمان استان اعالم می نماید. سازمان استان، پس از کنترل صالحیت و ظرفیت اشتغال کلیه طراحان و مجریان، ناظران را براساس فرآیند ارجاع نظارت، به صاحب کار معرفی می کند

ماده۳ – فرآیند ارجاع نظارت

3-1 مبحث دوم باید کلیه اشخاص حقیقی یا حقوقی که متقاضی انجام خدمات نظارت بر ساختمان هستند مطابق بند1-13 تمایل و آمادگی خود را با تکمیل کاربرگی که توسط سازمان استان تهیه می شود اعالم نموده و با تأیید آن کلیه مقررات حاکم بر فرایند ارجاع نظارت مندرج در این نظام نامه را ،پذیرند.اعضا اعم از حقیقی و حقوقی در کارتابل الکترونیکی کاربرگ مذکور را تکمیل و تأیید می نمایند

3-2 شرایط الزم برای متقاضی انجام خدمات مهندسی نظارت:

3-2-1 عضویت معتبر در سازمان استان.

3-2-2 داشتن پروانه اشتغال معتبر.

3-2-3 عدم محرومیت قطعی ناشی از محکومیت انتظامی درجه سه و باالتر در زمان ارجاع نظارت.

3-2-4 عدم فعالیت در اجرا یا حضور بعنوان مدیرعامل، عضو هیأت مدیره و عضو امتیازآور در اشخاص حقوقی از قبیل شرکت های خدمات آزمایشگاهی یا طراحی دارای پروانه اشتغال.

3-2-5 این نظامنامه. 1- تکمیل و تایید کاربرگ موضوع بند3

3-2-6 این نامه ماده۲۳ عدم شمول موضوع ماده۲۵

3-2-7 قانون. عدم شمول بند د ماده۲۲

3-2-8 عدم وجود تعارض منافع.

3-3 مشخصات و جزئیات هر پروژه از جمله نام طراح، گروه ساختمانی، کاربری، مساحت، تعداد کل طبقات، تعداد طبقات زیر زمین، نوع اسکلت، منطقه شهرداری، وضعیت گوه و سازه نگهبان، آدرس دقیق و شرایط ویژه پروژه همچنین زمان اتمام ساعت است باید در کارتابل اشخاص حقیقی و حقوقی دارای شرایط مندرج در بندهای۲-۳ مهلت پذیرش نظارت که۴۸ این نظامنامه قرار گیرد.

تبصره1: هر نظر می تواند کارهای قابل مشاهده در کارتابل خود را از لحاظ گروه ساختمانی، حداقل مساحت کار و مناطق شهرداری تعیین نماید.

تبصره2: ناظر نمی تواند صاحب کار و یا نماینده قانونی وی در همان پروژه باشد.

تبصره3: محدوده جغرافیایی ارائه خدمات مهندسی ناظران در داخل استان توسط هیأت مدیره تصویب می شود.

3-4 در سامانه ارجاع نظارت هر شخص حقیقی دارای یک امتیاز و هر شخص حقوقی برای هر رشته دارای یک امتیاز جداگانه خواهد بود که جزئیات آن باید به شکل مناسب برای آن شخص نمایش داده شود (هر شخص حقوقی برای هر رشته امتیاز مجزا دارد.)

تبصره: در سامانه مذکور باید امتیاز کلیه ناظران حاضر به ترتیب زیاد به کم و به تفکیک رشته و پایه برای سایر اشخاص قابل مشاهده باشد.

3-5 ناظران دارای شرایط می توانند به صورت روزانه و به تعدادی که به تصویب هیأت مدیره می رسد، تقاضای پذیرش نظارت پروژه های مدنظر خود را اعالم نمایند، لیست اشخاص متقاضی پذیرش هر پروژه اعم از حقیقی و حقوقی بر حسب امتیاز مرتب شده و به رویت آنان می رسد ظرفیت اشتغال و صالحیت ناظران حقیقی و حقوقی توسط تنظیمات سامانه کنترل می شود اما رافع مسئولیت آنها نمی باشد.

3-6 هر یک از اشخاص می توانند قبل از اتمام مهلت پذیرش نظارت، عدم تمایل خود را اعالم کنند.

3-7 بازفاصله بعد از پایان مهلت، فرآیند انتخاب ناظر با بررسی نهایی شرایط افراد باقیمانده و به روزرسانی امتیازات آن ها انجام می شود.

3-8 برای هر رشته در هر پروژه، شخص حقیقی با حقوقی دارای بیشترین امتیاز از بین افراد باقیمانده، انتخاب و به صاحب کار معرفی و به سایر ناظر یا ناظران اطلاع داده می شود. در صورت برابر بودن امتیازها، ملاک انتخاب، سابقه بیشتر در صدور اولین پروانه اشتغال و در صورت سابقه یکسان، ملاک انتخاب، تقدم در اعالم پذیرش نظارت همان پروژه خواهد بود.

تبصره: چنانچه شخص حقوقی در رشته عمران و معماری یک پروژه دارای بیشترین امتیاز باشد در این صورت نظارت تمام رشته های پروژه به این شخص حقوقی ارجاع می شود.

3-9 درصورتی که پروژه ای پس از اتمام مهلت پذیرش، هیچ متقاضی نداشته باشد، مهلت پذیرش برای یک بار تمدید می شود و در صورتی که پس از تمدید نیز هیچ متقاضی وجود نداشته باشد، پروژه مذکور بدون کسر امتیاز و بدون لحاظ در تعداد کار اما با احتساب متراژ آن صرفاً در ظرفیت اشتغال، به اشخاص متقاضی که ظرف دو روز کاری اعالم آمادگی کنند واگذار می شود، در صورت نبود متقاضی ظرف مدت مذکور، این پروژه به کمترین امتیاز همان رشته ارجاع غیر اختیاری می گردد. ارجاع غیراختیاری به هر مهندس یکبار صورت می گیرد مگر این که به همه مهندسان حداقل یک بار ارجاع غیراختیاری کار به این روش به هر شخص در طول یک سال امکان پذیر است. ارجاع صورت گرفته باشد ارجاع نظارت حداکثر۳

3-10 صاحب کار و ناظر موظف اند ظرف سه روز کاری، قرارداد نظارت خود را در سازمان استان به ثبت رسانند و درصورت عدم حضور ناظر انتخاب شده در مهلت مشخص برای ثبت قرارداد در سازمان استان، کار مجددا در سامانه ارجاع نظارت قرار می گیرد. در صورت عدم حضور صاحب کار در مهلت مقرر، ناظر می تواند بدون کسر امتیاز از پذیرش نظارت انصراف دهد.

3-11 تهیه و تصویب قرارداد همسان نظارت به عهده هیأت مدیره سازمان استان است.

3-12 در صورت تقاضای فسخ قرارداد از طرف ناظر پس از عقد قرارداد و قبل از صدور پروانه ساختمانی، برای انتخاب ناظر جدید باید فرآیند انتخاب ناظر تکرار گردد. در این حالت امتیاز ناظر به میزان ۵ درصد توسط ضریب عملکرد حرفه ای کاهش می یابد.

3-13 چنانچه به هر دلیل ضرورت تغییر ناظر در حین عملیات اجرایی ساختمان به تأیید سازمان استان برسد، ناظر موظف است کلیه گزارش های الزم تا آن مرحله را صادر نماید، در این حالت صورت جلسه فصل مشترک با حضور ناظر قبلی و کارشناس منتخب سازمان و درصورت عدم حضور ناظر قبلی صرفاً توسط کارشناس مذکور تهیه و امضا می شود سپس پروژه مربوطه بدون احتساب تعداد کار و امتیاز منفی و صرفاً لحاظ درصد معینی از متراژ کار در ظرفیت اشتغال براساس فصل مشترک، در سامانه ارجاع نظارت قرار می گیرد. پس از تعیین ناظر جدید صورت جلسه فصل مشترک توسط وی نیز امضا می شود. چنانچه در فرایند ارجاع و با وجود شرایط گفته شده در این بند هیچ شخصی کار مذکور را انتخاب نکند در این صورت ناظر توسط صاحب کارمعرفی می شود.

3-14 در صورتی که انصراف یا عدم حضور ناظرجهت امضای قرارداد، به تشخیص سازمان استان ناشی از کوتاهی ناظر باشد، کاهش می یابد. Q توسط ضریب عملکرد حرفه ای٪۵ امتیاز ناظر به میزان حداقل

3-15 سازمان استان باید اسامی ناظران انتخاب شده در هر پروژه را به همراه امتیاز آن ها در سامانه ارجاع نظارت منتشر نماید به گونه ای که برای سایر اشخاص حاضر در سامانه قابل رویت باشد.

3-16 کلیه اعضای حاضر در سامانه ارجاع نظارت باید بتوانند اطالعات تمامی پروژه ها و اسامی ناظران انتخاب شده به همراه (تعداد سالهای موثر در امتیاز) در سامانه، مشاهده نمایند. Y امتیاز آنها را در بازه زمانی

3-17 به منظور تنسيق امور، ارجاع مناسب کار بین مهندسان و لزوم در نظر گرفتن تناسب متراژ کارهای هر استان به ظرفیت اشتغال مهندسان، با تصویب هیأت مدیره آن استان در هر مقطع زمانی بر حسب نیاز با توجه به میزان کارهای قبلی و ظرفیت مهندسان، درصدی از ظرفیت اشتغال اشخاص حقیقی و حقوقی در شهرستان برای هر رشته به صورت مرحله ای آزاد سازی می شود.

3-18 تبصره: حداقل درصد آزادسازی ظرفیت اشتغال برای کار دوم به بعد بر اساس میزان پروژه های هر شهرستان نسبت به ظرفیت اشتغال اشخاص حقیقی و حقوقی آن محل، با تصویب هیأت مدیره تعیین شده و ملاک عمل قرار میگیرد. این درصد است. این درصد برای همه اشخاص اعم از حقیقی و حقوقی یکسان است.۲۵ مقدار برای همه رشته ها حداقل

3-19 بر روی کارتابل مهندسان قرار می گیرد ،۳-۳ مطابق بند۱۴ پروژه های ثبت شده در سیستم هر روز از ساعت

ماده4 – شیوه انتخاب ناظر هماهنگ کننده

4-1 هریک از ناظران عمران و معماری می بایست هنگام کاندیدا شدن در هر پروژه، آمادگی یا عدم آمادگی خود را برای پذیرش ناظر هماهنگ کننده اعالم نمایند.

4-2 سامانه در هنگام انتخاب ناظران پروژه در صورتی که فقط یکی از ناظران عمران یا معماری آمادگی خود را قبالً برای پذیرش مسئولیت ناظر هماهنگ کننده اعالم کرده باشد، آن ناظر را به عنوان ناظر هماهنگ کننده انتخاب و به سایر ناظران آن پروژه و صاحب کار معرفی می نماید.

4-3 در صورتی که هر دو ناظر فوق بخواهند ناظر هماهنگ کننده باشند یا هیچ کدام مایل به قبول این امر نباشند ناظر با پایه باالتر و در صورت همپایه بودن، ناظر با امتیاز ارجاع نظارت بیشتر و در صورت امتیاز مساوی، ناظر با سابقه بیشتر بر اساس تاریخ صدور پروانه اشتغال به عنوان ناظر هماهنگ کننده انتخاب خواهد شد.

ماده5 – شیوه تغییر ناظر

براساس مفاد بند15-4-10 مبحث دوم در مواردی که به هر شکل ادامه همکاری ناظر به تشخیص سازمان استان در پروژه ای میسر نباشد (فوت، مسافرت طوالنی مدت، اختالف الینحل، سلب صالحیت و...) نحوه انتخاب ناظر جدید بر اساس شیوه نامه ای خواهد بود که توسط شورای مرکزی ابالغ خواهد شد.تا ابالغ شیوه نامه از طرف شورای مرکزی از تاریخ ثبت درخواست صاحب کار مبنی برتغییر ناظر، هیأت مدیره با هر سازوکاری که به تصویب می رساندباید ظرف مدت حداکثر دو هفته موضوع تغییر یا عدم تغییر ناظر راتعیین تکلیف نماید و در صورت تغییر ناظر، حداکثر ظرف۳ روز کاری پس از سپری شدن این دو هفته نسبت به تعیین ناظر جدید اقدام و با ناظر قبلی تسویه حساب شود.

ماده6 – وه یش ی امت ازده ی

: امتیاز هر ناظر اعم از حقیقی یا حقوقی در هر رشته

\[S= (1 -\sum\frac{A_i+ \alpha B_i}{T_i} -\sum\frac{N_j\times M_j}{T_j}) \times 10000 \times q\]

:پارامترهای این فرمول عبارتند از

S: امتیاز ناظر اعم از حقیقی یا حقوقی در هر یک از رشته ها

Y: تعداد سال های مؤثر در امتیاز ارجاع نظارت(حداقل دو سال با تصویب هیأت مدیره)

A_i: کارکرد نظارت در بازه زمانی Y.

B_i: کارکرد طراحی در بازه زمانی Y.

T_i: کل ظرفیت اشتغال در پایه i و بازه زمانی Y (برای حقوقی: در هر رشته)

ظرفیت اشتغال طراحی اشخاص حقوقی در ضریب α ضرب می شود.

N_j: تعداد روز عدم حضور در بازه Y

M_j: میانگین کارکرد روزانه اشخاص هم پایه و هم رشته در بازه زمانی

T_j: ظرفیت اشتغال در بازه زمانی N_j

α: ضریب تأثیر طراحی، برابر با 20 درصد

∑: زمانی کاربرد دارد که تغییر ظرفیت اشتغال برای یک شخص اعم از حقیقی یا حقوقی ایجاد می شود در این صورت کارهای قبلی با ظرفیت قبلی و کارهای بعدی با ظرفیت جدید تأثیر خواهد داشت. برای اشخاص حقیقی که دارای دو یا چند صالحیت در رشته های مختلف هستند ظرفیت اشتغال این دسته از افراد در باالترین پایه لحاظ می شود. در این حالت رعایت صالحیت و ظرفیت اشتغال هرکدام از رشته ها الزامی است.

تغییر ظرفیت اشتغال برای اشخاص حقیقی هنگام تغییر پایه و برای اشخاص حقوقی هنگام اضافه شدن یا کم شدن اعضا، تغییر امتیاز شرکت و ... اتفاق می افتد.

q: ضریب عملکرد حرفه ای، عددی است که براساس بند 9 این نظام نامه مشخص می شود.

10000: عدد ثابتی که با توجه به کوچک بودن مقدار عددی داخل پرانتز، در آن ضرب می شود.

ماده7 – ایجاد توازن و عدم حضور

7-1 مواردی وجود دارد که ناظر از بخش دیگری مانند اجرا، خدمات فنی آزمایشگاهی و یا خروج از طراح یا ناظر حقوقی، متقاضی حضور در فرآیند ارجاع نظارت می شود و یا برای اولین بار متقاضی ارجاع نظارت می گردد. برای ایجاد توازن در چنین مواردی، به تعداد روزهای عدم حضور و براساس میانگین کارکرد مهندسان هم پایه و هم رشته، به میزان \(\frac{N_j\times M_j}{T_j}\) محاسبه شده و از امتیاز وی کسر می گردد.

برخی مصادیق عدم حضور و ایجاد توازن:

الف- تغییر وضعیت از مجری به ناظر به تعداد روزهای دوره اجرا

ب- تغییر وضعیت از عضویت در شخص حقوقی به ناظر حقیقی به تعداد روزهای دوره عضویت

ب- شروع به کار نظارت به دلیل اولین صدور پروانه اشتغال به تعداد روزهای ماقبل تاریخ صدور پروانه اشتغال

ت- انتقال از یک استان یا شهرستان به استان و شهرستان دیگر به تعداد روزهای قبل از انتقال

ث- عدم اعتبار پروانه اشتغال به تعداد روز های عدم اعتبار

ج- رای محکومیت قطعی شورای انتظامی به تعداد روزهای محکومیت

ماده8 – نحوه اعمال امتیاز اشتغال حرفه ای

8-1 برای اشخاصی که مطابق بند 29-1 مبحث دوم شاغل تمام وقت نباشند با تکمیل فرم خوداظهاری و پس از بررسی، احراز و تایید سازمان استان، امتیاز اشتغال حرفه ای در قالب افزایش ظرفیت اشتغال پس از طی تشریفات قانونی مندرج در بند 14-3-3 و 3-3-15 پیوست مبحث دوم اختصاص داده می شود.

8-2 در صورت تخصیص امتیاز اشتغال حرفه ای مندرج در بند 1-8 شخص متعهد می گردد حداقل تا یک سال پس از تخصیص امتیاز، شغل تمام وقتی را تقبل نکند.استخدام در شرکت های دولتی و خصوصی و ارسال لیست بیمه برای اینگونه اشخاص خارج از شرکت ها و دقائر سازمان استان، خلاف خوداظهاری ارائه شده بوده و در صورت وقوع این تخلف تمامی امتیازهای تنصیص داده شده حذف و همچنین امتیاز وی به میزان50 درصد توسط ضریب عملکرد حرفه ای (q) کسر خواهد شد اقدام و متخلقان را به شورای انتظامی استان و حسب مورد آیین نامه ماده23 و هیأت مدیره بر اساس بند ب ماده29 سایر مراجع قانونی ذیمالح معرفی خواهد نمود.

8-3 متقاضیانی که امتیاز اشتغال حرفه ای به آنها اختصاص داده می شود، با اعالم سازمان استان در هر زمان موظف اند سوابق بیمه ای خود را تسلیم نمایند.

8-4 اشخاص حقوقی در صورتی این ضریب را دریافت خواهند کرد که تمامی اعضای حقیقی آن، شرایط فوق را داشته باشند.

8-5 هیأت مدیره موظف است ضمن کنترل مستمر، استعالم بیمه و اطمینان از اشتغال حرفه ای، امتیاز اشتغال حرفه ای را به اشخاص متقاضی اختصاص داده و اسامی اشخاصی که این امتیاز را اخذ نموده اند در سایت سازمان استان اعالم نماید.

ماده9 – ضریب عملکرد حرفه ای (q)

این ضریب در ابتدا برای تمام اشخاص برابر یک بوده، سپس بر اساس عملکرد شخص در بخش نظارت امکان تغییر دارد. برخی مصادیق این ضریب در بندهای3-12 و 3-14 و 2-8 این نظام نامه ذکر شده است. برای سایر موارد بر اساس نظام نامه ای عمل خواهد شد که از طرف شورای مرکزی ابالغ شود. حداکثر اعتبار این ضریب پایان بازه زمانی2 است.

ماده10 – فرایند مالی

10-1 چگونگی پرداخت حق الزحمه نظارت هر پروژه براساس بند16-1-3 پیوست مبحث دوم خواهد بود.

10-2 در خصوص پروژه هایی که ناظر تغییر می یابد بر اساس ساختار شکست ساختمان، به نسبت پیشرفت فیزیکی که به تایید سازمان استان می رسد و مفاد قرارداد نظارت حق الزحمه ناظر اول تسویه و حق الزحمه ناظر بعدی پرداخت خواهد شد.

ماده11 – ارزیابی سیستم

به منظور بهینه سازی عملکرد سیستم، شورای مرکزی پس از یک بازه2 ساله از تاریخ ابالغ این نظام نامه با توجه به بازخورد عملکرد استان ها، نظام نامه را مجدداً بررسی و اصالح خواهد نمود.

ماده12 – موارد سکوت و ابهام:

در موارد سکوت و ابهام در این نظامنامه، مطابق نظر شورای مرکزی عمل خواهد شد. آیین ماده و۵ تبصره بر اساس بند1-2- مبحث دوم مقررات ملی ساختمان و بند ف ماده114 این نظام نامه در12 نامه اجرایی تهیه و تدوین گردید.

پیوست: مثال های از موارد مختلف امتیازدهی

1) مثال اول: استانی با 5 مهندس پایه 3 در رشته معماری با کارکرد مشخص در جدول زیر و امتیاز مربوطه فرض شده است.

میانگین کارکرد هر مهندس در دوره و میانگین کارکرد روزانه هر مهندس معماری پایه 2 در جدول سمت چپ مشاهده می شود.

میانگین کارکرد برابر است با مجموع کارکرد تقسیم بر تعداد مهندسان میانگین کارکرد روزانه برابر است با میانگین کارکرد بخش بر تعداد کل روزهای یک دوره نظارت (اینجا دو سال).

حال در جدول زیر براساس تعداد روز عدم حضور فرضی برای چند حالت مختلف، کارکرد توازن براساس حاصل ضرب تعداد روز، ضرب در میانگین کارکرد روزانه به دست می آید و امتیاز نهایی با تقسیم این کارکرد فرضی به ظرفیت کل پایه (عدد 1600) و کاهش آن از عدد یک و در نهایت ضرب در 10000 به دست آمده است. در محاسبات مربوط به عدم حضور در جدول زیر، کارکرد اصلی، صفر فرض شده است.

همانطور که مشاهده می شود شخصی که عدم حضور یک ساله داشته باشد با کارکرد فرضی 1000 امتری و امتیاز 9375 در رتبه دوم صف قرار می گیرد.

2) مثال دوم: مهندسان دارای دو صلاحیت نظارت

مهندسی دارای دو صلاحیت نظارت پایه 3 سازه با ظرفیت کل 12000 متزمری و نظارت پایه 3 معماری با ظرفیت کل 8000 متزمری است. اگر این شخص 2000 متزمری کارکرد سازه و 1600 متزمری کارکرد معماری داشته باشد با فرض I=I_Y-1 امتیاز وی برابر است با:

\[S = \left( 1 - \frac{3000 + 1600}{12000} \right) \times 10000 = 6166\]

3) مثال سوم: کاربرد ∑ در فرمول برای مهندسانی که تغییر پایه می دهند

مهندسی دارای صلاحیت نظارت پایه 2 سازه با ظرفیت کل 12000 مترمربع(با فرض Y=1 و کارکرد 2000 مترمربع) مهندسی

\[S = \left( 1 - \frac{3000}{12000} \right) \times 10000 = 7500\]

درنظر بگیرید امتیاز این شخص برابر است با:

اگر این شخص پایه یک بگیرد در این صورت امتیاز وی تفاوتی نخواهد کرد. اگر این شخص 1600 متر نیز با پایه یک کار جدید بگیرد امتیاز وی برابر است با:

\[S = \left( 1 - \frac{3000}{12000} - \frac{1600}{16000} \right) \times 10000 = 6500\]